Hồi ức mùa Thu cách mạng

Một buổi chiều trung tuần tháng Tám, trong căn nhà giản dị, cụ Ngô Thị Thu, gần 100 tuổi, ở thị trấn Nghèn cũ (nay là xã Can Lộc, Hà Tĩnh) vẫn khá minh mẫn kể lại những khoảnh khắc hào hùng của mùa Thu năm 1945. Trong câu chuyện với chúng tôi, cụ Thu cho biết: “Năm 1945, tôi được giao trọng trách vận động chị em, tập hợp lực lượng chuẩn bị khởi nghĩa.

Ngày 16-8-1945, sau khi lực lượng Việt Minh hạ cờ chính quyền bù nhìn, treo cờ đỏ sao vàng tại đồn Nghèn, bắt tri huyện Đặng Doãn nộp ấn tín, Ủy ban Khởi nghĩa đã họp ở nhà ông Trần Đình Đóa (liệt sĩ Trần Đình Đóa - người sau này là bố chồng của bà Thu). Lúc đó, đồng chí Trần Đại Quả (em trai ông Đóa và là cán bộ chủ chốt của Việt Minh Can Lộc) dù ốm nặng vẫn nằm đọc cho các đồng chí chép bản tuyên bố thành lập chính quyền cách mạng. Sau đó, chú họ tôi - đồng chí Ngô Đức Mậu - gọi tôi lên và giao nhiệm vụ dẫn đầu khối phụ nữ biểu tình hô khẩu hiệu, đồng thời đọc lời hiệu triệu khởi nghĩa theo chỉ đạo của Trung ương và Việt Minh liên tỉnh Nghệ - Tĩnh”.

Một góc xã Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh hôm nay. Ảnh: THIÊN VỸ 

Sáng 17-8, dưới lá cờ đỏ sao vàng, hàng nghìn nhân dân từ nhiều xã kéo về sân vận động Can Lộc mít tinh. Trong khí thế sục sôi, Ủy ban Khởi nghĩa huyện Can Lộc tuyên bố xóa bỏ chính quyền thực dân phong kiến, thành lập chính quyền cách mạng lâm thời do đồng chí Lê Hồng Cơ làm Chủ tịch, phát động khởi nghĩa toàn huyện.

Hòa chung tiếng trống, tiếng hô khẩu hiệu dậy vang, bà Ngô Thị Thu dẫn đầu khối phụ nữ Trảo Nha, cùng đoàn người cầm cờ tuần hành khắp các con đường từ huyện đường, cầu Nghèn cho đến các xã lân cận. Tiếng hô “Đả đảo chính quyền tay sai! Giành lấy chính quyền về tay nhân dân!” rền vang suốt hai ngày 17 và 18-8, thổi bùng ngọn lửa cách mạng khắp huyện Can Lộc.

 Làng quê nông thôn mới xã Can Lộc. 

Còn với cụ Trần Hậu Hòa (98 tuổi đời, 78 năm tuổi Đảng) - nguyên Chủ tịch UBND huyện Can Lộc giai đoạn 1968-1972, dù đã 80 năm qua, nhưng trong ký ức khí thế sục sôi trong ngày giành chính quyền vẫn còn hừng hực chảy trong huyết quản. Cụ Hòa kể: “Lúc đó, tôi vừa tròn 18 tuổi, ngày 17-8, tôi cùng rất nhiều người dân, đội tự vệ vũ trang giương cao cờ đỏ sao vàng, cùng tham gia đoàn diễu hành, đổ về sân vận động huyện. Tinh thần sục sôi, hừng hực khí thế cách mạng chưa từng có. Chúng tôi háo hức nghe Ủy ban Khởi nghĩa huyện tuyên bố chính quyền bù nhìn bị đánh đổ, chính quyền cách mạng được thành lập. Mọi người cùng vui mừng hô vang và diễu hành quanh huyện lỵ”.

Sau Can Lộc, nhân dân các huyện lỵ trên địa bàn toàn tỉnh cùng đứng lên giành chính quyền. Ngày 18-8-1945, 2 huyện Đức Thọ, Kỳ Anh (cũ) hoàn thành khởi nghĩa, chính quyền cách mạng lâm thời được thành lập. Ngày 19-8-1945, được tin tỉnh lỵ đã hoàn thành khởi nghĩa, tại các huyện Nghi Xuân, Hương Sơn (cũ), chính quyền cũ nhanh chóng bàn giao trụ sở cho chính quyền mới. Ngày 21-8, huyện Hương Khê (cũ) giành chính quyền, là địa phương cuối cùng hoàn thành việc giành chính quyền trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945 ở Hà Tĩnh.

