Thành lập ngày 1-1-1956, Báo Quân giải phóng nhân dân (PLA Daily) là cơ quan của Quân ủy Trung ương, trực thuộc Bộ Công tác chính trị Quân ủy Trung ương Trung Quốc quản lý. Hiện nay, Thiếu tướng Lý Tú Bảo (Li Xiubao) đảm nhiệm cương vị Giám đốc và Thiếu tướng Tôn Kế Luyện (Sun Jilian) giữ chức Tổng biên tập.
Báo Quân giải phóng nhân dân là cơ quan báo chí quan trọng trong giáo dục chính trị tư tưởng, với nhiệm vụ chính là tuyên truyền về tư tưởng Mác - Lê-nin, tư tưởng Mao Trạch Đông, lý luận Đặng Tiểu Bình; đường lối, phương châm, chính sách của Đảng cộng sản Trung Quốc, mệnh lệnh và chỉ thị của Quân ủy Trung ương Trung Quốc; về tình hình đất nước Trung Quốc và quốc tế cũng như nhiệm vụ của quân giải phóng nhân dân Trung Quốc; những chỉ đạo về huấn luyện quân sự chính trị, giao lưu kinh nghiệm công tác, giới thiệu kiến thức khoa học quân sự tiên tiến…
Những dấu mốc phát triển
Với 65 năm xây dựng và phát triển, Báo Quân giải phóng nhân dân đã có vị thế nhất định trong hệ thống báo chí Trung Quốc. Hiện nay, ngoài phát hành báo in hằng ngày (trong đó số ra từ thứ hai đến thứ 6 có 12 trang, số ra vào thứ bảy và chủ nhật có 8 trang), Báo Quân giải phóng nhân dân Điện tử (hay còn gọi là Mạng quân sự Trung Quốc); Báo Quân giải phóng nhân dân còn phụ trách phát hành Báo ảnh Quân giải phóng (mỗi tháng phát hành 2 số), Tạp chí Dân quân tự vệ Trung Quốc – tờ tạp chí chủ yếu về phổ cập kiến thức quân sự quốc phòng và giáo dục quốc phòng, nguyệt san Quân sự toàn cầu.
Bên cạnh đó, Báo Quân Giải phóng nhân dân còn chủ trì xuất bản Báo Quốc phòng Trung Quốc (một cơ quan báo chí do Bộ Công tác chính trị Quân ủy Trung ương chủ quản, chuyên về phổ cập giáo dục quốc phòng); tập san Phóng viên quân sự (phát hành hằng tháng) – một ấn phẩm chuyên về tin tức quân sự; đồng thời phối hợp cùng Văn phòng Giáo dục quốc phòng quốc gia Trung Quốc thực hiện xuất bản Tạp chí Giáo dục quốc phòng (phát hành hằng tháng).
Một trong những dấu mốc đánh dấu sự phát triển của Báo Quân giải phóng chính là sự kiện ngày 1-9-1999, được sự cho phép của Quân ủy Trung ương Trung Quốc, Báo Quân giải phóng chính thức giới thiệu Báo Quân giải phóng nhân dân Điện tử (sau đây gọi tắt là Báo Điện tử). Khi mới ra đời, Báo Điện tử có địa chỉ là: www.chinamil.com.cn. Sau đó, ngày 1-10-2004 được thay đổi là www.81.cn và giữ nguyên từ đó đến nay. Con số 81 chính là thể hiện ngày 1-8, Ngày thành lập Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc (1-8-1927).
Một dấu mốc khác chính là ngày 5-3-2003, Báo Điện tử chính thức ra mắt trang tiếng Anh. Với sự kiện này, Báo Quân giải phóng đã có Báo Điện tử sử dụng 2 trong 6 ngôn ngữ chính thức của Liên hợp quốc, đó là tiếng Anh và tiếng Trung Quốc, cũng là hai ngôn ngữ có số người sử dụng lớn nhất thế giới hiện nay.
