QĐND - Với âm mưu đánh úp cơ quan đầu não kháng chiến, tiêu diệt bộ đội chủ lực của ta, Thu-Đông năm 1947, quân Pháp mở cuộc hành quân lớn với 3 mũi tiến công lên Việt Bắc. Để phá tan cuộc hành quân của địch, Bộ Tổng chỉ huy đã thành lập các mặt trận: Cao Bằng-Đường số 4, Bắc Kạn-Đường số 3, Sông Lô-Đường số 2.

Chấp hành chỉ thị của trên, Bộ chỉ huy Chiến khu 1 đã tích cực nắm tình hình hai mặt trận: Cao Bằng, Lạng Sơn-Đường số 4, Bắc Kạn-Đường số 3, tổ chức xây dựng lực lượng, huấn luyện và bảo đảm vũ khí. Bộ chỉ huy chiến khu đã cho cơ động Trung đoàn 121 bố trí dọc Đường số 3 Thái Nguyên-Hà Nội, Trung đoàn 72 tại Bắc Kạn, Trung đoàn 74 tại Cao Bằng, bố trí 2 tiểu đoàn dự bị ở Thái Nguyên; xây dựng và tổ chức 33.000 dân quân, du kích tại chỗ đánh địch với “thiên la địa võng” chông, mìn, cạm bẫy, địa lôi, tiêu thổ kháng chiến trên tất cả các hướng, mũi dự kiến, sẵn sàng bẻ gãy đợt tiến công của địch.

Với cách đánh sáng tạo, chú trọng phục kích, tập kích, đánh vào chỗ yếu của địch, khẩu đội 12,7mm của Trung đoàn 74, bố trí trận địa hiểm hóc trên đồi Thiên Văn (Cao Bằng) đã bắn rơi máy bay chỉ huy của quân Pháp, Đại tá Lăm-be (Lambert), Phó tổng tham mưu quân viễn chinh Pháp cùng cơ quan tham mưu chiến dịch chết trong máy bay, tài liệu của địch rơi vào tay ta. Trên mặt trận Đường số 3, 4, các đại đội độc lập và quân dân du kích Bắc Kạn, Cao Bằng, Lạng Sơn phục kích, bắn tỉa, đặt địa lôi trên đường địch hành quân, diệt nhiều tên. Đặc biệt ngày 30-10-1947, Tiểu đoàn 249 (Trung đoàn 28 Lạng Sơn) lợi dụng địa hình đánh trận phục kích xuất sắc, diệt 27 xe quân sự, 250 tên địch tại đèo Bông Lau, thu toàn bộ vũ khí. Đường số 4 thành “con đường máu” đối với quân Pháp. Phát huy thắng lợi, đêm 30-11-1947, Đại đội 395 (Trung đoàn 72 Bắc Kạn) đã phối hợp với du kích tập kích đồn Phủ Thông, diệt 50 tên trong công sự kiên cố.

Sau gần 3 tháng chiến đấu, cùng với các lực lượng của Bộ, quân và dân Chiến khu 1 đã giành thắng lợi lớn tại Việt Bắc, đánh lui các đợt tiến công của quân Pháp. Sau chiến dịch này, cơ quan tham mưu chiến khu đã rút ra được nhiều kinh nghiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo chiến tranh, nhất là trong nắm tình hình địch, chỉ huy tác chiến cùng lúc trên nhiều hướng; về phát huy vai trò của các đại đội độc lập, tiểu đoàn tập trung, dân quân du kích…

TRẦN TOẢN (Theo Lịch sử LLVT Quân khu 1)