 Người dân xã Can Lộc trồng cây ăn quả cho thu nhập cao. 

Chỉ trong vòng 5 ngày, Hà Tĩnh đã tiến hành thành công cuộc khởi nghĩa giành chính quyền trong toàn tỉnh một cách trọn vẹn, trở thành 1 trong 4 tỉnh giành chính quyền sớm nhất cả nước. Từ thắng lợi này, chính quyền cách mạng nhanh chóng được củng cố và đi vào hoạt động, mở đầu cho một giai đoạn mới đầy khí thế, góp phần quan trọng vào thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám trên phạm vi cả nước.

Tiếp nối ngọn lửa cách mạng

Trải qua 80 năm, cụ Trần Hậu Hòa đã chứng kiến nhiều sự thay đổi về cơ cấu hành chính của địa phương cũng như những bước chuyển mình mạnh mẽ của quê hương. Từ ước mơ “người cày có ruộng” của mùa Thu năm ấy, Can Lộc hôm nay đã khoác trên mình tấm áo mới. Con đường bê tông trải dài dưới hàng cây xà cừ, nối liền những ngôi nhà ngói đỏ tươi; trên cánh đồng những thảm lúa trải dài dưới ánh nắng vàng rực rỡ.

Nông dân Hà Tĩnh đưa cơ giới hóa vào sản xuất nông nghiệp. 

Tự hào vùng quê cách mạng, ông Võ Xuân Linh, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Can Lộc chia sẻ: “Tinh thần khởi nghĩa năm 1945 mang giá trị lịch sử lớn lao, cũng là tài sản tinh thần vô giá của Đảng bộ và nhân dân huyện Can Lộc cũ, xã Can Lộc hôm nay và các xã vùng lân cận. Đây không chỉ là niềm tự hào, mà còn là động lực thôi thúc các thế hệ hôm nay không ngừng phấn đấu, cống hiến vì sự phát triển của quê hương. Chúng tôi xác định, phát huy tinh thần cách mạng không chỉ dừng lại ở việc ôn lại truyền thống, mà quan trọng hơn là đưa tinh thần ấy vào thực tiễn cuộc sống. Đảng bộ xã sẽ tiếp tục tập trung lãnh đạo thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới, giữ vững quốc phòng, an ninh, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân để xứng đáng với truyền thống cách mạng hào hùng của quê hương”.

Cùng với Can Lộc, khí thế dựng xây quê hương giàu mạnh đã lan tỏa rộng khắp, được các địa phương và đơn vị trong toàn tỉnh Hà Tĩnh triển khai với tinh thần quyết tâm cao nhất. Vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách, những con số phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội qua từng giai đoạn đã trở thành minh chứng sống động cho ý chí, nội lực và khát vọng vươn lên của toàn tỉnh. Đặc biệt, cùng với cả nước, Hà Tĩnh đã vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đảm bảo thông suốt, hiệu quả.

 Đường cao tốc qua địa bàn tỉnh Hà Tĩnh vừa đưa vào sử dụng.

Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm 2025, tăng trưởng kinh tế tỉnh Hà Tĩnh đạt 8,16%; thu ngân sách trên địa bàn đạt 10.974 tỷ đồng, bằng 62% dự toán, tăng 16% so với cùng kỳ năm trước. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội đạt 27.208 tỷ đồng, đạt 54% kế hoạch, tăng 7,9%; giải ngân đầu tư công đạt mức cao hơn cùng kỳ. Đời sống nhân dân không ngừng nâng lên, nhiều công trình trọng điểm của địa phương đã và đang triển khai thi công tạo nên bộ mặt phát triển mạnh mẽ của địa phương.

Khí thế sục sôi từ thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám đã trở thành động lực to lớn, tiếp tục thúc đẩy cấp ủy, chính quyền và người dân Hà Tĩnh không ngừng vươn lên, khẳng định vai trò tiên phong trong công cuộc đổi mới và phát triển quê hương. Hà Tĩnh là tỉnh đi đầu trong phong trào “xóa đói giảm nghèo, xóa nhà tranh tre dột nát”, xây dựng nông thôn mới…

Bài, ảnh: THIÊN THẢO

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Phóng sự Điều tra xem các tin, bài liên quan.