Từ năm 2000 đến nay, thực hiện Quyết định của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ tư lệnh Quân khu 1 đã triển khai xây dựng 3 khu kinh tế-quốc phòng (KT-QP) tại hai tỉnh biên giới là Cao Bằng và Lạng Sơn. Các khu KT-QP đã trở thành các điểm sáng về KT-XH, văn hóa, góp phần củng cố và giữ vững thế trận QP-AN nơi phên giậu của Tổ quốc.
Từ hoang hóa trở thành trù phú
Người dân ở các xã trong Khu KT-QP Mẫu Sơn kể lại rằng, trước đây, vùng đất này tách biệt hẳn với vùng xuôi. Muốn về Lạng Sơn phải đi ngựa cả ngày mới đến. Trao đổi hàng hóa vô cùng khó khăn. Nước sinh hoạt thì chủ yếu nhờ vào các con suối và nước mưa. Đến mùa khô, nhà nào cũng thiếu nước...
Thực hiện Quyết định của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, từ năm 2000 đến nay, Đoàn KT-QP 338 (trước đây là Sư đoàn 338) đã “khai sơn, phá thạch”, biến vùng đất khó khăn nhất của 3 huyện biên giới: Cao Lộc, Lộc Bình và Đình Lập (tỉnh Lạng Sơn) thành khu dân cư trù phú với 3 điểm sáng nổi bật: Văn hóa tinh thần, tình đoàn kết quân dân và tăng gia sản xuất.
Đại tá Hà Xuân Hồng, Phó chính ủy Đoàn KT-QP 338 cho biết: Khu KT-QP Mẫu Sơn gồm 231 thôn, bản, thuộc 20 xã của tỉnh Lạng Sơn (trong đó 65 thôn, bản biên giới thuộc 16 xã giáp với biên giới Việt-Trung). Chiều dài đường biên giới trong khu là 198,8km. Trước thời điểm hình thành Khu KT-QP Mẫu Sơn, vùng này dân cư rất thưa thớt, chỉ có 5.322 hộ với 27.770 nhân khẩu, chủ yếu là người dân tộc thiểu số: Tày, Nùng, Dao. Sau 16 năm triển khai xây dựng khu KT-QP, đến nay, số hộ gia đình và nhân khẩu tại đây đã tăng gấp đôi so với trước; đời sống của nhân dân được cải thiện đáng kể; thu nhập bình quân đầu người đạt 15 triệu đồng/người/năm (gấp 10 lần so với 16 năm trước); số hộ nghèo giảm nhanh. Toàn khu KT-QP không có hộ đói.
Đến Khu KT-QP Bảo Lạc, Bảo Lâm (tỉnh Cao Bằng), chúng tôi không thể hình dung được vùng đất được gọi là “Trường Sa của Quân khu 1” đã đổi thay nhanh đến thế. Những năm qua, cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên quốc phòng Đoàn KT-QP 799 (Quân khu 1) cần mẫn, kiên trì biến mảnh đất nơi địa đầu của Tổ quốc từ hoang sơ thành trù phú với hệ thống đường, trường, trạm kiên cố, các thôn bản sát biên giới đầy sức sống.
Cán bộ kỹ thuật Đoàn KT-QP 799 hướng dẫn bà con nhân dân cách nuôi tằm. Ảnh: Việt Bắc
Khu KT-QP Thông Nông, Hà Quảng (Cao Bằng) mới được Bộ Quốc phòng phê duyệt quy hoạch và Đoàn KT-QP 799 cũng mới triển khai nhưng đã là điểm tựa cả về vật chất và tinh thần cho bà con thôn, bản nơi đây.
Theo số liệu tổng hợp của Quân khu 1, tính đến hết năm 2016, hai đoàn KT-QP của Quân khu 1 đã triển khai 7 mô hình tại 44 thôn, bản; trong đó nhiều mô hình phát huy hiệu quả tích cực, được người dân trong vùng dự án đánh giá cao, như: Mô hình chăn nuôi bò cái sinh sản, chăn nuôi lợn, dê, chim bồ câu, trồng dâu nuôi tằm... Tổng số hộ được hưởng lợi từ dự án là 1.298 hộ, trong đó số hộ thoát nghèo là 524 hộ (chiếm 40,36% số hộ tham gia dự án).
Các đoàn KT-QP còn thực hiện có hiện quả dự án Trí thức trẻ tình nguyện đến công tác tại các khu KT-QP, quản lý, sử dụng hiệu quả đội ngũ đội viên, phối hợp tốt với địa phương trong tuyên truyền, vận động nhân dân tổ chức sản xuất, phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng đời sống của người dân.
