Cần tạo đột phá về thể chế kinh tế

* Phát triển kinh tế phải kết hợp chặt chẽ với quốc phòng

QĐND - Cả ngày 31-10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về tình hình kinh tế-xã hội năm 2013 và 3 năm 2011-2013, kế hoạch phát triển trong hai năm còn lại của nhiệm kỳ. Tại phiên họp, các đại biểu đóng góp nhiều ý kiến làm rõ thêm những vấn đề quan trọng nhằm đưa đất nước phát triển bền vững. Trong đó đã có không ít ý kiến đề nghị cần phải tạo đột phá về thể chế kinh tế. 

Nỗ lực lớn của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân

Đại đa số ý kiến đại biểu Quốc hội đều tán thành với nhận định trong Báo cáo của Chính phủ cũng như Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội. Giáo sư, Tiến sĩ Phật học, Thượng tọa Thích Thanh Quyết, đại biểu đoàn Quảng Ninh đánh giá: “Mặc dù kinh tế còn rất nhiều khó khăn song lạm phát được kiềm chế, kinh tế vĩ mô được ổn định, xã hội được an sinh, đặc biệt quốc phòng được giữ vững, an ninh chính trị được ổn định, công tác đối ngoại thắng lợi dồn dập, vị trí của Việt Nam trên trường quốc tế được nâng cao rõ rệt. Đây là sự cố gắng rất cao của Chính phủ, nỗ lực của toàn Đảng, toàn dân vì lĩnh vực này có yên thì mới có thể làm tiền đề cho sự phát triển kinh tế của đất nước”.

Thượng tướng Lê Hữu Đức, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng phát biểu trước Quốc hội. Ảnh: Trọng Đức

Nhiều đại biểu phân tích: Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu suy giảm, kinh tế trong nước gặp nhiều khó khăn và phải tập trung kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội và quốc phòng an ninh, đạt được kết quả nêu trên là cố gắng lớn của cả hệ thống chính trị, của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta. 

Các đại biểu Quốc hội cơ bản tán thành với mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp phát triển kinh tế-xã hội năm 2014-2015 do Chính phủ trình Quốc hội, trong đó tiếp tục thực hiện ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát; phục hồi tăng trưởng và nâng cao chất lượng hiệu quả sức cạnh tranh; đẩy mạnh thực hiện 3 đột phá chiến lược, tái cơ cấu nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, bảo đảm an sinh xã hội và phúc lợi xã hội, cải thiện đời sống nhân dân.

Khắc phục những yếu kém trong nền kinh tế

Tiến sĩ Trần Du Lịch (đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) khái quát ngắn gọn 3 khó khăn của nền kinh tế hiện nay: “Tăng trưởng kinh tế chậm, kinh tế vĩ mô ổn định nhưng niềm tin của nhà đầu tư lại chưa phục hồi. Lãi suất ngân hàng giảm chỉ còn 5-6%/năm nhưng doanh nghiệp không vay được vốn để làm ăn. Xuất khẩu tăng nhưng khu vực kinh tế trong nước lại đuối, tầm cạnh tranh và thâm hụt ngân sách cộng với nợ đến hạn trả đang dồn lại tạo nguy cơ gây mất ổn định vĩ mô”. Để khắc phục những khó khăn này, đại biểu Trần Du Lịch hoan nghênh Chính phủ đưa ra kế hoạch năm 2014-2015 chuyển từ quan điểm kiềm chế lạm phát sang quan điểm kiểm soát lạm phát mục tiêu. Điều này có ý nghĩa rất quan trọng để điều hành. “Tôi đồng tình việc không nóng vội thúc đẩy tăng trưởng vì nó có thể gây lạm phát”- Tiến sĩ Trần Du Lịch nhấn mạnh. 

Tiến sĩ Cao Sĩ Kiêm (đoàn Thái Bình) cho rằng, vấn đề quan trọng hiện nay là phải khắc phục ngay những yếu kém trong nền kinh tế để duy trì tăng trưởng.

Tiến sĩ Trần Du Lịch phân tích: “Trong 2 năm tới, quan trọng không phải là tăng trưởng 6% mà phải là ổn định kinh tế vĩ mô, tạo lập niềm tin thị trường làm cơ sở cho giai đoạn phát triển sau. Vai trò điều hành của Chính phủ rất quan trọng, nhưng quan trọng hơn, Quốc hội phải có những quyết định về thể chế kinh tế trong kỳ họp này để khắc phục những khó khăn do thể chế kinh tế hiện tại mang lại”.

