Hoạt động thiếu đồng bộ

Một buổi kiểm tra tại Hội đồng GDQP tỉnh Hà Nam

Hội đồng giáo dục quốc phòng (HĐGDQP) là một tổ chức có trách nhiệm vừa giám sát công tác giáo dục quốc phòng, an ninh, vừa làm tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương về công tác giáo dục quốc phòng. Từ sau năm 2004, HĐGDQP từ cấp huyện trở lên được thành lập đi vào hoạt động và đã có những đóng góp nhất định trong việc nâng cao chất lượng giáo dục quốc phòng trong cả nước. Nhưng trên thực tế vẫn còn nhiều hội đồng hoạt động mang tính hình thức, nhiều cấp ủy, chính quyền địa phương chưa nhận thức đầy đủ về vị trí vai trò của HĐGDQP…

Mới đây, chúng tôi có dịp cùng Đoàn kiểm tra của HĐGDQP Trung ương tiến hành kiểm tra việc hoạt động của HĐGDQP một số tỉnh trên địa bàn Quân khu Thủ Đô và địa bàn Quân khu 3. Các địa phương được xác định để kiểm tra bao gồm Hà Nội, Hà Tây, Hà Nam, Ninh Bình và Hưng Yên. Nội dung kiểm tra của đoàn được xác định có hai phần rõ rệt. Phần thứ nhất là kiểm tra nền nếp hoạt động của HĐGDQP địa phương thông qua các văn bản được hình thành trong quá trình hoạt động. Phần thứ hai là kiểm tra nhận thức, chức trách, nhiệm vụ của các thành viên trong HĐGDQP và kiểm tra nhận thức một số cán bộ cơ sở đã được bồi dưỡng kiến thức quốc phòng theo quy định của trên. Vì công tác kiểm tra có tính chất thường xuyên, nên các nội dung kiểm tra đều được thông báo tới các địa phương từ trước đó cả tháng trời, đồng nghĩa với việc “kiểm tra có chuẩn bị”. Chúng tôi nghĩ với cách kiểm tra như thế này, chắc chắn các địa phương sẽ có điều kiện để khắc phục những thiếu sót, chí ít thì cũng “lấp” được những “lỗ hổng” trong hoạt động của hội đồng. Thế nhưng, qua kiểm tra, đoàn công tác đã phát hiện ra khá nhiều điều bất cập cả trong hoạt động của hội đồng, trong triển khai công tác giáo dục quốc phòng và cả trong việc lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương về công tác GDQP.

Nhận thức chưa đầy đủ

Hầu hết các thành viên của HĐGDQP là những cán bộ chủ chốt thuộc các sở, ban, ngành chủ chốt của địa phương và cơ bản là đã qua các lớp bồi dưỡng kiến thức do địa phương tổ chức. Có nhiều người đã tham gia HĐGDQP từ ngày đầu thành lập. Trong các bản báo cáo gửi đoàn kiểm tra, hội đồng nào cũng khẳng định là “hoạt động có nền nếp”, thế nhưng khi được hỏi nhiệm vụ cụ thể của từng người thì nhiều thành viên không trả lời được và cũng chưa thực sự hiểu mình tham gia vào HĐGDQP để làm những việc gì. Điều đó cho thấy HĐGDQP ở một số địa phương còn chưa phân công cụ thể nhiệm vụ cho các thành viên và ngay bản thân các thành viên trong hội đồng cũng không mấy để ý đến chức trách, quy chế hoạt động của HĐGDQP. Nhiều cán bộ đã trở thành thành viên chính thức của hội đồng rồi những vẫn coi mọi hoạt động của hội đồng là công việc của cơ quan thường trực, mình chỉ là thành phần dự họp cho… đủ mặt. Có những hội đồng như ở huyện Phù Cừ (Hưng Yên), hoặc hội đồng của tỉnh Ninh Bình, cho đến nay còn chưa kiện toàn đủ thành viên, còn thiếu đại diện của Công an và Sở Kế hoạch-Đầu tư, mặc dù từ đầu năm 2005, HĐGDQP Trung ương đã có chỉ thị kiện toàn lực lượng này vào HĐGDQP của các địa phương.