Vững vàng nơi địa đầu Tổ quốc
Trước thời điểm xây dựng các khu KT-QP, tình hình an ninh chính trị của các địa phương có những diễn biến khá phức tạp. Sau khi thành lập các khu KT-QP, cùng với sự khởi sắc về kinh tế, đời sống của bà con địa phương được cải thiện, tình hình an ninh chính trị cũng thay đổi. Đến nay, các thôn, bản trong các khu KT-QP đã thực sự vững vàng nơi địa đầu Tổ quốc.
Thiếu tướng Ngô Minh Tiến, Tư lệnh Quân khu 1 cho biết: Hằng năm, Bộ tư lệnh Quân khu 1 đều chỉ đạo 2 đoàn KT-QP (338 và 799) làm tốt công tác chuẩn bị huấn luyện và thực hành huấn luyện. Kết quả kiểm tra huấn luyện hằng năm ở 2 đoàn KT-QP, 100% nội dung đều đạt khá, giỏi; các đơn vị đều đạt đơn vị huấn luyện giỏi. Hai đoàn KT-QP đã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền các địa phương nơi đơn vị đóng quân xây dựng nghị quyết chuyên đề về công tác quốc phòng, quân sự địa phương; trong đó có nội dung xây dựng và hoạt động khu vực phòng thủ (KVPT). Hai đoàn KT-QP còn làm tốt công tác phối hợp trao đổi thông tin, nắm tình hình an ninh biên giới, an ninh chính trị (ANCT), trật tự an toàn xã hội (TTATXH) giữa các lực lượng vũ trang đóng quân trên địa bàn, kịp thời phối hợp giải quyết các vụ việc, cũng như duy trì thực hiện nghiêm chế độ giao ban giữa các lực lượng theo đúng quy chế. Đặc biệt, hai đoàn KT-QP đã tuyên truyền sâu rộng trong nhân dân vùng dự án đẩy lùi các hủ tục lạc hậu, xây dựng và phát triển mọi mặt đời sống kinh tế-văn hóa-xã hội, củng cố, tăng cường thế trận quốc phòng toàn dân, gắn với thế trận an ninh nhân dân, bảo vệ Tổ quốc trên địa bàn đơn vị đảm nhiệm.
Cán bộ Nông lâm trường 461 (Đoàn KT-QP 338) hướng dẫn nhân dân bản Nà Lầm, xã Bính Xá (Đình Lập, Lạng Sơn) kỹ thuật trồng thông.Ảnh: Bùi Việt Xô
Chúng tôi đến thăm Bản Mọi, xã Bính Xá, huyện Đình Lập trong Khu KT-QP Mẫu Sơn và chứng kiến niềm vui của bà con dân tộc Nùng, Dao nơi đây khi đón nhận nước sạch từ công trình do Đoàn KT-QP 338 xây tặng. Chúng tôi cũng đến chung vui với nhân dân xã Tú Đoạn, huyện Lộc Bình khi con đường Bản Cảng-Nà Giàng được hoàn thành.
Các đồng chí lãnh đạo tỉnh Lạng Sơn và Cao Bằng mà chúng tôi gặp đều đánh giá cao vai trò của hai Đoàn KT-QP 338 và 799 đối với sự phát triển KT-XH và củng cố QP-AN của hai tỉnh. Đặc biệt, cùng với việc xây dựng 3 khu KT-QP đã tạo ra các điểm dân cư dọc biên giới, góp phần hình thành các cụm làng, bản dọc tuyến biên giới thuộc phạm vi khu KT-QP quản lý, hình thành vành đai dân cư, góp phần tạo sự ổn định về KT-XH, ANCT vùng dự án, tạo thế trận vững chắc toàn dân bảo vệ Tổ quốc.
Đồng chí Nguyễn Công Trưởng, Phó chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn khẳng định: Đoàn KT-QP 338 thường xuyên phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương, nhân dân trong vùng dự án triển khai thực hiện đầu tư xây dựng các dự án đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt, đồng thời bảo đảm ANCT và TTATXH. Đoàn còn giúp đỡ nhân dân giữ gìn và phát triển tài nguyên rừng, tăng độ che phủ rừng, đặc biệt là rừng đầu nguồn, kết hợp với giữ gìn chủ quyền, xây dựng đường biên giới hữu nghị và hợp tác. Đoàn KT-QP 338 còn làm tốt công tác chăm sóc sức khỏe cho bộ đội và nhân dân trong vùng dự án, kết hợp công tác tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật Nhà nước.
(Còn nữa)
ĐỖ PHÚ THỌ