Đại biểu Hà Sĩ Đồng (đoàn Quảng Trị) khẳng định: Để khắc phục những yếu kém của nền kinh tế, phải có đột phá về thể chế kinh tế. Đại biểu hy vọng: “Việc thay đổi thể chế kinh tế phụ thuộc nhiều vào các nội dung sửa đổi Hiến pháp và cải cách một số dự án luật có tác động lớn tới tái cơ cấu nền kinh tế”. 

Trên cơ sở thống nhất với mục tiêu và giải pháp năm 2014-2015, đại biểu Phạm Quang Khải (đoàn Bà Rịa-Vũng Tàu) đề nghị Chính phủ và Quốc hội cần có những giải pháp mạnh mẽ và quyết liệt hơn nữa trong công tác chỉ đạo điều hành. Tán thành mức bội chi ngân sách năm 2013 là 5,3%, tuy nhiên đại biểu nhấn mạnh tới việc tìm ra các giải pháp khắc phục bội chi trong những năm tiếp theo.

Quan tâm đầu tư nông nghiệp, nông dân, nông thôn 

Nhiều đại biểu Quốc hội phân tích thực trạng nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam hiện nay và kiến nghị với Quốc hội, Chính phủ quan tâm đầu tư hơn cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Đại biểu Hoàng Đăng Quang (đoàn Quảng Bình), Nguyễn Quốc Cường (đoàn Bắc Giang) cho rằng, tình hình nông nghiệp, nông dân, nông thôn nước ta đang đứng trước thách thức lớn, làm ảnh hưởng đến an ninh nông nghiệp. Tốc độ tăng trưởng giảm từ 3,3% năm 2010 xuống còn 2,8% năm 2013. Thực tế hiện nay khả năng tái sản xuất của nông dân giảm, giá nông sản tăng cao, sức mua thấp, nông dân bỏ hoang đất canh tác xảy ra nhiều… Các đại biểu đề nghị cần có chính sách khuyến khích nông dân tâm huyết với đồng ruộng, đồng thời đẩy mạnh tái cơ cấu nông nghiệp, tập trung vào các chính sách, cơ chế tiêu thụ nông sản, kích thích sản xuất, đảm bảo chính sách giá cả hợp lý… 

Đại biểu Nguyễn Thanh Hùng (đoàn Đồng Tháp) nhấn mạnh, tái cơ cấu nông nghiệp là yêu cầu cấp thiết hiện nay vì nó không chỉ giúp nông nghiệp Việt Nam phát triển bền vững mà còn là động lực nâng cao thu nhập đời sống nông dân. Để tái cơ cấu nông nghiệp đạt mục tiêu đề ra, đại biểu kiến nghị Chính phủ rà soát, điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện cơ chế chính sách đối với nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Trong đó, cần tập trung tháo gỡ điểm nghẽn hiện nay là chất lượng các hợp tác xã nông nghiệp và chính sách thu hút đầu tư doanh nghiệp vào nông nghiệp 

Phát biểu trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cao Đức Phát cho biết: Phong trào xây dựng nông thôn mới đang lan rộng trong cả nước, nhiều nơi đã làm rất có kết quả, góp phần thiết thực cải thiện điều kiện sống của nông dân. Tuy nhiên nông nghiệp, nông thôn còn nhiều tồn tại, khó khăn, đặc biệt là tốc độ tăng trưởng của ngành nông nghiệp có xu hướng chậm lại. Nguyên nhân chính đó là do những nguồn lực quan trọng của nông nghiệp thời gian gần đây có xu hướng giảm, trong đó quan trọng nhất là đất đai. Đầu tư của Nhà nước và xã hội cho nông nghiệp tăng chậm. Thiệt hại do thiên tai những năm gần đây về người thì giảm nhưng về tài sản lại tăng lên, riêng 10 tháng năm 2013 thiệt hại về tài sản ước tính 21.900 tỷ đồng và có 211 người bị chết và mất tích.

Để cải thiện đời sống của nông dân, theo Bộ trưởng, phải tiếp tục tìm mọi cách để thúc đẩy tăng trưởng nông nghiệp. “Chúng tôi đang tích cực cùng với các địa phương và các bộ, ngành liên quan triển khai, nhiệm vụ chính là phải rà soát lại quy hoạch, xem xét lại cơ cấu các ngành hàng, tập trung nhiều hơn phát triển các loại cây con, lĩnh vực có lợi thế, có khả năng tăng nhanh giá trị gia tăng và dồn lực để làm tốt sự lựa chọn đó” - Bộ trưởng Cao Đức Phát nhấn mạnh.

