Đất nước ta sau 35 năm đổi mới, sự nghiệp xây dựng và BVTQ đạt được những thành tựu to lớn trên nhiều lĩnh vực; quốc phòng, an ninh ngày càng được tăng cường và củng cố; tạo cơ sở, nền tảng quan trọng để nước ta tiếp tục đổi mới, phát triển. Tuy nhiên, xuất hiện những vấn đề mới về quốc phòng, an ninh, như: Các thế lực thù địch, đối tượng phản động, cơ hội chính trị tăng cường hoạt động chống phá toàn diện về chính trị, quân sự, kinh tế, tư tưởng, văn hóa. Sự nghiệp bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền biển, đảo, đấu tranh trên không gian mạng tiếp tục diễn biến phức tạp; cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư phát triển mạnh mẽ, tác động đến tổ chức quân đội, hình thái, phương thức tiến hành chiến tranh. Cộng đồng quốc tế ngày càng phải đối phó quyết liệt hơn với các thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống, đặc biệt là dịch bệnh, biến đổi khí hậu, an ninh mạng và các hình thái chiến tranh mới.

Trước bối cảnh đó, nhiệm vụ xây dựng Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam có đủ sức mạnh để tiếp tục thực hiện tốt ba chức năng là vấn đề có tính chiến lược, cấp thiết. Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng xác định: “Xây dựng QĐND, Công an nhân dân (CAND) cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số quân chủng, binh chủng, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại. Đến năm 2025, cơ bản xây dựng quân đội, công an tinh, gọn, mạnh, tạo tiền đề vững chắc, phấn đấu năm 2030 xây dựng QĐND, CAND cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại...”. Cùng với đó, những nội dung chỉ đạo, định hướng về quân sự, quốc phòng của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Chiến lược quốc phòng Việt Nam, Chiến lược quân sự Việt Nam đã xác định: Trên cơ sở tiềm lực, điều kiện của đất nước và yêu cầu nhiệm vụ BVTQ, phấn đấu từ năm 2030 xây dựng quân đội hiện đại cả về tổ chức biên chế; trình độ quân sự, chính trị, chuyên môn nghiệp vụ; nghệ thuật quân sự, phương thức tác chiến, vũ khí trang bị kỹ thuật (VKTBKT) và công tác bảo đảm, bảo đảm cho quân đội ngày càng mạnh lên, thực sự là lực lượng nòng cốt bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới.

leftcenterrightdel
 Bộ đội không quân luyện tập sẵn sàng chiến đấu. Ảnh: HOÀNG HÀ

Để thực hiện thành công những mục tiêu trên, cần tập trung vào một số giải pháp cơ bản sau:

Một là, giữ vững và không ngừng tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với QĐND Việt Nam. Sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định đến tổ chức, xây dựng QĐND Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; bảo đảm cho quân đội luôn là lực lượng trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Để làm tốt điều đó, toàn quân phải tiếp tục thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 51-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa IX) về “Tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng, thực hiện chế độ một người chỉ huy gắn với thực hiện chế độ chính ủy, chính trị viên trong QĐND Việt Nam”. Vấn đề có ý nghĩa trực tiếp đối với việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng là phải chăm lo xây dựng Đảng bộ Quân đội, xây dựng hệ thống tổ chức đảng trong quân đội trong sạch, vững mạnh, đủ năng lực lãnh đạo; kiên quyết đấu tranh chống mọi biểu hiện tiêu cực, suy thoái về phẩm chất đạo đức, lối sống; trọng tâm là nâng cao năng lực lãnh đạo toàn diện, sức chiến đấu, xây dựng tinh thần đoàn kết, thống nhất của các tổ chức đảng; gắn xây dựng cấp ủy với xây dựng đội ngũ cán bộ chủ trì, xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh với xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”. Tiếp tục đổi mới nội dung, phương pháp, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác Đảng, công tác chính trị nói chung và công tác giáo dục chính trị tư tưởng nói riêng; tập trung xây dựng bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức cách mạng, lòng trung thành. Giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm đối với nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ BVTQ trong tình hình mới. Tăng cường công tác tuyên truyền, đấu tranh trên lĩnh vực lý luận, chính trị, tư tưởng, bảo vệ đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với thực hiện Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”.

