Trung thành và vận dụng sáng tạo Chủ nghĩa Mác-Lênin về xây dựng quân đội XHCN vào điều kiện cụ thể của nước ta, trong quá trình xây dựng quân đội, bảo đảm cho quân đội thực sự là lực lượng vũ trang (LLVT) cách mạng, lực lượng chính trị tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc, với nhân dân, sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ), hy sinh vì độc lập dân tộc và CNXH, Đảng ta thường xuyên quan tâm chăm lo xây dựng và tăng cường bản chất cách mạng của quân đội, chăm lo xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị.
Thực tiễn quá trình xây dựng, tồn tại và phát triển của quân đội các nước XHCN nói chung, cũng như quá trình xây dựng, trưởng thành, chiến đấu và chiến thắng của QĐND Việt Nam nói riêng đã chứng minh rằng, vấn đề xây dựng bản chất cách mạng, nhất là xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị là một trong những vấn đề cốt tử trong xây dựng quân đội cách mạng, bảo đảm cho quân đội luôn có bản chất cách mạng của giai cấp công nhân, có tính dân tộc và tính nhân dân sâu sắc. Đây cũng là một trong những vấn đề mà các thế lực thù địch thường tập trung chống phá với những luận điệu phản khoa học, phản động rằng “quân đội trung lập”, “quân đội phi giai cấp”, “quân đội phi chính trị”, “quân đội đứng ngoài chính trị”... để phục vụ cho những ý đồ, âm mưu thâm độc của chúng.
Quan điểm cơ bản, chủ trương nhất quán của Đảng ta về xây dựng bản chất cách mạng của quân đội, nhất là chăm lo xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, xuất phát từ những nguyên lý của Chủ nghĩa Mác-Lênin về xây dựng quân đội XHCN, từ tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng QĐND, quân đội từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam; từ thực tiễn xây dựng và chiến đấu của quân đội các nước XHCN, nhất là của Hồng quân Liên Xô, của Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc và thực tiễn xây dựng, trưởng thành, chiến đấu và chiến thắng của QĐND Việt Nam trong suốt 75 năm qua.
Ngay khi tổ chức ra quân đội XHCN, trong “Diễn văn tiễn đưa các đoàn quân XHCN đầu tiên ra mặt trận ngày 1 (14) tháng Giêng năm 1918”, V.I.Lênin đã chỉ rõ: “Qua các đồng chí, tôi chào mừng những người chí nguyện anh hùng đầu tiên của quân đội XHCN, những người sẽ lập nên một đạo quân cách mạng (tác giả nhấn mạnh) hùng mạnh. Và đạo quân đó có nhiệm vụ bảo vệ những thành quả của cách mạng, chính quyền nhân dân của chúng ta, các Xô viết đại biểu công nông binh, toàn bộ chế độ mới thực sự dân chủ, chống tất cả mọi kẻ thù của nhân dân đang dùng đủ mọi cách để bóp chết cách mạng”(1). Theo V.I.Lênin: Hồng quân là một đạo quân XHCN, là quân đội nhân dân, một đội quân cách mạng của công nhân và nông dân, bảo vệ quyền lợi của quần chúng lao động, trừ bỏ mọi khả năng phục hồi chính quyền của bọn bóc lột. Người khẳng định: “Quân đội chúng ta là quân đội giai cấp, chống lại giai cấp tư sản”(2). Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khái quát một cách hết sức sâu sắc, ngắn gọn, súc tích, nhưng lại rất đầy đủ về bản chất cách mạng của QĐND Việt Nam là: “Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”.
Trung thành và vận dụng sáng tạo Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào xây dựng bản chất cách mạng của quân đội, xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, Đảng ta không chỉ khẳng định tính tất yếu phải xây dựng bản chất cách mạng của quân đội, xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, mà còn chỉ ra những vấn đề rất cơ bản trong xây dựng bản chất cách mạng của quân đội, xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, như: Khẳng định vị trí, vai trò của việc xây dựng bản chất cách mạng của quân đội, xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị không chỉ là bảo đảm cho quân đội có bản chất cách mạng tốt đẹp, vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, mà còn làm cơ sở cho các mặt xây dựng khác nhằm nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu của quân đội.
Khẳng định nội dung cơ bản của việc xây dựng bản chất cách mạng của quân đội, xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị thể hiện trên các mặt chính trị, tư tưởng và tổ chức; thể hiện ở mục tiêu, lý tưởng chiến đấu vì độc lập dân tộc và CNXH; làm cho Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh giữ vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần của quân đội; xây dựng quân đội theo những nguyên tắc tổ chức xây dựng của giai cấp công nhân. Nội dung xây dựng bản chất cách mạng của quân đội còn thể hiện ở việc xây dựng cho quân đội có đạo đức cách mạng trong sáng, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; có tinh thần đoàn kết nội bộ, đoàn kết quân dân, đoàn kết quốc tế tốt; có dân chủ tốt; có kỷ luật tự giác, nghiêm minh; có tinh thần khắc phục khó khăn, gian khổ; có ý chí quyết tâm hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao cho.
