Chủ đầu tư gây thiệt hại cho hơn 100 hộ

Nhà của bà con thôn 3 bị ngập.

Những ngày cuối tháng 5-2007, nhiều hộ dân ở thôn 3, thôn 4 xã Nâm N’Jang, huyện Đắc Song (Đắc Nông) đã phản ánh đến phóng viên báo Quân đội nhân dân: Công ty cổ phần công trình Việt Nguyên-chủ đầu tư thủy điện Đắc Rung-trong khi chưa đền bù giải phóng mặt bằng đã tiến hành chặn dòng, thi công làm ngập lụt nhà cửa, hoa màu của bà con.

Ngày 24-5, nhóm phóng viên chúng tôi tìm về xã Nâm N’Jang để tìm hiểu vụ việc. Tại thôn 3, đại diện gần chục hộ dân có nhà cửa, rẫy cà phê, vườn hồ tiêu bị ngập lụt đã cùng chúng tôi ra hiện trường để “mục sở thị”.

Vùng đất sản xuất và định cư của bà con thôn 3, thôn 4 của xã Nâm N’Jang nằm dọc hai bên dòng suối Đắc Rung, đất đai khá màu mỡ, nên cà phê, hồ tiêu cũng như các loại cây trồng khác phát triển tốt. Cũng vì thế mà giá chuyển nhượng đất ở vùng này hiện lên đến 200-250 triệu đồng/ha cà phê, hoặc hồ tiêu. Bà con đã định canh, định cư ổn định hàng chục năm nay; vườn cà phê, hồ tiêu đang trong thời điểm thu hoạch, nhiều hộ có thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm từ nương rẫy. Nhưng vì lợi ích chung, nên khi có chủ trương xây dựng thủy điện Đắc Rung, số hộ dân có nhà cửa, nương rẫy trong vùng giải tỏa vẫn vui vẻ, chấp nhận việc di dời đi nơi khác. Điều đáng tiếc là chủ đầu tư đã chậm trễ trong việc đền bù giải phóng mặt bằng, gây ra thiệt hại không nhỏ cho người dân. Việc sản xuất của nhân dân trong vùng giải tỏa trở nên khó khăn. Vào ngày 19-5 vừa qua, trong lúc chưa trả tiền đền bù cho dân, chủ đầu tư đã tiến hành chặn dòng thi công đập chính, gây ngập lụt hơn chục héc-ta hồ tiêu, cà phê và gần 10 ngôi nhà, trại ươm giống của dân. Điều đáng nói là chủ đầu tư đã không thông báo trước cho dân việc chặn dòng, khiến nhiều hộ không những bị ngập vườn cây, mà nước lũ dâng đột ngột trong đêm còn đe dọa tính mạng, làm thiệt hại tài sản do không di dời kịp.

Dẫn chúng tôi ra rẫy tiêu của gia đình đang bị ngập lưng chừng trụ, ông Nguyễn Hồng Anh nói: “Gia đình tôi bỏ nhiều công lao động chăm sóc, đầu tư phân bón hàng chục triệu đồng. Nếu năng suất năm nay đạt 3 tấn/ha, với giá tiêu 60 nghìn/kg, thì một ha tiêu cho thu 180 triệu đồng. Nay bị ngập lụt thế này, vườn tiêu của tôi sẽ chết hết!”. Trong khu vực bị ngập lụt không chỉ riêng gia đình ông Anh bị thiệt hại, mà còn nhiều hộ khác như ông Lương Thúc Lý, bị ngập 5 sào cà phê; ông Huỳnh Trọng Nghĩa, ngập 1,5 sào cà phê; ông Nguyễn Đình Nho, ngập 2 sào cà phê, một giếng nước và một máy tưới cà phê; ông Thái có nhà bị ngập gần đến nóc, thiệt hại toàn bộ tài sản trong nhà do không di dời kịp... Bức xúc trước việc làm thiếu trách nhiệm của Công ty cổ phần công trình Việt Nguyên, ngày 23-5, các hộ dân thôn 3 và thôn 4 đã viết đơn kiến nghị gửi đến các cấp chính quyền tỉnh Đắc Nông, và yêu cầu chủ đầu tư phải tiến hành thống kê thiệt hại và bồi thường cho dân.

