Hiệu quả từ tinh thần tự giác

Đã thành nền nếp từ nhiều năm qua, cứ vào buổi tối những ngày cuối tuần, tại phòng Hồ Chí Minh của các đồn biên phòng (ĐBP) trên tuyến biên giới tỉnh Quảng Ninh lại rộn vang âm thanh của lớp học tiếng Anh mà giáo viên, học viên chính là cán bộ, chiến sĩ đơn vị. Tại các lớp học này, cán bộ, chiến sĩ cùng trao đổi, luyện tập hỏi-đáp, trò chuyện bằng tiếng Anh, tạo nên không khí học tập tích cực, sôi nổi. Theo đó, mọi thành viên trong lớp đều sử dụng tiếng Anh để trao đổi những câu, từ quen thuộc, như: “Quê bạn ở đâu?”, “Hôm nay công việc của bạn thế nào?”… tới những câu nói, thuật ngữ chuyên ngành dùng trong lúc thực hiện nhiệm vụ tại cửa khẩu, giao tiếp và trao đổi công việc với phía bạn. Những câu hội thoại ngắn gọn, sát thực tế được cán bộ, chiến sĩ của đơn vị truyền dạy cho nhau và cùng nhau luyện tập.

Đại tá Lê Xuân Men, Chủ nhiệm Chính trị Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Quảng Ninh cho biết: "Với nhiệm vụ chính trị trung tâm là tuần tra, quản lý, bảo vệ biên giới và thực hiện công tác xuất, nhập cảnh cho hàng hóa, du khách cả bằng đường bộ và đường biển, để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong điều kiện hội nhập quốc tế sâu rộng, đòi hỏi từng cán bộ, chiến sĩ phải biết ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh. Quán triệt nghiêm tinh thần chỉ đạo của trên, từ chủ trương của Đảng ủy, Bộ chỉ huy BĐBP tỉnh, cơ quan chính trị xây dựng kế hoạch, triển khai cho các đơn vị căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ cụ thể của đơn vị để tổ chức thực hiện việc mở các lớp tiếng Anh tại đơn vị; lựa chọn những cán bộ, chiến sĩ có trình độ, kiến thức tiếng Anh, thành lập các lớp, gửi những cán bộ nòng cốt theo học tại các trung tâm ngoại ngữ trên địa bàn để nâng cao trình độ và phương pháp sư phạm. Từ nhiều cách làm, mô hình, đến nay gần 100% đơn vị thuộc BĐBP tỉnh Quảng Ninh đều có lớp học tiếng Anh. Tỷ lệ cán bộ, chiến sĩ có khả năng giao tiếp tốt bằng tiếng Anh đạt gần 70%".

Qua khảo sát tại một số cơ quan, đơn vị, chúng tôi nhận thấy, cùng với vốn kiến thức ngoại ngữ cơ bản được trang bị tại các học viện, nhà trường, để nâng cao trình độ ngoại ngữ, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đòi hỏi mỗi cán bộ, chiến sĩ phải không ngừng tự giác học tập trong suốt quá trình công tác. Thượng tá Nguyễn Thị Tuyết Mai, Chủ nhiệm Khoa Ngoại ngữ, Học viện Quân y chia sẻ kinh nghiệm: Học ngoại ngữ là một quá trình tích lũy lâu dài. Do vậy, đòi hỏi người học cần phải có tinh thần tự giác cao, học ở mọi nơi, mọi lúc. Để có trình độ ngoại ngữ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ thì mỗi cán bộ, chiến sĩ cần tích cực học tập, ôn luyện thường xuyên…

Tăng cường giải pháp quản lý, đào tạo

Theo Trung tướng Trần Hữu Phúc, Cục trưởng Cục Nhà trường (Bộ Tổng Tham mưu): Đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội, bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, Bộ Quốc phòng đã xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và tích cực triển khai thực hiện Đề án “Đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ trong quân đội giai đoạn 2015-2020 và những năm tiếp theo”. Đặc biệt, ngày 9-11-2016, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã ban hành Chỉ thị số 89/CT-BQP “Về một số nhiệm vụ cấp bách nâng cao chất lượng dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống nhà trường quân đội”. Tiếp đó, Bộ Quốc phòng đã thành lập Ban chỉ đạo triển khai Đề án “Đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ trong quân đội giai đoạn 2015-2020 và những năm tiếp theo”. Các cơ quan, đơn vị, học viện, nhà trường trong toàn quân đã có nhiều mô hình hay, biện pháp thiết thực, hiệu quả nhằm nâng cao trình độ ngoại ngữ cho cán bộ, giáo viên, học viên, như: Thành lập và duy trì hoạt động của “Tổ học tập ngoại ngữ”, “Câu lạc bộ tiếng Anh”; triển khai hệ thống bảng, biển, pa-nô, khẩu hiệu song ngữ; ghi chú mô hình, đồ dùng và quy định chào hỏi, báo cáo lên lớp, xuống lớp bằng ngoại ngữ; bổ sung sách, báo ngoại văn cho thư viện và lấy năng lực ngoại ngữ là một tiêu chí để lựa chọn, bổ nhiệm cán bộ... Nhờ đó, đã tạo môi trường, động lực tích cực trong học tập, sử dụng ngoại ngữ.

Có thể thấy rằng, sau hơn 3 năm thực hiện Đề án “Đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ trong quân đội giai đoạn 2015-2020 và những năm tiếp theo” và Chỉ thị số 89/CT-BQP, việc dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống nhà trường quân đội có sự chuyển biến tiến bộ rõ nét, làm cơ sở nâng cao trình độ ngoại ngữ của đội ngũ cán bộ trong toàn quân. Tuy nhiên, kết quả đó mới chỉ là bước đầu. Trình độ, năng lực ngoại ngữ, năng lực sư phạm của một số giáo viên, giảng viên ngoại ngữ và khả năng sử dụng ngoại ngữ của cán bộ, giảng viên các chuyên ngành còn hạn chế. Ở một số nhà trường, phương pháp dạy, học và đánh giá năng lực ngoại ngữ tuy có đổi mới, nhưng chưa nhiều, chưa tạo được môi trường thực sự trong giao tiếp, sử dụng ngoại ngữ; công tác bảo đảm về phương tiện cũng như trang thiết bị cho công tác này còn hạn hẹp. Một bộ phận cấp ủy, chỉ huy và cán bộ, chiến sĩ tại các đơn vị chưa nhận thức đúng vai trò của ngoại ngữ... Do đó, trình độ và kết quả học ngoại ngữ chưa đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đặt ra…

Cũng theo Trung tướng Trần Hữu Phúc, việc nâng cao chất lượng dạy, học ngoại ngữ là nhiệm vụ vừa cấp thiết trước mắt, vừa cơ bản lâu dài; là một trong những khâu đột phá để đổi mới căn bản, mạnh mẽ chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo trong các nhà trường quân đội, góp phần xây dựng nguồn nhân lực có chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội, thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng trong tình hình mới. Vì vậy, các cơ quan, đơn vị, trước hết là các nhà trường quân đội cần tiếp tục quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị của cấp trên về vấn đề này. Cùng với đó, các cơ quan chức năng có liên quan của Bộ Quốc phòng cần tăng cường phối hợp, hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện Đề án “Đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ trong quân đội giai đoạn 2015-2020 và những năm tiếp theo” và Chỉ thị số 89/CT-BQP tại các nhà trường, cơ quan, đơn vị toàn quân. Qua đó, kịp thời nắm bắt những khó khăn, vướng mắc nảy sinh, báo cáo, đề xuất biện pháp giải quyết kịp thời, hiệu quả. 

CHU ANH