Đảng ta khẳng định rằng, bản chất cách mạng của quân đội, sự vững mạnh về chính trị của quân đội không phải tự nhiên mà có, mà phải trải qua quá trình xây dựng, giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện của Đảng, của Nhà nước, của các tổ chức chính trị-xã hội, của nhân dân các dân tộc Việt Nam và trực tiếp là của các tổ chức, con người cán bộ, chiến sĩ trong quân đội; thông qua việc tiến hành tốt công tác Đảng, công tác chính trị (CTĐ, CTCT) trong quân đội; thông qua hoạt động thực tiễn thực hiện chức năng, nhiệm vụ đội quân chiến đấu, đội quân công tác và đội quân lao động sản xuất của quân đội.
Quá trình xây dựng bản chất cách mạng của quân đội, xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị là quá trình nhận thức và giải quyết đúng đắn các mối quan hệ cơ bản quyết định sự hình thành, củng cố, tăng cường và phát triển bản chất cách mạng của quân đội, bảo đảm cho quân đội được xây dựng vững mạnh về chính trị, như: Quan hệ giữa quân đội với Đảng, quân đội với Nhà nước, quân đội với nhân dân. Đó còn là việc nhận thức và giải quyết các mối quan hệ trong nội bộ quân đội; quan hệ giữa Quân đội ta với quân đội các nước XHCN, các nước đang đấu tranh cho mục tiêu độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội, cũng như thái độ của Quân đội ta đối với kẻ thù của cách mạng.
Thực tiễn 75 năm xây dựng, trưởng thành, chiến đấu và chiến thắng của Quân đội ta đã khẳng định quan điểm cơ bản, chủ trương nhất quán của Đảng ta về xây dựng bản chất cách mạng của quân đội, xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị. “Chỉ thị thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân” đã khẳng định tư tưởng coi trọng xây dựng bản chất cách mạng của quân đội, coi trọng xây dựng quân đội về chính trị trong phương châm “chính trị trọng hơn quân sự”. Tư tưởng nhất quán đó còn thể hiện trong suốt quá trình xây dựng quân đội, Chủ tịch Hồ Chí Minh thường xuyên nhắc nhở: “Quân sự mà không có chính trị như cây không có gốc, vô dụng lại có hại”(3) và “Nếu anh em tư tưởng vững, chính trị vững… thì nhất định thắng”(4). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng tiếp tục khẳng định: “Xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại…; vững mạnh về chính trị, nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân dân”(5).
Thực hiện quan điểm cơ bản, chủ trương nhất quán của Đảng về xây dựng bản chất cách mạng của quân đội, xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, trong 75 năm qua, Quân đội ta đã thể hiện bản chất cách mạng tốt đẹp, thực sự là LLVT cách mạng, lực lượng chính trị tuyệt đối trung thành với Đảng, với Nhà nước, với nhân dân, với chế độ XHCN, SSCĐ, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì CNXH, vì ấm no, tự do, hạnh phúc của nhân dân, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao cho trong các cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc, chiến tranh bảo vệ Tổ quốc cũng như trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN trong giai đoạn mới của cách mạng.
Trong giai đoạn hiện nay, yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng thành công CNXH và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN đòi hỏi quân đội phải góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, giữ vững định hướng XHCN trong quá trình xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc XHCN; làm nòng cốt trong đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ..., làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá cách mạng nước ta của các thế lực thù địch; tham gia phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, phòng, chống thiên tai; huấn luyện, SSCĐ, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ XHCN, tham gia gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc.
Trong thời kỳ mới, để xây dựng QĐND Việt Nam cách mạng, vững mạnh về chính trị, bảo đảm cho QĐND Việt Nam luôn hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao cho, cần quan tâm làm tốt một số nội dung, biện pháp chủ yếu sau:
Một là, tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với quân đội, nhất là kiên trì và phát triển quan điểm cơ bản, chủ trương nhất quán của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong xây dựng QĐND Việt Nam cách mạng, vững mạnh về chính trị, trên cơ sở đó cần nhận thức đúng đắn và vận dụng sáng tạo phù hợp với đặc điểm, yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng quân đội trong thời kỳ mới. Để xây dựng QĐND Việt Nam cách mạng, vững mạnh về chính trị, phải chăm lo xây dựng Đảng bộ Quân đội, xây dựng hệ thống tổ chức đảng trong quân đội trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu; tăng cường rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên trong quân đội thực sự là “hạt nhân”, là “nòng cốt” trong xây dựng QĐND Việt Nam cách mạng, vững mạnh về chính trị.
