Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải và Chủ nhiệm ủy ban Kinh tế Quốc hội Vũ Hồng Thanh chủ trì phiên giải trình này.
Tham dự phiên giải trình có Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên; Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc; các đồng chí lãnh đạo Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ban kinh tế Trung ương; lãnh đạo các Ban, Thường trực và Ủy viên của các Ủy ban của Quốc hội; lãnh đạo Thanh tra Chính phủ, Văn phòng Chính phủ, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp.
Cùng tham dự còn có lãnh đạo các bộ, ngành, hiệp Hội, các chuyên gia, nhà nghiên cứu và các doanh nghiệp kinh doanh, phân phối xăng dầu.
    |
 |
| Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên giải trình tại phiên họp. |
Năm 2022 đã xử phạt khoảng 20 tỷ đồng từ vi phạm trong kinh doanh xăng dầu
Tại phiên giải trình, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, từ đầu năm 2022, trước hiện tượng một số đơn vị kinh doanh xăng dầu ở một số địa phương có dấu hiệu găm hàng để trục lợi, Bộ Công Thương đã thành lập 3 Đoàn thanh tra, kiểm tra để thanh tra đồng loạt và toàn diện hoạt động kinh doanh xăng dầu của 33 doanh nghiệp đầu mối nhập khẩu và kinh doanh xăng dầu.
Bộ cũng đã ban hành 15 công điện, chỉ thị, thông báo kết luận và nhiều công văn chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường tăng cường quản lý địa bàn và đẩy mạnh việc thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động cung ứng, kinh doanh xăng dầu của các doanh nghiệp đầu mối, thương nhân phân phối và các tổng đại lý, cửa hàng kinh doanh bán lẻ xăng dầu trên toàn quốc để kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với các hành vi vi phạm trong hoạt động kinh doanh xăng dầu.
Đồng thời, Bộ này tăng cường toàn bộ lực lượng thực hiện giám sát 24/24 giờ ở tất cả các cửa hàng xăng dầu trên địa bàn quản lý nhằm kịp thời phát hiện các cửa hàng ngừng hoạt động. Lực lượng này cũng được yêu cầu làm việc trực tiếp với chủ doanh nghiệp để xác minh, làm rõ nguyên nhân, kiên quyết không để xảy ra tình trạng ngừng bán trái quy định.
Kết quả cho thấy, trong năm 2022 và đầu năm 2023, đã giám sát trên 17.000 cửa hàng bán lẻ xăng dầu trong cả nước; thanh tra, kiểm tra trên 2.700 vụ, xử lý trên 600 vụ, với số tiền xử phạt khoảng 20 tỷ đồng.
Tuy đây là giải pháp tình thế nhưng đã góp phần làm lành mạnh hóa thị trường xăng dầu trong nước”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói.
|
 |
| Quang cảnh phiên giải trình. |
Bảo đảm nguồn cung xăng dầu cho thị trường trong mọi tình huống
Liên quan đến việc bảo đảm nguồn cung xăng dầu, Bộ trưởng Bộ Công Thương đánh giá, năm 2022 là năm đặc biệt khó khăn đối với thị trường xăng dầu trên phạm vi toàn cầu, bởi tình hình thế giới biến động nhanh, phức tạp và khó lường, đặc biệt, cuộc xung đột Nga - Ukraine kéo dài cùng với các biện pháp trừng phạt đối với Nga đã gây đứt gãy, khan hiếm về nguồn cung xăng dầu (cả thành phẩm và dầu thô) trên thị trường thế giới; giá xăng dầu tăng cao và trồi, sụt thất thường với biên độ lớn, trong thời gian dài, gây nhiều rủi ro cho doanh nghiệp....
Bên cạnh đó, sản xuất xăng dầu trong nước còn chịu ảnh hưởng trực tiếp từ việc gián đoạn nguồn cung của Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn (ở thời điểm đầu năm và cuối năm 2022)... gây khó khăn về nguồn cung trong nước ở một số thời điểm nhất định...
Trước tình hình đó, Bộ đã thực hiện nhiều giải pháp, như: Linh hoạt chọn thời điểm điều hành giá; đề xuất tăng lượng dự trữ xăng dầu quốc gia; chỉ đạo Bộ Tài chính rà soát, tính toán lại mức chi phí kinh doanh định mức, lợi nhuận định mức trong công thức tính giá cơ sở xăng dầu cho phù hợp với chi phí phát sinh thực tế… Nhờ đó, việc cung ứng xăng dầu phục vụ sản xuất, tiêu dùng trong nước luôn được bảo đảm.
Tại phiên giải trình, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cũng cho biết, Bộ đã tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ về phương án sửa đổi, bổ sung các Nghị định 95 và Nghị định 83 về kinh doanh xăng dầu; trong đó tập trung vào một số vấn đề như: Thời gian điều hành giá xăng dầu; quyền nghĩa vụ của thương nhân kinh doanh xăng dầu (quy định về nguồn hàng, tỷ lệ chiết khấu tối thiểu…); công thức giá xăng dầu; phương thức điều hành giá xăng dầu; quỹ bình ổn giá xăng dầu; việc thống nhất đầu mối quản lý nhà nước về kinh doanh xăng dầu…
"Việc sửa đổi bảo đảm khoa học, hợp lý, khả thi, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu của tình hình thực tiễn và công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực này…", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho hay.
Đáng chú ý, về dự trữ xăng dầu, Bộ đã tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành liên quan bổ sung, hoàn thiện phương án; trong đó đề xuất từ năm 2023 - 2025, nâng mức dự trữ xăng dầu quốc gia từ 9 ngày nhập ròng hiện nay lên 15 ngày và trong giai đoạn 2026 - 2030 tiếp tục nâng lên 30 ngày nhập ròng.
Để thực hiện phương án này, ngân sách nhà nước cần bố trí tối thiểu 4.100 tỷ đồng/năm để mua xăng dầu dự trữ; tuy nhiên theo báo cáo của Bộ Tài chính thì mức kinh phí trên vượt quá khả năng cân đối ngân sách nhà nước (hiện nay ngân sách mới bố trí được khoảng 1.500 tỷ đồng/năm để mua hàng cho toàn ngành Dự trữ quốc gia).
Để từng bước giải quyết khó khăn trên, ngày 17-2-2023, Bộ Công Thương và Bộ Tài chính đã tổ chức họp, rà soát và thống nhất tiếp tục báo cáo Chính phủ xem xét cho nâng dần mức dự trữ xăng dầu quốc gia theo khả năng cân đối của ngân sách hằng năm và phù hợp với khả năng cho thuê kho dự trữ bảo quản của các doanh nghiệp. Trường hợp được cấp có thẩm quyền cho phép thì mỗi năm ngân sách nhà nước sẽ bố trí mua tăng thêm 1.000 - 2.000 tỷ đồng (tương đương 1-2 ngày nhập ròng) để nâng Tổng mức xăng dầu dự trữ quốc gia đến năm 2025 đạt mức tối đa theo quy định tại Quyết định số 1030 ngày 13-7-2017 của Thủ tướng Chính phủ.
Theo báo cáo của Bộ Công Thương, năm 2023, trên cơ sở dự báo nhu cầu thị trường có tính đến yếu tố kinh tế trong nước phục hồi, tăng trưởng cao hơn năm trước, Bộ Công Thương đã thực hiện phân giao tổng nguồn xăng dầu cho các doanh nghiệp ở mức 27,34 triệu m3/tấn, tăng 15% so với số phân giao của năm trước nhằm bảo đảm nguồn cung xăng dầu cho thị trường trong mọi tình huống.
THẢO NGUYÊN