Hai là, tổ chức triển khai khâu đột phá trong tổ chức xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh. Đây là vấn đề quan trọng đối với xây dựng quân đội hiện đại về mặt tổ chức. Để thực hiện hiệu quả vấn đề này, trước hết phải quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng, chủ trương của Quân ủy Trung ương về điều chỉnh tổ chức quân đội. Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về Chiến lược BVTQ trong tình hình mới đã chỉ rõ: “Tiếp tục thực hiện việc điều chỉnh tổ chức quân đội để có cơ cấu cân đối giữa các quân, binh chủng, bộ đội chủ lực và bộ đội địa phương, dân quân tự vệ, lực lượng thường trực và dự bị động viên”. Trên cơ sở đó, toàn quân đẩy mạnh việc rà soát, đánh giá cụ thể quân số, tổ chức, trang bị của từng cơ quan, đơn vị, làm cơ sở điều chỉnh, kiện toàn tổ chức biên chế bảo đảm phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, VKTBKT hiện có và nghệ thuật quân sự Việt Nam trong điều kiện mới. Quá trình rà soát, điều chỉnh bảo đảm khách quan, toàn diện, trên cơ sở yêu cầu nhiệm vụ của từng loại hình cơ quan, đơn vị và lực lượng. Theo đó, cùng với tinh giản cần tiếp tục đầu tư xây dựng các lực lượng đã được xác định tiến thẳng lên hiện đại; nghiên cứu điều chỉnh, điều chuyển, thành lập một số đơn vị dự bị chiến lược; xây dựng lực lượng dự bị động viên hùng hậu, có tổ chức hợp lý, chất lượng cao; sắp xếp lại các nhà máy sản xuất, cơ sở sửa chữa quốc phòng theo nhóm sản phẩm, công nghệ; điều chỉnh chức năng nhiệm vụ của các binh đoàn, đoàn kinh tế-quốc phòng phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ.

Đối với khối cơ quan cấp chiến dịch, chiến lược cần tập trung rà soát, điều chỉnh tổ chức biên chế theo hướng kiên quyết giảm đầu mối trung gian; bổ sung chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan, khắc phục sự chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ để tăng cường quân số cho các đơn vị làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, đóng quân trên địa bàn chiến lược, biên giới, biển, đảo. Đối với khối đơn vị chiến đấu, căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của từng đơn vị để điều chỉnh tổ chức theo hướng tăng cường sức mạnh tác chiến, khả năng cơ động cao, sẵn sàng xử lý các tình huống xảy ra; coi trọng xây dựng lực lượng đặc thù, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ tác chiến trong tình hình mới.

Trong điều chỉnh lực lượng các đơn vị sự nghiệp công lập và sản xuất, thực hiện theo hướng: Sắp xếp lại các nhà máy sản xuất, cơ sở sửa chữa quốc phòng và điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, tổ chức biên chế các nhà trường quân đội, các binh đoàn, đoàn kinh tế-quốc phòng cho phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ. Qua đó, tạo bước chuyển biến mạnh mẽ về tổ chức quân đội theo hướng tinh, gọn, mạnh, có cơ cấu hợp lý, số lượng phù hợp, chất lượng ngày càng cao, tạo tiền đề vững chắc phấn đấu đến năm 2030 xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại.

Ba là, xây dựng và phát triển công nghiệp quốc phòng (CNQP) đạt trình độ tiên tiến, hiện đại. Đây là vấn đề quan trọng liên quan trực tiếp đến xây dựng quân đội hiện đại. Đại hội XIII của Đảng xác định: Phát triển nền CNQP, công nghiệp an ninh hiện đại, lưỡng dụng, vừa đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ BVTQ vừa góp phần quan trọng phát triển kinh tế-xã hội.

