QĐND - Trong đội hình của các doanh nghiệp quân đội hiện nay, số lượng các doanh nghiệp hành nghề xây dựng chiếm tỷ lệ khá lớn. Với nhiều thế mạnh đặc thù, các doanh nghiệp quân đội đã chiếm lĩnh vị trí quan trọng trong thị trường xây dựng. Tuy nhiên, để phát triển bền vững, các doanh nghiệp này cần phải tái cơ cấu và liên kết với nhau…

Ghi dấu ấn trên các công trình thế kỷ

Vào những năm 80 của thế kỷ trước, khi ấy, kinh tế đất nước còn rất khó khăn. Trên công trường xây dựng Nhà máy Thủy điện Hòa Bình (nhà máy thủy điện lớn nhất Đông Nam Á vào thời điểm ấy), tiến độ rất căng thẳng. Trước nguy cơ công trình có thể chậm tiến độ, Bộ Xây dựng đã đề nghị với Bộ Quốc phòng chi viện và Binh đoàn 12 được “tung” vào mặt trận mới này. Các cán bộ của binh đoàn tức tốc được đi học về thủy điện, Bộ Quốc phòng cũng khẩn trương điều các cán bộ chuyên ngành về tăng cường cho Đoàn 565 (đơn vị chủ công xây dựng Thủy điện Hòa Bình của Binh đoàn 12, nay là Công ty Cổ phần 565 thuộc Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn). Chỉ sau một thời gian ngắn, đơn vị đã vững vàng trên trận tuyến mới. Các kỷ lục đào hầm trên công trường liên tục bị phá bởi Đoàn 565. Không chỉ nhanh về tiến độ, các hạng mục do Đoàn 565 thực hiện đều bảo đảm chất lượng, nhiều hạng mục đã được trao Huy chương vàng chất lượng cao của ngành xây dựng Việt Nam. Nhà máy Thủy điện Hòa Bình hoàn thành, Đoàn 565 đã được tuyên dương danh hiệu cao quý: Đơn vị Anh hùng Lao động.

Lực lượng thi công cơ giới của Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn trên công trường xây dựng Nhà máy Thủy điện Sơn La.

 

Không chỉ có Nhà máy Thủy điện Hòa Bình mà hầu hết các công trình xây dựng lớn tại Việt Nam từ sau ngày đất nước thống nhất (năm 1975) đến nay đều có sự đóng góp của các đơn vị, doanh nghiệp quân đội, như khôi phục đường sắt Thống nhất; xây dựng Nhà máy Nhiệt điện Phả Lại, thủy điện Sơn La, Lai Châu; Quốc lộ số 1, Quốc lộ số 5, Quốc lộ 6; đường cao tốc Pháp Vân-Cầu Giẽ; sân bay Tân Sơn Nhất, sân bay Nội Bài; mở rộng Cảng Hải Phòng; đường dây 500kV Bắc-Nam; Đường Hồ Chí Minh, đường Tuần tra biên giới…

Khi thế mạnh đặc thù được phát huy

Nhiều người tham gia xây dựng Nhà máy Thủy điện Sơn La còn nhớ, vào một ngày cuối tháng 10-2005, lũ ở thượng nguồn đổ về, thân đê quai của Nhà máy Thủy điện Sơn La có nguy cơ bị vỡ. Trong lúc đó, ở dưới chân đê, công nhân của Tổng công ty Sông Đà đang thi công hố móng nhà máy phía bờ phải. Nếu đê vỡ thì hàng trăm thiết bị, con người ở dưới đó bị lũ cuốn trôi, thiệt hại không biết bao nhiêu mà kể, tiến độ công trình sẽ chậm lại một năm… Nhận lệnh hỏa tốc của Ban chỉ huy công trường, Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn (Bộ Quốc phòng) đã dồn toàn sức, dốc toàn lực và các loại xe, máy, thiết bị để cứu đê. Sau hơn 10 giờ đồng hồ vật lộn cứu đê, đến nửa đêm hôm ấy, công sức của bộ đội đã được đền đáp, thân đập an toàn. Đồng chí Thái Phụng Nê, Phó ban chỉ đạo Nhà nước công trình Thủy điện Sơn La đã khẳng định: “Qua việc Bộ đội Trường Sơn quên mình chống lũ cứu đê, tôi sẽ kiến nghị với Chính phủ, khi thi công những công trình lớn, công trình trọng điểm, phải có lực lượng bộ đội tham gia”.