Nhằm đáp ứng tốt hơn nhiệm vụ tuyên truyền và nhu cầu bạn đọc, ngày 1-1-2014, Báo Điện tử đã tiến hành thay đổi hoàn toàn giao diện, nhằm cung cấp thông tin phong phú hơn, thể hiện quan điểm uy tín hơn, truyền thông nhanh hơn. Từ đó, Báo Điện tử có một diện mạo hoàn toàn mới, mở rộng hơn các chuyên mục, phong phú hơn về nội dung, phạm vi khai thác thông tin rộng hơn, cập nhật thông tin liên tục 24/24, đặc biệt là các thông tin về điểm nóng quân sự trong và ngoài Trung Quốc, nhằm tăng cường mức độ ảnh hưởng và truyền tải thông tin của Báo Quân giải phóng.
Tuy thực hiện thay đổi giao diện, nhưng Báo Điện tử luôn tuân theo tôn chỉ của tờ báo, nói lên tiếng nói của cán bộ, chiến sĩ quân đội Trung Quốc. Báo Điện tử đã thiết kế rất nhiều chuyên mục với nội dung phong phú, đa dạng về tin tức quân sự, huấn luyện quân sự, quốc phòng, phóng sự ảnh, video…., các chuyên trang đặc sắc như: Tưởng nhớ anh hùng liệt sĩ, các nhà trường quân đội, câu lạc bộ cựu chiến binh, quân y giỏi, điểm hẹn người thân chiến sĩ... nhằm phản ánh tới bạn đọc trong nước và những người biết tiếng Trung một cách đầy đủ, chính xác và toàn diện về quân đội Trung Quốc cũng như thông tin về quân sự quốc tế.
Thành viên của Trung tâm truyền thông tin tức Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc
Năm 2018, Trung tâm truyền thông tin tức Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc được thành lập nhằm thực hiện chiến lược tăng cường cải cách về quốc phòng và quân đội của Trung Quốc. Trung tâm trực thuộc Bộ Công tác chính trị Quân ủy Trung ương Trung Quốc. Thiếu tướng Lý Tú Bảo đảm nhiệm vị trí Chủ nhiệm từ năm 2018-2019, từ năm 2019 đến nay, Chủ nhiệm Trung tâm là Thiếu tướng Lý Quân (Li Jun); Thiếu tướng Tôn Kế Luyện giữ cương vị là Ủy viên Chính trị của Trung tâm từ khi thành lập tới bây giờ. Trung tâm là mặt trận tư tưởng ngôn luận quan trọng của Đảng và quân đội Trung quốc, là cơ quan phát ngôn tuyên truyền quan trọng của Đảng cộng sản Trung Quốc trong quân đội.
Hiện nay, Trung tâm thực hiện tuyên truyền trên báo in, tập san, báo điện tử, phát thanh-truyền hình, xuất bản – phát hành… thông qua các kênh thông tin như: Trung tâm công tác văn hóa và tuyên truyền giáo dục mạng Bộ Công tác chính trị, Nhà xuất bản Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc, Báo Quân giải phóng nhân dân, Cổng thông tin Bộ Quốc phòng Trung Quốc, Mạng quân sự Tân Hoa xã…; chịu trách nhiệm quản lý việc sản xuất chương trình của kênh về quân sự quốc phòng của Đài truyền hình Trung ương Trung Quốc và một số chương trình về quân sự quốc phòng của Đài phát thanh quốc gia Trung Quốc. Trung tâm có ba phòng ban trực thuộc là Phòng Phát thanh - Truyền hình, Phòng thông tin mạng internet và Nhà xuất bản. Trong đó, Báo Quân giải phóng nhân dân Điện tử là kênh thông tin trực thuộc Phòng thông tin mạng internet.