Để làm được điều đó, trước hết tập trung xây dựng và phát triển CNQP có quy mô, tổ chức, cơ chế quản lý phù hợp, bảo đảm tập trung, thống nhất về quản lý nhà nước, phát huy vai trò, trách nhiệm tự chủ của các cơ sở CNQP. Kiện toàn tổ chức ngành kỹ thuật theo hướng “tinh, gọn, mạnh, thống nhất” phù hợp với tính năng công nghệ của VKTBKT, với nhiệm vụ của từng cấp, bảo đảm cho công tác quản lý, chỉ huy, chỉ đạo thông suốt, không bị chồng chéo. Đổi mới phương thức bảo đảm kỹ thuật đối với VKTBKT thế hệ mới có sử dụng công nghệ cao để có phương thức bảo đảm kỹ thuật tập trung, thống nhất. Đổi mới tư duy về công tác sản xuất vật tư kỹ thuật theo hướng mở rộng liên doanh, liên kết, xã hội hóa. Hoàn thiện hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật, cơ chế chính sách, chiến lược quy hoạch, kế hoạch phát triển CNQP dài hạn, trung hạn phù hợp với điều kiện mới. Từng bước hội nhập CNQP vào công nghiệp quốc gia, thúc đẩy công nghiệp quốc gia phát triển. Ưu tiên phát triển các ngành, sản phẩm công nghiệp cơ bản, tính lưỡng dụng cao. Đầu tư xây dựng có trọng điểm một số cơ sở CNQP có công nghệ tiên tiến, hiện đại, làm nòng cốt xây dựng các tổng công ty tiến tới hình thành các tập đoàn, tổ hợp CNQP lưỡng dụng công nghệ cao, có nhiệm vụ nghiên cứu, sản xuất và bảo đảm VKTBKT quân sự, tập trung vào hệ thống tên lửa, hệ thống tự động hóa chỉ huy, tác chiến không gian mạng, phòng, chống chiến tranh hạt nhân, hướng tới tác chiến vũ trụ, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp BVTQ trong tình hình mới.

Bốn là, xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng với yêu cầu xây dựng quân đội hiện đại. Đây là khâu đột phá chiến lược và có ý nghĩa quyết định, bảo đảm cho quân đội hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ trong tình hình mới. Số lượng nguồn nhân lực chất lượng cao phải được phát triển mạnh tương ứng với các bước hiện đại hóa về VKTBKT, yêu cầu hiện đại hóa các quân chủng, binh chủng, lực lượng của quân đội. Tuy nhiên, phát triển về số lượng cần phù hợp với cơ cấu hoạt động, tổ chức biên chế của quân đội, đồng thời phản ánh mức sử dụng lao động quân sự và tương ứng với trình độ vũ khí, khoa học công nghệ quân sự. Việc chuẩn bị nguồn phải quan tâm đến cả nguồn trực tiếp và nguồn kế tiếp, nhất là nguồn đối với cán bộ cao cấp, cán bộ khoa học, chuyên gia đầu ngành. Phát triển nhanh về số lượng nguồn nhân lực chất lượng cao, song phải bảo đảm tính vững chắc và có nguồn dự trữ phù hợp. Tập trung phát triển đội ngũ cán bộ khoa học quân sự, những chuyên gia đầu ngành, lực lượng giảng viên trong hệ thống nhà trường, cán bộ các viện nghiên cứu của quân đội. Phát triển đội ngũ cán bộ chỉ huy, chính trị, tham mưu các cấp có chất lượng cao; xây dựng đội ngũ cán bộ hậu cần, kỹ thuật, kinh tế đủ sức hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ; chú trọng gia tăng lực lượng chuyên gia, đội ngũ cán bộ chuyên môn kỹ thuật cao ở các đơn vị kỹ thuật. Bảo đảm nguồn nhân lực chất lượng cao đủ theo yêu cầu biên chế xây dựng quân đội hiện đại, trước hết ưu tiên cho những đơn vị trọng điểm.

Xây dựng quân đội hiện đại bao hàm ý nghĩa rộng và mang tính toàn diện cả về tổ chức, biên chế; trình độ quân sự, chính trị, chuyên môn nghiệp vụ; nghệ thuật quân sự, phương thức tác chiến; nguồn nhân lực; VKTBKT và công tác bảo đảm. Lấy xây dựng vững mạnh về chính trị làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh và khả năng sẵn sàng chiến đấu của quân đội, bảo đảm cho quân đội ngày càng mạnh lên, thực sự là công cụ bạo lực sắc bén, lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Để thực hiện thành công nhiệm vụ này, đòi hỏi phải triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp và có sự đồng thuận, nhất trí, quyết tâm chính trị rất cao của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân; sự tham gia vào cuộc của các cấp, các ngành, của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Có được những điều đó, thì mới tạo thành sức mạnh tổng hợp để xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã đề ra.

Thiếu tướng, PGS, TS VŨ CƯƠNG QUYẾT, Viện trưởng Viện Chiến lược Quốc phòng