Tạo dấu ấn trong trận "Điện Biên Phủ trên không"

QĐND - Thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị tháng 6-1972, trong đó có việc chủ động đối phó với khả năng Mỹ sử dụng B-52 đánh phá thủ đô Hà Nội, ngày 6-7-1972, Bộ Tổng tham mưu (BTTM) đã tổ chức hội nghị chuyên đề bàn cách đánh B-52, dưới sự chủ trì của Tổng tham mưu phó Phùng Thế Tài. Kết luận hội nghị, đồng chí Phùng Thế Tài chỉ thị, phải đẩy mạnh nghiên cứu cách đánh B-52 bằng lực lượng và vũ khí hiện có của Quân chủng Phòng không-Không quân (PK-KQ), đánh trúng, bắn rơi B-52 là nhiệm vụ cấp bách, là yêu cầu cao về quân sự, chính trị, ngoại giao.....

Tiếp đó, tổ nghiên cứu, biên soạn tài liệu “Cách đánh B-52" gấp rút thành lập, phương án đánh B-52 được nhanh chóng hoàn thành. Các đơn vị tên lửa, ra-đa, pháo 100mm mở đợt huấn luyện tăng cường, bộ đội không quân tích cực luyện tập theo phương án đánh B-52 trên năm hướng xung quanh Hà Nội. 

Tháng 9-1972, BTTM tiếp tục chỉ đạo Quân chủng PK-KQ bổ sung, hoàn thiện phương án mới đánh B-52 và thống nhất nhận định việc Mỹ sử dụng B-52 đánh vào một số mục tiêu ở Hà Nội, xác định bộ đội tên lửa và không quân là lực lượng chủ yếu đánh B-52, pháo cao xạ và súng máy phòng không đánh máy bay chiến thuật các loại, bảo vệ các mục tiêu được phân công và bảo vệ sân bay, trận địa tên lửa... Đến ngày 24-11-1972, Tổng tham mưu trưởng Văn Tiến Dũng đã phê chuẩn kế hoạch và ra lệnh cho Quân chủng PK-KQ hoàn thiện công tác chuẩn bị chiến đấu trước 3-12-1972. Ngày 27-11-1972, Bộ Tổng Tư lệnh ra lệnh cho các lực lượng vũ trang miền Bắc tăng cường các mặt chuẩn bị chiến đấu, Quân chủng PK-KQ tập trung mọi khả năng tiêu diệt bằng được B-52 Mỹ.

Ngày 14-12-1972, Ních-xơn chính thức thông qua kế hoạch tập kích chiến lược bằng B-52 vào Hà Nội và Hải Phòng. 8 giờ ngày 17-12-1972, BTTM ra lệnh cho Quân chủng PK-KQ vào trạng thái sẵn sàng chiến đấu cao nhất. 16 giờ ngày 18-12-1972, BTTM thông báo cho quân chủng biết có 33 máy bay B-52 xuất kích từ Gu-am, nhiều khả năng đánh phá miền Bắc. Quân chủng  PK-KQ ra lệnh cho các đơn vị hoàn thành công tác chuẩn bị trước 17 giờ. Lúc 19 giờ 10 phút, Trung đoàn Ra-đa 291 ở Nghệ An phát hiện được nhiều tốp B-52 đang bay trên không phận Lào lên phía bắc Việt Nam.

Nhận được thông báo từ Sở chỉ huy Quân chủng PK-KQ, B-52 đang bay vào Hà Nội, Cục Tác chiến báo cáo và được đồng chí Văn Tiến Dũng đồng ý phát lệnh báo động. Lúc đó là 19 giờ 15 phút, Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp và các đồng chí: Văn Tiến Dũng, Phùng Thế Tài, Vũ Lăng có mặt tại Sở chỉ huy "Tổng hành dinh", cùng tập thể cán bộ, chiến sĩ trong kíp trực bước vào trận đánh lớn mở đầu với không quân Mỹ.

Trong 12 ngày đêm tháng 12-1972, Mỹ đã huy động 740 lần chiếc B-52, hơn 1.000 lần chiếc máy bay chiến thuật, có F111, sử dụng các khí tài gây nhiễu hiện đại, đánh tập trung ồ ạt gần 20.000 tấn bom xuống các mục tiêu ở Hà Nội, Hải Phòng, Thái Nguyên và một số nơi khác. Với lực lượng và thế trận được chuẩn bị trước và sẵn sàng chiến đấu cao, BTTM đã chỉ đạo các lực lượng PK-KQ cùng với quân và dân các địa phương đánh bại cuộc tập kích đường không chiến lược của Mỹ, bắn rơi 81 máy bay, có 34 chiếc B-52, 5 F111, diệt và bắt nhiều giặc lái. Đây là đòn chiến lược có ý nghĩa quyết định buộc Mỹ phải ký Hiệp định Pa-ri, rút quân về nước...