Từ khi thành lập đến nay, Trung tâm luôn kiên trì thực hiện cơ chế vận hành hiệu quả cao, trên cơ sở nền tảng kỹ thuật thống nhất. Trung tâm thông qua kiện toàn cơ chế truyền thông hội tụ, phát huy hiệu quả truyền thông trên báo in, báo điện tử, ứng dụng trên thiết bị di động, mạng xã hội; đi theo con đường phát triển báo chí truyền thông chính thống kiểu mới kết hợp giữa hệ thống truyền thông hiện đại và kho dữ liệu AI khổng lồ nhằm xây dựng hệ thống thông tin truyền thông quân sự hiện đại, hướng tới mục tiêu là trung tâm báo chí truyền thông tin tức mạnh hơn về chính trị, mạnh hơn về tuyên truyền và mạnh hơn cả về tầm ảnh hưởng.
Trong bài phát biểu tại Diễn đàn phát triển truyền thông hội tụ năm 2019, Thiếu tướng Lôi Vũ, Phó chủ nhiệm Trung tâm đã nhấn mạnh việc cần tăng cường truyền thông mạng internet và cải tạo số hóa, tăng cường kỹ thuật, với công thức kết hợp giữa “nền tảng + kỹ thuật + nội dung” để tạo ra nhiều sản phẩm và nâng cao hiệu quả tuyên truyền.
Trong tuyên truyền các hoạt động kỷ niệm Quốc khánh Trung Quốc năm 2018, Trung tâm lần đầu kết hợp tuyên truyền đồng thời trên báo in, báo mạng, tập san, ứng dụng trên thiết bị di động, mạng xã hội và thành công thực hiện thu thập thông tin chung, quản lý suốt quá trình và tuyên truyền trên mọi nền tảng. Kết quả đạt được của đợt tuyên truyền này đó là các sản phẩm báo chí đã được 185 cơ quan báo chí truyền thông và nền tảng dẫn lại, tổng lượng người đọc vượt mức 530 triệu lượt người.
Qua đó đã khẳng định được tiềm năng phát triển của truyền thông hội tụ và khả năng định hướng dư luận của cơ quan báo chí truyền thông chính thống. Hay như trong đợi kỷ niệm 70 Quốc khánh Trung Quốc năm 2019, Trung tâm thực hiện đợt tuyên truyền kết hợp giữa hình thức truyền thống trên báo in, tập san với việc tạo mã QR cho các bài viết, làm các clip tuyên truyền, tác phẩm thực tế ảo tăng cường, H5… để tạo nên chuỗi sinh thái truyền thông hội tụ, giúp nâng cao chất lượng, hình thức và hiệu quả của các tác phẩm cũng như hiệu quả tuyên truyền.
Thiếu tướng Lôi Vũ nhấn mạnh, trong thời đại của internet, ranh giới của truyền thông đang dần bị xóa nhòa, vì vậy cần nắm vững đặc trưng của nền tảng truyền thông mới nổi, đặc điểm sử dụng của người dùng, đặc trưng tuyên truyền của thông tin, coi nội dung thế mạnh là ưu tiên hàng đầu.
Tập đoàn truyền thông về quân sự lớn nhất của Trung Quốc
Cùng với xu thế phát triển của báo chí thế giới, Báo Quân giải phóng cũng đã có những giải pháp để theo kịp thời đại. Nhật báo Báo Quân giải phóng đã có bản PDF đăng tải trên mạng internet. Một điểm đặc biệt biệt khi đọc báo in trực tuyến đó là bạn đọc có thể lựa chọn hoặc tải bản PDF về xem, hoặc đồng thời có thể xem trực tuyến từng bài viết, bằng cách nhấn chuột vào vị trí các bài, sẽ hiển thị nội phía bên phải. Đây là một sự cải tiến, tạo sự sinh động và đáp ứng nhu cầu bạn đọc.
