Phát biểu thảo luận về dự thảo nghị quyết, đại biểu Nguyễn Thành Nam (đoàn Phú Thọ) bày tỏ đồng tình, ủng hộ cao việc ban hành Nghị quyết; nhấn mạnh đây là một văn bản cấp thiết, kịp thời thể hiện quyết tâm cao của Đảng và Nhà nước nhằm phá vỡ ách tắc kéo dài của các dự án đầu tư và tăng cường tính minh bạch thông qua việc mở rộng áp dụng bảng giá đất và hệ số điều chỉnh giá đất.

Đại biểu bày tỏ ủng hộ mạnh mẽ quan điểm Nhà nước với tư cách là đại diện chủ sở hữu phải thực hiện quyền kiểm soát và quyết định giá đất, Nhà nước phải đóng vai trò là kiến trúc của thị trường để giải quyết nghịch lý giá đất ở Việt Nam so với thu nhập trung bình của người dân cao hơn nhiều so với mức trung bình của thế giới.

Đại biểu Nguyễn Thành Nam (đoàn Phú Thọ) phát biểu thảo luận.

Đại biểu đề nghị, cần nghiên cứu tích hợp chính sách an sinh xã hội trong bồi thường, hỗ trợ, ưu tiên đưa người nông dân, người lao động tự do hết tuổi hoặc cận hết tuổi lao động vào hệ thống bảo hiểm xã hội, chuyển trọng tâm bồi thường từ giá trị tài sản sang giá trị sinh kế bền vững.

Băn khoăn về cơ chế thỏa thuận kết hợp với thu hồi, đại biểu Nguyễn Thành Nam cho rằng, thực tế thời gian qua cho thấy việc áp dụng cơ chế thỏa thuận đối với hầu hết các dự án đã khiến việc triển khai bị đình trệ, vỡ nguyên tắc công bằng về giá, dẫn đến giá đàm phán riêng lẻ chứ không phải giá thị trường công khai. Điều này tạo ra sự bất công và thiếu minh bạch. Do vậy, để giải quyết căn cơ các vấn đề lớn của thị trường đất đai và bảo đảm phát triển bền vững, cần phải định vị lại một số cơ chế quản lý trong quan hệ với các nguyên tắc hiến định và triết lý quản lý mang bản sắc Việt Nam. Đó là chế độ sở hữu toàn dân về đất đai mà Nhà nước là đại diện chủ sở hữu, là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Đại biểu Đỗ Thị Việt Hà (đoàn Bắc Ninh) bày tỏ nhất trí với việc bổ sung quy định về điều kiện thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế-xã hội, vì lợi ích quốc gia, công cộng đối với các trường hợp thu hồi đất. Đại biểu đề nghị, cần tiếp tục rà soát quy định, các điều kiện cần phải chặt chẽ, khả thi, bảo đảm cân bằng được lợi ích quốc gia với quyền của người dân, quy trình công bằng, minh bạch và có cơ chế bồi thường, tái định cư thỏa đáng, quyền lợi chính đáng của người dân được tôn trọng và tránh việc có thể lạm dụng mục đích lợi ích quốc gia, công cộng.

 Quang cảnh phiên họp chiều 1-12 tại Kỳ họp thứ mười, Quốc hội khóa XV.

Nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội quan tâm đến quy định về cơ chế thu hồi đất khi dự án đạt hơn 75% diện tích và hơn 75% số người sử dụng đất đồng thuận. Đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) đề nghị Quốc hội cần cân nhắc kỹ hoặc nâng tỷ lệ này lên 80-85% để tăng độ an toàn pháp lý và sức thuyết phục xã hội hoặc chỉ áp dụng đối với các dự án trọng điểm quốc gia, dự án hạ tầng chiến lược, dự án đã bồi thường kéo dài nhiều năm nhưng không xong, không nên áp dụng đại trà. Đồng thời, điều quan trọng không nằm riêng ở tỷ lệ mà nằm ở cơ chế xác định giá bồi thường, cơ chế đối thoại, cơ chế tái định cư, cơ chế giám sát độc lập.

Cùng với đó, cần luật hóa rõ yêu cầu phải có Hội đồng thương lượng độc lập, mời tổ chức định giá đất uy tín, công khai, minh bạch toàn bộ hồ sơ, người dân thấy chính sách không phải là ép buộc mà là cùng thỏa thuận, sự công bằng. Một chính sách đất đai sẽ chỉ có giá trị khi người dân thấy mình được tôn trọng, quyền lợi của họ được bảo đảm trước khi nhà nước thu hồi đất cho mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội.

 Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng phát biểu làm rõ một số vấn đề.

Phát biểu làm rõ một số vấn đề, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng nhấn mạnh, để thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội đất nước trong tình hình mới với mục tiêu tăng trưởng 2 con số đòi hỏi phải bổ sung một số trường hợp thu hồi đất, gồm các dự án trong khu thương mại tự do, Trung tâm tài chính quốc tế; thu hồi đất để tạo quỹ đất thanh toán dự án theo hợp đồng BT (xây dựng-chuyển giao), tạo quỹ đất để cho thuê đất tiếp tục sản xuất, kinh doanh đối với trường hợp tổ chức đang sử dụng đất mà bị nhà nước thu hồi đất. Bên cạnh đó là thu hồi đất đối với phần diện tích còn lại của dự án khi nhà đầu tư đã thỏa thuận được hơn 75% diện tích và nhận được sự đồng thuận của hơn 75% số lượng người sử dụng đất trong phạm vi thực hiện dự án.

Theo Bộ trưởng Trần Đức Thắng, cơ quan soạn thảo xác định đây là trường hợp đặc biệt, cần phải được cân nhắc, đánh giá kỹ lưỡng, thận trọng trên các khía cạnh về kinh tế-xã hội, an ninh trật tự, an toàn xã hội và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người dân. Tại dự thảo Nghị quyết đã giao cho Hội đồng nhân dân cấp tỉnh là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân xem xét, quyết định thông qua việc có hay không thu hồi phần diện tích đất còn lại khi nhà đầu tư đã thỏa thuận được hơn 75% diện tích và hơn 75% số lượng người sử dụng đất.

MẠNH HƯNG

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Kinh tế xem các tin, bài liên quan.