Với những thế mạnh đặc thù của doanh nghiệp quân đội như đoàn kết tốt, kỷ luật nghiêm, được sự lãnh đạo chỉ huy chặt chẽ, lực lượng lao động phần lớn là trẻ, khỏe…,  các doanh nghiệp xây dựng của quân đội có những ưu thế nổi trội mà các doanh nghiệp ngoài quân đội khó có thể thực hiện được khi đảm nhận thi công các công trình đòi hỏi tiến độ khẩn trương trong môi trường khắc nghiệt. Nhờ có các thế mạnh đặc thù này mà trong mấy năm gần đây, các doanh nghiệp xây dựng của quân đội đã liên tiếp thắng thầu và được chỉ định thầu nhiều dự án xây dựng lớn, có yêu cầu kỹ thuật và tiến độ khắt khe như đường cao tốc Cầu Giẽ-Ninh Bình, Hà Nội-Thái Nguyên, TP Hồ Chí Minh-Trung Lương, Nội Bài-Lào Cai…

Ngoài nhiệm vụ sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp xây dựng của quân đội còn là nơi dự trữ tiềm lực quốc phòng. Hằng năm, các doanh nghiệp này đều tổ chức huấn luyện quân sự. Nếu chiến tranh xảy ra, các doanh nghiệp có thể chuyển ngay thành các trung đoàn, lữ đoàn, sư đoàn, binh đoàn… làm nhiệm vụ mở đường, xây dựng công xưởng…phục vụ chiến đấu.

Cần tái cơ cấu và liên kết doanh nghiệp

Theo số liệu của Cục Kinh tế (Bộ Quốc phòng), hiện nay, chỉ tính riêng mô hình cấp tổng công ty lấy xây dựng làm ngành nghề chính, toàn quân đã có 8 doanh nghiệp là: Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn, Tổng công ty Thành An, Tổng công ty Xây dựng Lũng Lô, Tổng công ty 789, Tổng công ty 36, Tổng công ty Xây dựng công trình Hàng không ACC, Tổng công ty 319, Tổng công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị Bộ Quốc phòng. Ngoài ra còn có khá nhiều các doanh nghiệp trực thuộc các tổng công ty, các quân khu, quân chủng cũng hành nghề xây dựng. Nhiều doanh nghiệp xây dựng của quân đội đã được tuyên dương danh hiệu Anh hùng Lao động, trong đó có Tổng công ty 36, Tổng công ty 789, Tổng công ty Xây dựng Lũng Lô…  Tuy số lượng các doanh nghiệp quân đội làm nhiệm vụ xây dựng khá nhiều, nhưng lại thiếu sự liên kết, vì thế chưa tạo thành sức mạnh của khối các doanh nghiệp xây dựng của quân đội.

Trong mấy năm gần đây, do sự cạnh tranh gay gắt của thị trường xây dựng, trước sự suy giảm của thị trường bất động sản và Nhà nước cắt giảm đầu tư công, một số doanh nghiệp xây dựng của quân đội đã rơi vào hoàn cảnh khó khăn, người lao động thiếu việc làm. Mặt khác, vốn chủ sở hữu của một số doanh nghiệp còn thấp. Vì thế, để phát triển bền vững trong cơ chế thị trường, các doanh nghiệp xây dựng của quân đội cần phải được tái cơ cấu theo hướng sáp nhập, chuyển đổi mô hình hoạt động, cổ phần hóa... Bản thân các doanh nghiệp xây dựng quân đội cũng cần có sự liên kết với nhau khi tham gia đấu thầu các dự án lớn và hỗ trợ máy móc, nhân lực khi tiến độ công trình đòi hỏi.

Bài, ảnh: ĐỖ PHÚ THỌ