Trước đó, Tổng cục Đường bộ Việt Nam vừa có báo cáo cho biết, trong số 57 dự án BOT đang khai thác do Bộ Giao thông vận tải (GTVT) quản lý, có 27 dự án doanh thu năm 2018 tăng so với phương án tài chính dự kiến trong hợp đồng. Tuy nhiên, có 26 dự án doanh thu năm 2018 giảm, 4 dự án còn lại do mới vận hành, khai thác nên chưa đánh giá.
Các dự án doanh thu giảm có nguyên nhân chính là do lưu lượng thực tế thấp hơn so với dự kiến, phải phân chia lưu lượng phương tiện sang tuyến đường song hành, giảm giá vé dịch vụ sử dụng đường bộ hoặc miễn, giảm giá cho các phương tiện giao thông khu vực lân cận trạm thu phí.
Trong số những dự án giảm doanh thu lớn có dự án mở rộng Quốc lộ 1 đoạn Hà Nội - Bắc Giang, doanh thu năm 2018 đạt hơn 460 tỷ đồng, giảm 87%; dự án hầm đường bộ Phú Gia - Phước Tượng đạt doanh thu trên 260 tỷ đồng, giảm hơn 90%; dự án hầm Đèo Cả doanh thu hơn 450 tỷ đồng, giảm 95%. Bộ GTVT cũng cho biết, theo báo cáo của các ngân hàng thương mại, hiện có 32% dự án BOT đang khai thác có doanh thu thu phí không đạt dự kiến, tổng dư nợ cho vay vào khoảng 43.000 tỷ đồng. Tình trạng này có thể sẽ dẫn đến rủi ro phải cơ cấu nợ, chuyển nhóm nợ, phát sinh nợ xấu cho các ngân hàng.
Dự án hầm Đèo Cả đã triển khai nhiều giải pháp để tiết giảm chi phí như: Điều chỉnh vị trí cửa hầm giúp giảm chiều dài tuyến hầm và tận dụng các tuyến đường hiện hữu để làm đường công vụ phục vụ thi công, qua đó giảm tổng mức đầu tư hạng mục hầm Đèo Cả từ 15.600 tỷ đồng còn 11.378 tỷ đồng; giảm quy mô các trạm thu phí hầm Cù Mông, hầm Hải Vân; tạm thời chưa đầu tư các hạng mục không phải là nhu cầu thiết yếu như trung tâm điều hành miền Trung… Các phương án tiết giảm được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu, đề xuất của nhà đầu tư và ý kiến chấp thuận của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền là Bộ GTVT.
Trong bối cảnh doanh thu sụt giảm, chủ đầu tư tiếp tục bù đắp một phần vốn chủ sở hữu để duy trì hoạt động cơ bản của dự án, bảo đảm không dừng vận hành hầm; điều chỉnh giá vé phù hợp. Đồng thời, soát xét lại các thông số đầu vào để điều chỉnh phương án tài chính, yêu cầu ngân hàng cùng tham gia giải quyết.
Phương án tài chính cho các dự án BOT giao thông được dự báo sẽ còn khó khăn hơn khi sắp tới các dự án thành phần trên đường bộ cao tốc Bắc-Nam sẽ triển khai. Khi có đường song hành với Quốc lộ 1, lượng xe cộ sẽ bị phân lưu. Để ngăn ngừa hệ lụy xấu có thể xảy trong thời gian tới, các cơ quan chức năng và đơn vị liên quan cần có ngay các giải pháp chủ động, căn cơ, kịp thời.
Tin, ảnh: MẠNH HƯNG