QĐND - Lúc sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sớm nhận định: “Thái Nguyên là một địa bàn quan trọng “tiến có thể đánh, lui có thể giữ” và nhân dân ở đây có truyền thống cách mạng”, nên trong kháng chiến chống Pháp, cơ quan của Bác, cơ quan của Trung ương, các đồng chí lãnh đạo của Đảng và Chính phủ đều tập trung đóng ở Định Hóa (Thái Nguyên), tuy cũng có thời gian chuyển sang Sơn Dương (Tuyên Quang) hay Bắc Kạn nhưng với thời gian ngắn rồi lại trở về Định Hóa.

ATK Định Hóa - Thái Nguyên là nơi đặt bản doanh của Trung ương Đảng, Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng tham mưu, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng các đồng chí lãnh đạo cao nhất của Đảng, Quân đội, Mặt trận Liên Việt (nay là Mặt trận Tổ quốc Việt Nam) ở và làm việc trong thời kỳ kháng chiến. Theo Đại tướng Võ Nguyên Giáp, “Định Hóa là ATK tuyệt mật nhằm đảm bảo an toàn và ổn định để các đồng chí lãnh đạo chủ chốt lúc bấy giờ làm việc ít phải di chuyển”. Như vậy, cùng với Tuyên Quang, Bắc Kạn, Thái Nguyên trở thành “Thủ đô gió ngàn” - Thủ đô của đất nước trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, trong đó Thái Nguyên giữ vị trí đặc biệt quan trọng, vị trí trung tâm của thủ đô kháng chiến.

Từ ATK Định Hóa - Thái Nguyên, Trung ương Đảng, Bộ Tổng tư lệnh ra nhiều quyết sách quan trọng liên quan đến vận mệnh cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của cả dân tộc. Ngày 15-5-1945, tại đình làng Quặng, xã Định Biên (Định Hóa) diễn ra lễ hợp nhất: Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, Cứu quốc quân và các lực lượng vũ trang của Đảng trong toàn quốc thành Việt Nam giải phóng quân. Ngày 20-5-1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đến ATK Định Hóa ở và làm việc tại đồi Khau Tý, xã Điềm Mặc (Định Hóa). Tại Định Hóa, Bác Hồ đã ban hành Sắc lệnh về chế độ cho người thương binh, tử tuất. Ngày 28-5-1948, tại phiên họp đặc biệt của Hội đồng Chính phủ diễn ra tại xã Nà Lọm, xã Phú Đình (Định Hóa), Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì lễ phong quân hàm Đại tướng cho đồng chí Võ Nguyên Giáp và 10 đồng chí khác từ hàm Thiếu tướng trở lên. Ngày 6-12-1953, tại Tỉn Keo, xã Phú Đình (Định Hóa), Bộ Chính trị họp thông qua kế hoạch tác chiến mùa xuân năm 1954 của Tổng quân ủy và quyết định mở Chiến dịch Điện Biên Phủ.

ATK Định Hóa - Thái Nguyên còn là nơi diễn ra các hoạt động đối ngoại với bạn bè quốc tế, như Hoàng thân Lào Xu-pha-nu-vông, đảng viên Đảng Cộng sản Pháp Lêophige; nhà đạo diễn nổi tiếng của Nga Rô-man Các-men đã trở lại ATK Định Hóa để thực hiện bộ phim nổi tiếng “Việt Nam trên đường thắng lợi”.

Được lựa chọn là trung tâm căn cứ địa kháng chiến của cả nước là một vinh dự lớn đối với Đảng bộ và nhân dân các dân tộc tỉnh Thái Nguyên đồng thời cũng là trách nhiệm to lớn đối với dân tộc, với đất nước. Trách nhiệm lớn nhất, quan trọng nhất là bảo vệ an toàn tuyệt đối Chủ tịch Hồ Chí Minh, Tổng bí thư Trường Chinh cùng các đồng chí lãnh đạo cao cấp của Đảng, Chính phủ, Mặt trận, Quân đội, bảo vệ các cơ quan kho tàng, nhà máy, vì đây là những mục tiêu hàng đầu mà kẻ thù muốn tìm mọi cách phá hủy nhằm tiêu diệt lực lượng và phá hoại cuộc kháng chiến của ta.

THANH LIÊM