Ngoài ra, năm 2016 được coi là “Năm đột phá cho sự phát triển hội tụ” của Báo Quân giải phóng nhân dân, với việc xây dựng “Bếp Trung tâm” (mô hình tòa soạn hội tụ áp dụng tại một số cơ quan báo chí của Trung Quốc), tích hợp thông tin dữ liệu, các yếu tố sản xuất và đảm bảo vận hành để tạo ra các sản phẩm đa dạng gồm: văn bản, hình ảnh, video, âm thanh, hình ảnh động, thực tế ảo tăng cường, v.v.. Từ đó đã hiện thực hóa việc thực hiện một lần tác nghiệp thu thập tư liệu, sau đó sản xuất tin bài cho tất cả các loại hình và phát hành đa nền tảng, mở rộng đối tượng người đọc, tạo nên dấu ấn là một tờ báo chính thống, tập đoàn truyền thông về quân sự chính thức lớn nhất của Trung Quốc.
    |
 |
| Trung tâm chỉ huy truyền thông hội tụ Báo Quân giải phóng nhân dân. Ảnh: 81.cn |
Cũng trong năm này, Báo Quân Giải phóng đã đưa vào sử dụng Trung tâm chỉ huy truyền thông hội tụ. Chức năng của Trung tâm tương tự như chức năng của trung tâm chỉ huy tác chiến liên hợp của một đơn vị quân đội. Nó có thể thực hiện điều động và chỉ huy thống nhất "liên bộ phận, liên phương tiện, liên khu vực và liên chuyên ngành" cho mọi phóng viên, biên tập viên. Trung tâm đã tạo nên mô hình làm việc nhóm. Bất kể phóng viên đi phỏng vấn ở đâu, trên bản đồ đều có hiển thị định vị, bàn chỉ huy có thể xác định vị trí và kết nối với biên tập viên, phóng viên bất cứ lúc nào.
Ngoài ra, Trung tâm còn cung cấp hỗ trợ dữ liệu cho việc lập kế hoạch lựa chọn chủ đề, các biên tập viên không phải mất thời gian tìm kiếm thông tin và dữ liệu trên mạng nữa. Thông qua nền tảng dữ liệu lớn, phóng viên, biên tập viên có thể xem các tin tức tiêu điểm hàng đầu của các trang web, báo chí, diễn đàn khác nhau. Hiểu rõ các thông tin nóng quan trọng trong ngày được phân bố ở những khu vực cụ thể trên phạm vi đất nước Trung Quốc, từ đó cung cấp những ý tưởng mới cho việc lập kế hoạch lựa chọn chủ đề chính.
Sau khi ra đời, Trung tâm đã phát huy vai trò quan trọng trong hoạt động tuyên truyền các sự kiện lớn của Trung Quốc, trong đó phải kể đến như tuyên truyền về Lưỡng hội. Trong kỳ họp Lưỡng hội Trung Quốc 2019, Báo Quân giải phóng đã kết hợp các hình thức tuyên truyền hiệu quả trên báo in, báo điện tử với sản phẩm là các bài viết, video ngắn, phóng sự ảnh… về hội nghị. Trong đó, trong chuyên mục “Góc nhìn Lưỡng hội” trên Nhật báo Báo Quân giải phóng có cung cấp một mã QR, khi bạn đọc quét mã này sẽ chuyển thành dạng video ngắn trên báo điện tử. Lúc này công chúng từ “bạn đọc” báo in đã trở thành “người xem” video trên báo điện tử. Đây là một sự khác biệt lớn, tạo sự hấp dẫn cho báo in, đồng thời tăng bạn đọc cho Báo Điện tử.
Bên cạnh đó, ứng dụng Báo Quân giải phóng dành cho thiết bị di động ra đời ngày 1-8-2014 đã đáp ứng tốt hơn nhu cầu đọc báo mọi lúc, mọi nơi của công chúng chỉ cần thông qua một thiết bị di động có thể kết nối internet.
Ngoài ra, Báo quân giải phóng cũng tận dụng sự phát triển của mạng xã hội để phát huy hiệu quả tuyên truyền. Hiện nay, Báo Quân giải phóng đã có tài khoản chính thức trên Weibo – mạng xã hội lớn và phổ biến nhất Trung Quốc với gần 22 triệu lượt người theo dõi, Báo Điện tử mở tài khoản chính thức trên Weixin (bản quốc tế là Wechat) – một ứng dụng nhắn tin phổ biến nhất của Trung Quốc hiện nay. Đặc biệt, ngày 30-10-2018, Báo Điện tử cũng chính thức mở tài khoản trên Douyin (TikTok phiên bản dành riêng cho Trung Quốc) để thu hút và giới thiệu rộng rãi hơn bạn đọc trong và ngoài Trung Quốc về quân đội nước này.