Ý thức hoạt động của các thành viên trong hội đồng cũng là vấn đề cần được xem xét. Khi đoàn kiểm tra tiến hành kiểm tra hội đồng GDQP tỉnh Hưng Yên thì có tới 5 thành viên vắng mặt và… cử người đi thay. Tất nhiên không loại trừ các thành viên này có việc đột xuất, nhưng thực ra kế hoạch kiểm tra đã được triển khai từ đầu tháng 3-2007, đến khi kiểm tra là vừa tròn 3 tháng, nên rất khó chấp nhận lý do vắng mặt của các thành viên hội đồng.

Một vấn đề khác cũng đáng bàn, đó là còn nhiều cán bộ cấp xã, cấp huyện, thậm chí cả cấp tỉnh chưa nhận thức rõ về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 8 (Khóa IX). Khi đoàn kiểm tra hỏi và đề nghị phân tích thì nhiều thành viên trả lời rất chung chung, mặc dù họ đã được nghiên cứu khá kỹ phần này trong chương trình bồi dưỡng kiến thức quốc phòng ở các cấp và cũng đã được quán triệt Nghị quyết Trung ương 8 theo quy định. Cũng có rất nhiều cán bộ cơ sở chưa nắm được thực chất tinh thần Nghị định 15/2001/NĐ-CP của Chính phủ về công tác GDQP. Khi được hỏi nội dung nghị định thì hầu hết các cán bộ đem văn bản Nghị định ra… đọc cho đoàn kiểm tra nghe. Sở dĩ nêu những vấn đề trên là bởi nó có liên quan đến việc thực hiện nhiệm vụ giáo dục quốc phòng ở các địa phương theo quan hệ nhân-quả. Khi mà nhận thức của cán bộ chưa tốt thì đương nhiên kết quả GDQP sẽ hạn chế, những vướng mắc tiếp tục tồn tại và trở thành chướng ngại trong nhiệm vụ GDQP.

Hoạt động chưa nhịp nhàng

Trong số sáu hội đồng được kiểm tra lần này (ba hội đồng cấp huyện, ba hội đồng cấp tỉnh) thì chỉ có hai hội đồng được đánh giá là hoạt động có nền nếp và khá hiệu quả đó là HĐGDQP của tỉnh Hà Nam và HĐGDQP của Thị xã Phủ Lý (Hà Nam)… Ở các hội đồng này đã xây dựng được kế hoạch hoạt động, có văn bản đánh giá chất lượng hoạt động của HĐGDQP cấp dưới, có công tác kiểm tra vừa thường xuyên, vừa đột xuất. Còn lại các hội đồng khác thì cơ bản là hoạt động thiếu tính kế hoạch, hoặc là có kế hoạch nhưng hoạt động cầm chừng, không thường xuyên. Chẳng hạn như ở HĐGDQP tỉnh Hưng Yên, kế hoạch hoạt động được soạn thảo khá đầy đủ, nhưng khi kiểm tra các văn bản như biên bản kiểm tra hội đồng cấp dưới, thông báo nội dung cuộc họp của hội đồng xuống hội đồng cấp dưới v.v… thì đều không có. Ở huyện Gia Viễn (Ninh Bình) tình trạng cũng diễn ra tương tự.

Việc hoạt động thiếu tính đồng bộ của HĐGDQP cấp tỉnh, huyện đã làm cho nhiệm vụ GDQP bị ách tắc tại nhiều khâu, nhất là việc triển khai nhiệm vụ bồi dưỡng kiến thức quốc phòng cho các đối tượng ở cơ sở, giáo dục quốc phòng, an ninh cho học sinh, sinh viên và cho toàn dân. Cho đến nay, ở Ninh Bình mới bồi dưỡng kiến thức quốc phòng cho đối tượng 5 được 395/26.672 người, đạt 1,5%. Tỉnh Hưng Yên bồi dưỡng được 10.610/45.307 người, đạt 23,4%. Ngay cả thành phố Hải Phòng-một địa phương được coi là có nhiều điều kiện thuận lợi nhất Quân khu 3, cũng chỉ mới bồi dưỡng được 2.899/19.305 người, đạt 15,2%. Duy chỉ có Hà Nam là tỉnh có số lượng cán bộ, đảng viên thuộc đối tượng 5 được bồi dưỡng kiến thức quốc phòng nhiều nhất, đạt 86,2%.

Đợt kiểm tra của HĐGDQP Trung ương lần này cũng phát hiện ra nhiều vướng mắc trong công tác GDQP ở cơ sở. Chúng tôi tiếp tục thông tin vấn đề này tới bạn đọc trong số báo tiếp theo.

Bài và ảnh: TRẦN ANH TUẤN