Tại hội thảo, ông Phạm Đức Trung, Trưởng ban Ban nghiên cứu cải cách và phát triển doanh nghiệp (CIEM) đã trình bày những đánh giá về kết quả thực hiện cơ cấu doanh nghiệp nhà nước (DNNN) giai đoạn 2011-2020. Theo đó, nhiệm vụ cơ cấu lại DNNN đã đạt được nhiều kết quả tích cực, cụ thể: Đạt mục tiêu chuyển doanh nghiệp 100% vốn thành công ty cổ phần nhiều chủ sở hữu, thay đổi mô hình quản trị, quản lý, điều hành DNNN; đạt mục tiêu nâng cao hiệu quả doanh nghiệp thông qua cổ phần hóa. Bên cạnh đó, pháp luật cổ phần hóa ngày càng đáp ứng yêu cầu về tính công khai, minh bạch theo cơ chế thị trường...
Dự kiến, trong giai đoạn từ 2011-2020, sẽ chuyển đổi sở hữu của 750 DNNN thông qua cổ phần hóa. Riêng giai đoạn từ 2016 đến tháng 6-2019, cơ quan chức năng đã chuyển 185 nghìn tỷ đồng là kết quả cổ phần hóa và thoái vốn DNNN về ngân sách, đạt 74% kế hoạch.
Mặc dù vẫn là một bộ phận quan trọng của hệ thống doanh nghiệp Việt Nam, tuy nhiên DNNN cũng đã bộc lộ nhiều bất cập như: Chất lượng tăng trưởng và hiệu quả đầu tư còn thấp, tốc độ tăng trưởng chưa tương xứng với doanh thu và nguồn lực đầu vào.
Cụ thể, chỉ số vay vòng vốn (hiệu quả sử dụng vốn) của DNNN đang đứng thấp nhất trong 3 loại hình doanh nghiệp theo sở hữu. Giai đoạn 2015-2017, chỉ số quay vòng vốn của DNNN lần lượt là 0,47; 0,38 và 0,34 - thấp hơn nhiều so với bình quân cả nước. Tỷ suất lợi nhuận của DNNN cũng thấp hơn so với giai đoạn trước; rủi ro vay nợ vẫn còn lớn...
Theo báo cáo của CIEM thì vào năm 2006, Ngân hàng Thế giới (WB) đã đánh giá tình hình tuân thủ nguyên tắc và chuẩn mực quản trị công ty của Việt Nam, bao gồm cả DNNN về căn bản chưa được tuân thủ. Sau 13 năm, nhìn lại 6 nguyên tắc và tiêu chí theo tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế - OECD, quản trị DNNN ở Việt Nam vẫn còn khoảng cách khá xa so với thông lệ quốc tế.
Tại hội thảo, các chuyên gia đã cùng thảo luận và đưa ra các kiến nghị về hai vấn đề lớn là vai trò của kinh tế nhà nước và cơ cấu lại DNNN. TS Nguyễn Đình Cung, chuyên gia kinh tế, Giám đốc Chương trình Aus4Refrom khẳng định: “Chúng ta cần tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu lại DNNN theo hướng: DNNN tập trung vào những lĩnh vực then chốt, thiết yếu; những địa bàn quan trọng và quốc phòng, an ninh”.
Ông Cung cũng nhấn mạnh: “Cải cách đầu tiên đối với DNNN là buộc DNNN phải hoạt động theo cơ chế thị trường, không gò bó. Tức là DNNN được quyền tự chủ kinh doanh trong phạm vi, mục đích mà chủ sở hữu đặt ra chứ không nên hành chính hóa hoạt động của DNNN như hiện nay”.
Tin, ảnh: LƯU PHƯƠNG ANH