Ngày 25-5, trao đổi với chúng tôi, ông Phan Hữu An, Phó giám đốc Công ty cổ phần công trình Việt Nguyên (có trụ sở tại thành phố Buôn Ma Thuột) cho biết: Công trình thủy điện Đắc Rung được xây dựng trên dòng suối Đắc Rung, thuộc địa bàn xã Nâm N’Jang, có công suất 8MW, tổng vốn đầu tư 140 tỷ đồng, khởi công tháng 10-2006, dự kiến phát điện vào tháng 5-2008. Để thi công công trình này, cần giải phóng mặt bằng rộng 111ha, trong đó 78ha đất rẫy của 117 hộ dân và 33ha lòng suối. Trong khu vực giải phóng mặt bằng có 38 công trình xây dựng và vật kiến trúc của dân phải giải tỏa; tổng số kinh phí cho công tác đền bù, giải phóng mặt bằng 12 tỷ đồng.

Được biết, từ năm 2004, Hội đồng đền bù giải phóng mặt bằng thủy điện Đắc Rung đã tiến hành kiểm kê tài sản, hoa màu và lập phương án đền bù giải phóng mặt bằng. Theo phương án đã được UBND huyện Đắc Song phê duyệt, đơn giá đền bù cây cối, hoa màu, vật kiến trúc được áp dụng theo Quyết định số 39/QĐ-UB, ngày 17-5-2004 và Quyết định số 53/QĐ-UB, ngày 5-10-2005 của UBND tỉnh Đắc Nông; đơn giá đền bù cho đất, áp dụng theo Quyết định số 64/QĐ-UB, ngày 29-12-2005 của UBND tỉnh Đắc Nông. Tuy nhiên, đến tháng 10-2006, chủ đầu tư mới tiến hành được một đợt đền bù với số tiền 2 tỷ đồng cho những hộ dân ở khu vực thi công đập chính, còn lại phần lớn diện tích đất vẫn trong tình trạng “chờ đền bù”.

Trong buổi làm việc với chúng tôi, ông Phan Hữu An thừa nhận, công ty có thiếu sót khi chặn dòng thi công mà không thông báo trước cho dân, để xảy ra những thiệt hại ngoài ý muốn. Tuy nhiên, cũng theo ông An, hiện tại công ty không tính đến việc bồi thường thiệt hại tài sản phát sinh (sản lượng cây trồng, vốn đầu tư, công chăm sóc và những tài sản khác bị thiệt hại do ngập lụt) cho dân, mà chỉ thống kê diện tích bị ngập để đền bù theo phương án đã được phê duyệt.

Với cách làm trên, theo chúng tôi Công ty cổ phần công trình Việt Nguyên đã khiến cho 117 hộ dân trong vùng giải tỏa mặt bằng thủy điện Đắc Rung “thiệt đơn, thiệt kép”. Thứ nhất, việc áp dụng đơn giá đền bù từ những năm 2004 và 2005 nhưng đến nay (tháng 5-2007) vẫn chưa tiến hành giải ngân đã gây thiệt hại cho dân, nhất là khi giá bất động sản biến động nhanh như hiện nay. Theo tính toán của người dân trong vùng giải tỏa, nếu như thời điểm năm 2004, giá 1ha cà phê chuyển nhượng khoảng 100 triệu đồng, thì nay lên đến hơn 200 triệu đồng. Mặt khác, mỗi năm UBND tỉnh Đắc Nông ban hành giá đất mới, thường cao hơn giá đất của năm trước, cho nên nếu năm 2007 này chủ đầu tư lại áp dụng giá đất của các năm 2004 và 2005 (trong khi đúng ra phải áp dụng giá đất ban hành năm 2006) là gây thiệt hại cho dân.

Thủy điện Đắc Rung do doanh nghiệp bỏ vốn đầu tư xây dựng và sau đó bán điện để thu lợi nhuận là hình thức đầu tư đang được khuyến khích. Nhưng việc chặn dòng thi công gây ngập lụt, thiệt hại cho các hộ dân, theo chúng tôi Công ty cổ phần công trình Việt Nguyên cần nhận sai sót và tiến hành bồi thường cho dân. Vì đến thời điểm hiện nay, công ty chưa đền bù giải phóng mặt bằng, có nghĩa là đất và tài sản trên đất vẫn thuộc sở hữu của dân.