Sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời, thể theo nguyện vọng thiết tha của toàn Đảng và nhân dân Việt Nam, ngày 29-11-1969, Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã quyết nghị: “Với tấm lòng kính yêu vô hạn và đời đời nhớ ơn Hồ Chủ tịch, chúng ta phải thực hiện tới mức tốt nhất nhiệm vụ giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh và xây dựng công trình Lăng của Người”. Thực hiện quyết nghị đó, cùng với sự giúp đỡ của Đảng, Nhà nước và nhân dân Liên Xô, trực tiếp là Viện Nghiên cứu khoa học Lăng Lênin (nay là Trung tâm Nghiên cứu Y sinh Moscow thuộc Viện Nghiên cứu khoa học Dược liệu và Tinh dầu LB Nga (VILAR)) đã cùng cán bộ, bác sĩ của Việt Nam tiến hành nhiệm vụ y tế giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Năm 1992, khi hiệp định giữa Việt Nam và Liên Xô trước đó không còn hiệu lực, nhiệm vụ giữ gìn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh gặp muôn vàn khó khăn. Song, với tinh thần trách nhiệm, ý chí tự lực tự cường và quyết tâm chính trị phải hoàn thành nhiệm vụ đặc biệt đã được Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng tin tưởng giao phó, Đảng ủy, trực tiếp là Thường vụ Đảng ủy Đoàn 969, thủ trưởng Bộ tư lệnh (BTL) Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chủ động báo cáo, đề xuất phương án và xin chủ trương Thường vụ Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương), Bộ Quốc phòng và lãnh đạo Đảng, Nhà nước về việc hợp tác trực tiếp với VILAR và các nhà khoa học y tế Nga trong nhiệm vụ giữ gìn lâu dài thi hài Bác.

Tháng 12-1992, Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và VILAR chính thức chuyển sang cơ chế hợp tác trực tiếp trong thực hiện nhiệm vụ giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh. Cùng với tinh thần chủ động, linh hoạt, sáng tạo, sẵn sàng tâm thế đón nhận những nhiệm vụ mới, Đảng ủy Đoàn 969, BTL Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh đồng thời quán triệt quan điểm chỉ đạo của cấp trên và sự chỉ đạo trực tiếp của Đảng, Nhà nước; xây dựng kế hoạch, lộ trình để Viện 69 (BTL Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh) có những bước đi hợp lý, đủ khả năng và điều kiện hoàn thành nhiệm vụ chính trị trong tình hình mới.

Trong khuôn khổ cơ chế hợp tác trực tiếp, hai bên đã có những thỏa thuận thống nhất trong việc phối hợp nghiên cứu các đề tài khoa học phục vụ trực tiếp việc giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trên cơ sở đó, ta và VILAR đã đạt nhiều kết quả trong hợp tác nghiên cứu khoa học cũng như trong công tác đào tạo, huấn luyện, bồi dưỡng cán bộ. Hai bên đã phối hợp nghiên cứu nhiều đề tài khoa học có hàm lượng giá trị khoa học và thực tiễn cao, phục vụ nhiệm vụ giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh. Cùng với hợp tác trong công tác nghiên cứu khoa học, theo đề xuất của Ban Quản lý Lăng, hằng năm VILAR cử các chuyên gia sang giảng dạy tại Việt Nam, đồng thời tiếp nhận cán bộ y tế Viện 69 sang học tập và nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu Y sinh Moscow. Theo đó, kế hoạch giảng dạy, lên lớp của chuyên gia Nga cho cán bộ y tế Việt Nam được thực hiện bài bản, có hiệu quả. Các tài liệu được tổng kết, khái quát từ kết quả nghiên cứu khoa học của Trung tâm Nghiên cứu Y sinh Moscow, giúp đội ngũ cán bộ, bác sĩ của đơn vị nắm được những kiến thức cơ bản của chuyên ngành ướp bảo quản thi thể, các phương pháp nghiên cứu hiện đại, thiết thực, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ y tế của Viện 69 có chuyên môn sâu, đúc kết được nhiều kinh nghiệm trong thực hiện nhiệm vụ giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh trong giai đoạn trước mắt và cho những năm tiếp theo.

leftcenterrightdel
Đại tá Đinh Quốc Hùng, Bí thư Đảng ủy Đoàn 969, Chính ủy BTL Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh (thứ 6, từ phải sang) trong chuyến công tác tại Viện Nghiên cứu khoa học Dược liệu và Tinh dầu LB Nga (tháng 5-2022). Ảnh: TRUNG HIẾU 