Kết hợp chặt chẽ kinh tế với quốc phòng

Phát biểu của Thượng tướng Lê Hữu Đức, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, đại biểu đoàn Khánh Hòa được nhiều đại biểu Quốc hội hoan nghênh và đồng tình. Thượng tướng Lê Hữu Đức nhận định: “Những năm qua, chúng ta đã bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ được tình hình Biển Đông ổn định, an ninh an toàn hàng hải, các hoạt động kinh tế nhất là hoạt động thăm dò khai thác dầu khí của ta diễn ra bình thường, giữ được các mối quan hệ hữu nghị với các nước trong khu vực và thế giới. Tạo ra môi trường hòa bình, ổn định để nhân dân ta xây dựng và phát triển đất nước. Tôi cho rằng, đây là thành tựu đặc biệt quan trọng mà chúng ta cần phải nhấn mạnh”. 

Thượng tướng Lê Hữu Đức phân tích: Những năm qua Đảng, Chính phủ rất quan tâm đến phát triển kinh tế-xã hội kết hợp với củng cố quốc phòng-an ninh ở vùng sâu, vùng xa, miền núi, biên giới, hải đảo bằng các đề án rất cụ thể giao cho quân đội thực hiện. Ví dụ Đề án xây dựng đường tuần tra biên giới, Đề án xây dựng các khu kinh tế quốc phòng. Hai đề án này đều triển khai ở các địa bàn chiến lược dọc biên giới và hiệu quả của các đề án này rất toàn diện cả về kinh tế-xã hội, quốc phòng-n ninh. Đến nay, các khu kinh tế quốc phòng đã tạo công ăn việc làm cho 237.400 hộ dân, đón nhận sắp xếp 25.000 hộ dân, trong đó có 7.150 hộ dân đồng bào dân tộc, xây dựng được 276 điểm dân cư dọc biên giới và làm được 10.000km đường giao thông liên thôn, bản, làm được nhiều cầu cống, công trình cấp điện, nước, mở được nhiều lớp học thôn, bản, các trạm xá, bệnh xá kết hợp. Thực hiện mục tiêu giúp dân xóa đói giảm nghèo. Đồng thời hệ thống đường tuần tra biên giới, các khu kinh tế quốc phòng này kết hợp với các đồn, trạm biên phòng gần biên giới với cấp ủy, chính quyền và nhân dân các địa phương đã tạo thành thế trận quốc phòng an ninh vững chắc bảo vệ Tổ quốc từ xa. “Vừa qua, đoàn kiểm tra của Bộ Kế hoạch đầu tư, Đoàn giám sát của Ủy ban Tài chính và ngân sách của Quốc hội đã đi kiểm tra thực tế hai đề án này và đánh giá rất cao hiệu quả của hai đề án”- Thượng tướng Lê Hữu Đức thông báo. 

Thượng tướng Lê Hữu Đức đề nghị Chính phủ sớm phê duyệt đề án chi tiết xây dựng đường tuần tra biên giới giai đoạn 2 báo cáo Quốc hội để có chủ trương đầu tư dài hạn và bố trí ngân sách từ nguồn trái phiếu Chính phủ, thực hiện đề án theo tiến độ được phê duyệt. Đồng chí cũng đề nghị Chính phủ tăng mức đầu tư để xây dựng một số khu kinh tế quốc phòng trọng điểm ở biên giới và hải đảo đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. 

Đại biểu Lê Nam (đoànThanh Hóa)  phân tích: “Bảo vệ chủ quyền biển đảo bằng tăng cường khả năng chiến đấu quân đội và bằng hoạt động đối ngoại đúng đắn là rất quan trọng nhưng chỉ thực hiện được khi đó là sự nghiệp của nhân dân. Quan điểm đường lối ấy luôn đậm nét trong chiến lược bảo vệ Tổ quốc, vì vậy trong bảo vệ chủ quyền vai trò của ngư dân cực kỳ quan trọng”. 

Đại biểu Lê Nam cho rằng: “Bảo vệ chủ quyền trên Biển Đông phải đi liền với chính sách đối với ngư dân. Đây là việc rất đại sự, thuộc trách nhiệm của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành ở Trung ương và chính quyền các cấp. Chính phủ có đề nghị gì với Quốc hội để có cơ chế bền vững dành cho ngư dân. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có nên dành những khoản vay ưu đãi cho ngư dân như với thị trường bất động sản không?”. 

Sáng mai (1-11), các đại biểu tiếp tục thảo luận tại Hội trường về tình hình kinh tế-xã hội, được phát thanh, truyền hình trực tiếp.

ĐỖ PHÚ THỌ