Hai là, tăng cường vai trò, hiệu lực tổ chức, quản lý, điều hành của Nhà nước trong xây dựng QĐND Việt Nam cách mạng, vững mạnh về chính trị. Phải coi việc thường xuyên chăm lo xây dựng QĐND Việt Nam cách mạng, vững mạnh về chính trị là tình cảm, trách nhiệm của mỗi ngành, mỗi tổ chức, cơ quan, đơn vị, mỗi cán bộ, nhân viên trong bộ máy nhà nước từ Trung ương đến cơ sở. Phát huy vai trò của Nhà nước trong xây dựng QĐND Việt Nam cách mạng, vững mạnh về chính trị, đòi hỏi Nhà nước đi đôi với việc đề ra những chủ trương, giải pháp xây dựng QĐND Việt Nam cách mạng, vững mạnh về chính trị, phải thực hiện tốt chính sách hậu phương quân đội, chính sách đối với những người có công với cách mạng, thương binh và gia đình liệt sĩ, chính sách tạo điều kiện việc làm cho quân nhân xuất ngũ…
Ba là, phát huy vai trò của các tổ chức chính trị, chính trị-xã hội, vai trò của các tầng lớp nhân dân các dân tộc Việt Nam, nhất là vai trò của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, tổ chức công đoàn, Hội Cựu chiến binh… trong xây dựng QĐND Việt Nam cách mạng, vững mạnh về chính trị. Trước những tác động của điều kiện kinh tế-xã hội, nhất là từ mặt tiêu cực, cũng như sự chống phá quyết liệt của các thế lực thù địch nhằm chia rẽ quân đội với nhân dân, thì sự thương yêu, giúp đỡ của nhân dân đối với quân đội càng trở nên quan trọng, càng có ý nghĩa hơn bao giờ hết đối với việc xây dựng QĐND Việt Nam cách mạng, vững mạnh về chính trị.
Bốn là, phát huy vai trò của các tổ chức, con người trong quân đội, nhất là vai trò tổ chức đảng, tổ chức chỉ huy và các tổ chức quần chúng, vai trò của đội ngũ cán bộ các cấp, trước hết là đội ngũ cán bộ chính trị, những chính ủy, chính trị viên; không ngừng tăng cường hiệu lực CTĐ, CTCT trong xây dựng QĐND Việt Nam cách mạng, vững mạnh về chính trị. Trong thời kỳ mới, để xây dựng QĐND Việt Nam cách mạng, vững mạnh về chính trị, đòi hỏi mỗi cán bộ, chiến sĩ quân đội phải nỗ lực rèn luyện, phấn đấu thông qua thực tiễn thực hiện chức năng, nhiệm vụ đội quân chiến đấu, đội quân công tác và đội quân lao động sản xuất để xây dựng QĐND Việt Nam cách mạng, vững mạnh về chính trị.
Phải thường xuyên tăng cường hiệu lực CTĐ, CTCT trong quân đội, bảo đảm cho CTĐ, CTCT luôn luôn “là linh hồn, là mạch sống” của Quân đội ta. Thường xuyên củng cố và nâng cao năng lực hoạt động của hệ thống cơ quan chính trị, cán bộ chính trị trong quân đội. Thực hiện chiến lược đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng đội ngũ cán bộ, nhất là đối với đội ngũ cán bộ chính trị, đáp ứng yêu cầu xây dựng QĐND Việt Nam cách mạng, vững mạnh về chính trị.
Năm là, tích cực, chủ động đấu tranh trên mặt trận tư tưởng-lý luận, bảo vệ và phát triển Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn “phi chính trị hóa” quân đội của các thế lực thù địch. Tăng cường tuyên truyền, giáo dục sâu rộng chủ nghĩa yêu nước XHCN, lý tưởng cách mạng; tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, tạo ra sự “miễn dịch”, tăng cường “sức đề kháng” cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta trước các đòn tiến công về chính trị tư tưởng của các thế lực thù địch trong thời kỳ mới.
Thiếu tướng, PGS, TS NGUYỄN VĨNH THẮNG
(1)V. I. Lênin, Toàn tập, tập 35, bản tiếng Việt, Nxb Tiến bộ, M.1976, tr.258.
(2)V. I. Lênin, Toàn tập, tập 43, bản tiếng Việt, Nxb Tiến bộ, M.1978, tr.277.
(3)Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 6, Nxb CTQG-ST, Hà Nội, 1995, tr.318.
(4)Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 6, Nxb CTQG-ST, Hà Nội, 1995, tr.320.
(5) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb CTQG-ST, H, 2016, tr. 149.