Quá trình hợp tác, chuyển giao đào tạo cho chúng ta cơ hội chủ động tiếp cận với khoa học chuyên ngành, vật tư chuyên dùng, trong đó nổi bật là tiếp nhận chuyển giao, sản xuất thành công hai loại vật tư chuyên biệt, độc quyền trước đây là dung dịch ướp bảo quản và bộ quần áo đặc biệt. Song song với việc hợp tác chặt chẽ với VILAR, công tác nghiên cứu khoa học tại Ban Quản lý Lăng được triển khai tích cực, chủ động, bám sát nhiệm vụ chính trị, kết hợp giữa nghiên cứu thực nghiệm với nghiên cứu cơ bản chuyên ngành và thu hút được các nhà khoa học đầu ngành, tâm huyết đóng góp vào nhiệm vụ giữ gìn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh. Từ năm 1992 đến nay, Ban Quản lý Lăng đã phối hợp chặt chẽ với VILAR đề xuất thành lập các hội đồng khoa học y tế cấp nhà nước Việt-Nga để kiểm tra, đánh giá trạng thái thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh nhân dịp tổng kết 25 năm, 30 năm, 35 năm, 40 năm và 50 năm giữ gìn, bảo vệ thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Thực tiễn 30 năm hợp tác trực tiếp giữa Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh với VILAR cho thấy, sự chuyển đổi cơ chế này đã đúng hướng, kịp thời, hiệu quả và rất thành công. Đến nay, nhiệm vụ giữ gìn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn được tiến hành khoa học, chặt chẽ, thu được nhiều kết quả quan trọng. Điều này đã được Hội đồng Khoa học Y tế cấp Nhà nước về đánh giá kết quả giữ gìn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh (năm 2019) khẳng định: Thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh sau 50 năm đang được giữ gìn rất tốt, chưa phát hiện được sự thay đổi nào so với các số liệu trong biên bản kiểm tra thi hài của các hội đồng trước đây. Kết quả đó là minh chứng cho tinh thần hợp tác chặt chẽ giữa BTL Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh với VILAR. Tinh thần đó được kết tinh từ tình hữu nghị Việt Nam-Liên Xô trước đây và Việt Nam-LB Nga ngày nay. Kết quả đó cũng là sự khẳng định quyết tâm vươn lên làm chủ nhiệm vụ chính trị đặc biệt của Đảng ủy Đoàn 969, lãnh đạo BTL Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh; là tinh thần trách nhiệm, tình cảm trước sau như một của các chuyên gia LB Nga đối với Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh; là sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của Chính phủ hai nước, hướng dẫn các cơ quan của hai Chính phủ mà trực tiếp là Bộ Ngoại giao, Đại sứ quán Việt Nam tại LB Nga, Đại sứ quán LB Nga tại Việt Nam.

Những năm tới, trên cơ sở bám sát sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, trực tiếp là Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đối với nhiệm vụ giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh trong giai đoạn mới, Đảng ủy Đoàn 969, BTL Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh xác định rõ: Tiếp tục duy trì, đẩy mạnh hợp tác truyền thống với Trung tâm Nghiên cứu Y sinh Moscow; tích cực học tập và tranh thủ tối đa những kiến thức, kinh nghiệm của các chuyên gia Nga, nhất là những chuyên gia giỏi, đầu ngành nhằm tiến tới làm chủ toàn diện, vững chắc nhiệm vụ y tế giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Cùng với đó, tranh thủ sự tư vấn của Hội đồng Khoa học cấp Nhà nước bảo quản, giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tăng cường quan hệ hợp tác với các cơ sở nghiên cứu khoa học trong và ngoài nước để cùng nghiên cứu, giải quyết các vấn đề khoa học phục vụ cho nhiệm vụ giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tiếp tục làm tốt công tác tham mưu với Đảng, Nhà nước, Thường vụ Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về công tác quy hoạch, tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ y tế có trình độ chuyên môn sâu, phát huy tinh thần chủ động, tự lực, tự cường; có đủ khả năng nắm bắt sự phát triển của khoa học-công nghệ và khai thác sử dụng hiệu quả các trang thiết bị mới.

Nhiệm vụ giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh thành công được như ngày hôm nay chính là kết quả của sự hợp tác hữu nghị truyền thống thủy chung giữa hai dân tộc Việt Nam-LB Nga nói chung, và giữa chuyên gia y tế LB Nga và cán bộ, bác sĩ Việt Nam nói riêng. Với mong muốn để tiếp tục thực hiện tốt nhất nhiệm vụ giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh, cán bộ, nhân viên, chiến sĩ BTL Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh mong tiếp tục nhận được tình cảm, sự phối hợp, giúp đỡ nhiều hơn nữa của các chuyên gia y tế LB Nga, nhất là trong lĩnh vực hợp tác nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ và đào tạo cán bộ trong thực hiện nhiệm vụ chính trị thiêng liêng vô cùng đặc biệt này.

Đại tá ĐINH QUỐC HÙNG, Bí thư Đảng ủy Đoàn 969, Chính ủy Bộ tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh