Quyết định độc đáo, sáng tạo của Đảng
Từ sáng sớm ngày 14-5, hành lang Trung tâm Hội nghị tỉnh Đắk Nông đã đông đủ khách mời. Dường như đại biểu nào cũng muốn có mặt sớm bởi sự kiện này không chỉ là một cuộc hội thảo khoa học mà còn là một cuộc hội ngộ đồng chí, đồng bào, đồng đội, một cuộc giao lưu các thế hệ hôm qua và hôm nay.
Các đồng chí: Thượng tướng Lê Chiêm, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Trưởng ban tổ chức hội thảo; Thượng tướng Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị, Phó trưởng ban tổ chức hội thảo; Lê Diễn, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Đắk Nông; Thiếu tướng Trịnh Đình Thạch, Phó chính ủy Quân khu 5; Thiếu tướng Nguyễn Hoàng Nhiên, Viện trưởng Viện LSQS Việt Nam đồng chủ trì hội thảo. Tham dự còn có hơn 500 đại biểu là lãnh đạo các cơ quan Bộ Quốc phòng, các Quân khu, Quân đoàn, Binh chủng; đại diện các cơ quan, đơn vị, địa phương, viện, học viện, nhà trường; đại biểu là các vị lão thành cách mạng, tướng lĩnh, nhà nghiên cứu, những người đã tham gia lãnh đạo, chỉ huy và trực tiếp chiến đấu trên tuyến đường Trường Sơn năm xưa. Với gần 80 tham luận khoa học tham gia, 9 tham luận trình bày trực tiếp tại hội thảo đã làm rõ tầm vóc, ý nghĩa của sự kiện trọng đại này, góp phần làm làm rõ những nhân tố cơ bản làm nên thành công của tuyến vận tải chiến lược Đường Trường Sơn-Đường Hồ Chí Minh: Sự gắn kết giữa ý Đảng và lòng dân vì mục tiêu độc lập, tự do và thống nhất đất nước; đồng thời, luận giải các phương thức vận tải chủ yếu trên tuyến vận tải chiến lược Trường Sơn-Đường Hồ Chí Minh, vai trò của tuyến chi viện chiến lược này trong mối quan hệ giữa cách mạng ba nước Việt Nam, Lào, Campuchia...
Phát biểu khai mạc hội thảo, Thượng tướng Lê Chiêm khẳng định: “Trong suốt 16 năm (1959-1975), các thế hệ cán bộ, chiến sĩ bộ đội Trường Sơn, cùng lực lượng thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến và nhân dân các địa phương luôn nêu cao quyết tâm “đánh địch mà đi, mở đường mà tiến”, vượt qua biết bao khó khăn, gian khổ, đánh bại mọi thủ đoạn đánh phá, ngăn chặn khốc liệt của kẻ thù; tổ chức, xây dựng, bảo vệ tuyến đường chi viện chiến lược, vận chuyển sức người, sức của từ hậu phương lớn miền Bắc xã hội chủ nghĩa cho tiền tuyến lớn miền Nam. Đường Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh thực sự trở thành nơi hội tụ sức mạnh của cả dân tộc, thể hiện ý chí, quyết tâm và niềm tin vào thắng lợi cuối cùng của cuộc trường chinh chống Mỹ, cứu nước. Đường Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh đã đi vào lịch sử như một huyền thoại, một kỳ tích của dân tộc Việt Nam trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc...”.
Sau lời phát biểu khai mạc của Thượng tướng Lê Chiêm, trình bày đề dẫn hội thảo, Thượng tướng Nguyễn Trọng Nghĩa khẳng định: “Cách đây tròn 60 năm, thực hiện chủ trương của Trung ương Đảng và Quân ủy Trung ương về mở đường chi viện cho cách mạng miền Nam, tuyến vận tải chiến lược Đường Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh từng bước được hình thành, góp phần hiện thực hóa quyết tâm “Tất cả vì miền Nam ruột thịt, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược” của quân và dân hai miền Nam - Bắc. Hệ thống đường giao thông huyết mạch Trường Sơn không chỉ giữ vai trò là tuyến vận tải quân sự, hậu cần chiến lược, mà còn là một chiến trường tổng hợp, một mặt trận chiến đấu quyết liệt giữa ta và địch; nơi hội tụ sức mạnh, niềm tin và ý chí đấu tranh kiên cường, bất khuất vì độc lập, tự do, hòa bình, thống nhất Tổ quốc; đồng thời, là biểu hiện sinh động của mối quan hệ đoàn kết chiến đấu giữa nhân dân ba nước Việt Nam - Lào - Campuchia.
Trong tham luận của mình, Đại tá, PGS, TS Đoàn Ngọc Hải, nguyên Chủ nhiệm khoa Lịch sử Đảng, Học viện Chính trị cho rằng: Đường Trường Sơn – Đường Hồ Chí Minh thể hiện tính sáng tạo trong nghệ thuật tổ chức xây dựng lực lượng, kết hợp những hình thức đấu tranh nhiều phương thức vận chuyển, thể hiện bước phát triển mới trong chỉ đạo, điều hành chiến tranh của Đảng. Đường Trường Sơn là một mặt trận, một chiến trường tổng hợp đặc biệt, tổ chức, chiến đấu, phục vụ chiến đấu theo phương thức binh chủng hợp thành. Trên tuyến Đường Trường Sơn bao gồm nhiều đơn vị: Bộ đội vận tải, bộ binh, công binh, pháo binh, phòng không, thông tin, quân y…trong đó, Bộ đội Trường Sơn (Đoàn 559) là lực lượng nòng cốt. Mỗi đơn vị, mỗi lực lượng có vai trò tham gia vào các công việc khác nhau, song đều tập trung vào một nhiệm vụ bảo đảm giao thông thông suốt, cung cấp đủ, đúng, đồng bộ các mặt hàng, lực lượng cho chiến trường. Trên tuyến Đường Trường Sơn, việc áp dụng nhiều phương thức vận chuyển, vận chuyển thô sơ kết hợp với vận chuyển hiện đại, cơ giới, có ý nghĩa quyết định nâng cao tốc độ, hiệu suất vận chuyển. Với phương tiện vận tải này, Đường Trường Sơn đã vận chuyển gần một triệu tấn vật chất các loại, 40 vạn người ra vào chiến trường...
Tuyến Đường Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh là một kỳ tích của dân tộc ta
Thiếu tướng Trịnh Đình Thạch, Phó chính ủy Quân khu 5, Phó trưởng ban chỉ đạo hội thảo trình bày tham luận nêu rõ, xuất phát từ yêu cầu thực tiễn, tuyến chi viện chiến lược Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh được hình thành và phát triển; là nhân tố quan trọng góp phần vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Trên chiến trường Quân khu 5, Đường Trường Sơn có tuyến gùi thồ và tuyến cơ giới, ngày càng được củng cố và vươn dài ở Bắc Kon Tum xuống tận miền Tây Quảng Đà, Quảng Nam, Phú Yên, Khánh Hòa, Đắk Lắk, dọc theo tuyến biên giới, nối thông với tuyến hành lang miền Đông Nam Bộ. Đặc biệt, tuyến đường cơ giới Đông Trường Sơn được xây dựng và phát triển liên hoàn chủ yếu từ năm 1973 đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận tải vũ khí trang bị, kể cả cơ động xe tăng, pháo, chuyển quân qua tuyến, để Quân khu 5 liên tục tiến công địch và giành được nhiều thắng lợi to lớn, cùng cả nước kết thúc vẻ vang cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
Có thể nói, năm tháng sẽ trôi qua, nhưng Đường Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh mãi mãi ghi vào lịch sử dân tộc ta như là một con đường huyền thoại. Đó là một kỳ tích thể hiện sự sáng tạo độc đáo của chiến tranh nhân dân trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của Đảng. Trên quan điểm đó, Đại tá Phạm Văn Tú, Phó chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh Đắk Lắk trình bày tham luận tại hội thảo cho rằng, trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975, phía Tây tỉnh Đắk Lắk là địa bàn có lợi cho việc trú quân, tập kết, che giấu các phương tiện khí tài và là một hướng tiến công quan trọng của ta vào Buôn Ma Thuột. Vì thế Tỉnh ủy đã hết sức coi trọng công tác bảo mật, ngoài ra, quân và dân các dân tộc trong tỉnh còn đóng góp hàng vạn ngày công cho việc làm hệ thống đường giao thông từ Ea Súp - Buôn Đôn - Buôn Ma Thuột, dài trên 300km và hàng ngàn lượt người (kể cả voi và xe cơ giới) cho nhiệm vụ vận chuyển vũ khí, hàng hoá phục vụ chiến dịch. Đặc biệt trên tuyến đường chiến lược, để đưa xe tăng, pháo, bộ binh áp sát chờ giờ nổ súng tiến công Buôn Ma Thuột, được nhân dân giữ bí mật cho đến phút cuối cùng, qua đó góp phần làm nên chiến thắng lịch sử ngày 10 tháng 3 năm 1975 giải phóng Thị xã Buôn Ma Thuột, mở màn thắng lợi cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam.
Một thời bám trụ trên tuyến “lửa” Trường Sơn, Thiếu tướng Nguyễn Bá Tòng, Anh hùng LLVTND, nguyên Phó tư lệnh Chính trị Binh đoàn 12 cho biết, đầu những năm 1960, địch phát hiện đường vận chuyển của bộ đội Đoàn 559, chúng tăng cường lực lượng, tăng cường canh phòng, mở nhiều đợt càn quét vào đội hình vận tải của Đoàn. Lúc này, công tác vận chuyển khó khăn hơn, trong khi yêu cầu vận chuyển lực lượng, vũ khí trang bị, hàng hóa cho chiến trường miền Nam và các chiến trường ngày một lớn. Giai đoạn ta mở nhiều trục dọc, trục ngang, địch biết đây là mối nguy hiểm. Do vậy, chúng tập trung đánh phá, quyết liệt những trục đường chính, các cửa khẩu. Có đợt, địch tập trung đến 6 tiểu đoàn, càn đi quét lại, làm công tác vận chuyển của ta phải ngưng trệ, có thời gian lên tới 6 tháng , do vậy ta phải lật cánh sang Tây Trường Sơn nước bạn Lào. Ngày ấy, quân và dân ta thường xuyên đối mặt hiểm nguy rình rập thường trực của các loại mìn vướng nổ, bom nổ chậm, rồi đến loại máy bay AC-130 được gọi là “tên sát thủ”. Sự điên cuồng của giặc đã làm cho các lực lượng trên đường Trường Sơn phải chịu đựng tổn thất lớn cả về người và phương tiện, hàng hóa. Chỉ riêng con số hy sinh đã hơn 2 vạn đồng chí, đồng đội trên mọi ngả đường của chiến trường Trường Sơn.
Cả khán phòng bùi ngùi xúc động khi nghe câu chuyện do ông Lê Trúc Phương, nguyên Chánh Văn phòng Ban Hành lang đường giao bưu tỉnh Quảng Đức (nay là tỉnh Đắk Nông) kể về sự hy sinh của đồng chí Nguyễn Văn An, nguyên lái xe trên tuyến đường Trường Sơn tại địa bàn huyện Chư Jút, tỉnh Đắk Nông. Hơn 57 năm qua, đồng đội cùng gia đình cất công tìm kiếm, nhưng vẫn không tìm thấy thi hài liệt sĩ Nguyễn Văn An...
Phát huy tiềm năng, thế mạnh con đường huyền thoại
Đồng chí Tôn Thị Ngọc Hạnh, Phó chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông cho rằng, hội thảo là hoạt động vô cùng ý nghĩa, góp phần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục truyền thống cách mạng trong cán bộ, đảng viên và nhân dân hiểu sâu sắc hơn ý nghĩa của việc mở tuyến vận tải quân sự chiến lược Đường Trường Sơn-Đường Hồ Chí Minh. Hội thảo còn là cơ hội để giới thiệu đến các địa phương, các tầng lớp nhân dân hiểu sâu sắc hơn về văn hóa, truyền thống, tiềm năng phát triển của Đắc Nông.
Trình bày tham luận tại hội thảo, Đại tá Nguyễn Tuấn Anh, Phó tư lệnh Binh đoàn 12 nhấn mạnh: “Phát huy truyền thống Đoàn 559 - Bộ đội Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh anh hùng, trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước và những kinh nghiệm trong xây dựng kinh tế kết hợp với quốc phòng, Binh đoàn 12 -Tổng Công ty xây dựng Trường Sơn tiếp tục đổi mới, không ngừng nâng cao hiệu quả hoạt động, giữ vững vai trò là doanh nghiệp mạnh của Quân đội, góp phần tham gia phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao sức mạnh quốc phòng, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới. Bên cạnh xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, Binh đoàn còn thực hiện tốt công tác chính sách xã hội, chính sách quân đội và hậu phương quân đội, phong trào đền ơn đáp nghĩa; tích cực tham gia phong trào xóa đói giảm nghèo, xây dựng cơ sở chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng an ninh trên địa bàn đóng quân...”.
Các ý kiến tham luận tại hội thảo đều thống nhất cho rằng, ngày nay, Đường Trường Sơn đã, đang và sẽ là trục đường hết sức quan trọng trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước về mọi mặt: Kinh tế - văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng. Đường Trường Sơn tiếp tục được nâng cấp, mở rộng cũng là điểm thu hút khách tham quan du lịch trong nước và quốc tế.
Báo cáo tổng thuật hội thảo, Thiếu tướng TS Nguyễn Hoàng Nhiên, Viện trưởng Viện LSQS Việt Nam nêu rõ, mỗi tham luận tại hội thảo là một công trình nghiên cứu độc lập, luận giải từng vấn đề cụ thể, nhưng tất cả đều tập trung làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và thực tiễn, đó là: Tuyến chi viện chiến lược Đường Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh - một sáng tạo độc đáo, thành công xuất sắc trong chỉ đạo chiến lược của Đảng Lao động Việt Nam, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh; là biểu tượng của ý chí thống nhất Tổ quốc, khối đại đoàn kết dân tộc và tinh thần quốc tế cao cả.
Kết luận hội thảo, Thượng tướng Lê Chiêm nhấn mạnh, với tinh thần trách nhiệm cao, buổi hội thảo đã hoàn thành nội dung, chương trình, đạt được mục đích, yêu cầu đề ra. Hội thảo đã được nghe nhiều tham luận với nội dung phong phú, chất lượng khoa học, góp phần làm sáng tỏ nhiều vấn đề và nội dung quan trọng, trong đó có một số khía cạnh mới về sự lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức xây dựng lực lượng, xây dựng thế trận và bảo vệ tuyến vận tải quân sự chiến lược Đường Trường Sơn – Đường Hồ Chí Minh lịch sử...
Bài và ảnh: TIẾN DŨNG - BÌNH ĐỊNH - ANH SƠN