Những điểm nhấn trên Báo Quân giải phóng nhân dân Điện tử
Báo mạng điện tử là thế mạnh của các cơ quan báo chí trong thời đại số hóa hiện nay. Báo Quân giải phóng nhân dân Điện tử đã khẳng định được vị thế của mình. Tháng 7 năm 2017, Báo Điện tử trở thành mạng thông tin trọng điểm quốc gia của Trung Quốc nhờ những nội dung tin tức vượt trội.
Ngoài những chuyên mục tin tức, bài viết, video, audio, Báo Điện tử còn có hai chuyên mục đặc sắc là chuyên mục H5 và chuyên mục VR. Chuyên mục H5 là chuyên mục rất đặc biệt, có tính tương tác với bạn đọc cao, tuy nhiên bạn đọc không thể xem trọn vẹn các bài trong chuyên mục này bằng máy tính. Khi mở chuyên mục này trên máy tính, hệ thống sẽ cung cấp một mã QR, người đọc quét mã đó để đọc toàn bài viết trên thiết bị di động. Bạn đọc xem nội dung bằng cách trượt trên màn hình.
Một điểm mạnh của Báo Điện tử nữa đó là có chuyên trang video với tên gọi 81TV, gồm những video với nội dung phong phú xoay quanh chủ đề quân đội như các hoạt động huấn luyện, diễn tập… Các video trong chuyên mục thường là có thời lượng ngắn, nhằm đáp ứng thị hiếu của công chúng hiện nay khi họ không còn kiên nhẫn xem những video dài.
Đây là chuyên mục khá thành công của Báo Điện tử. Trong đó, có thể kể đến như năm 2016, Báo Điện tử đăng tải video dài hơn 3 phút tuyên truyền về công tác tuyển quân. Video có tên “Tuyên ngôn chiến đấu”, giới thiệu một bài hát được viết dành riêng để kêu gọi thanh niên Trung Quốc nhập ngũ, bài hát được thể hiện dưới hình thức một bản Rap. Ngay sau khi phát hành đã nhận được sự yêu thích của công chúng, nhanh chóng được phổ biến và nhiều người hát theo, khơi gợi tinh thần yêu nước, sẵn sàng lên đường nhập ngũ, bảo vệ đất nước và nhân dân….
Ngoài ra, chuyên mục VR (thực tế ảo tăng cường) cũng là điểm nhấn của Báo Điện tử. Nếu xem bình thường, bạn đọc có thể nhầm tưởng đó chỉ là một video như mọi video khác. Nhưng khi nhấn chuột vào nhiều vị trí ở trên máy tính hoặc xoay điện thoại trên điện thoại lại có thể thấy toàn cảnh và có một trải nghiệm chân thực, sống động hơn, tạo sự khác biệt và mở ra không gian toàn cảnh sự kiện cho bạn đọc hình dung.
Hiện nay, mỗi bài viết trên Báo Điện tử đều có một mã QR riêng ở góc phải để đáp ứng nhu cầu của công chúng nếu muốn chuyển nhanh từ đọc trên máy tính sang đọc trên thiết bị di động chỉ bằng một lần quét.
Với sự phát triển đa dạng về nội dung và phong phú về hình thức như hiện nay, Báo Quân giải phóng nhân dân tiếp tục củng cố vị trí và vai trò của mình trong hệ thống báo chí truyền thông Trung Quốc, thực hiện tốt sứ mệnh quảng bá hình ảnh quân đội nước này cũng như những nhiệm vụ tuyên truyền mà cấp trên giao phó.
ĐẶNG LOAN (Theo 81.cn và Báo Điện tử Nhân dân Nhật báo Trung Quốc)