QĐND Online - Sáng 27-10, tại hội trường Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ đã trình bày Tờ trình về dự án Bộ luật Dân sự (sửa đổi) và Chủ nhiệm Ủy ban pháp luật của Quốc hội Phan Trung Lý trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Bộ luật Dân sự (sửa đổi).

Theo nội dung được trình bày, trong lần sửa đổi Bộ luật Dân sự (BLDS) lần này, tờ trình của Chính phủ đề ra mục tiêu là xây dựng BLDS trở thành bộ luật nền, có vị trí, vai trò là luật chung của hệ thống pháp luật điều chỉnh các quan hệ được hình thành trên cơ sở bình đẳng, tự do ý chí, độc lập về tài sản và tự chịu trách nhiệm; nhiều quy định của BLDS hiện hành dự kiến được sửa đổi, bổ sung theo hướng những quy định chi tiết có tính đặc thù của từng lĩnh vực sẽ để quy định tại các luật chuyên ngành.

Ủy ban pháp luật (UBPL) của Quốc hội cơ bản nhất trí với Tờ trình của Chính phủ về sự cần thiết sửa đổi cơ bản, toàn diện BLDS và tán thành nhiều nội dung của dự thảo. Dự án Bộ luật Dân sự (sửa đổi) đã được chuẩn bị công phu trên cơ sở tổng kết thực tiễn thi hành BLDS hiện hành; cơ quan soạn thảo đã tổ chức nhiều cuộc hội thảo khoa học, tham khảo ý kiến của các chuyên gia, các nhà khoa học trong và ngoài nước, tổ chức lấy ý kiến của các cơ quan, tổ chức hữu quan, khảo sát thực tế tại một số địa phương và tham khảo có chọn lọc pháp luật dân sự một số nước trong khu vực và trên thế giới. Hồ sơ trình dự án BLDS đầy đủ theo quy định.

Chủ nhiệm Ủy ban pháp luật của Quốc hội Phan Trung Lý trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Bộ luật dân sự (sửa đổi). Ảnh: Doãn Tấn - TTXVN.

Trong Dự thảo BLDS có quy định một Chương mới (Chương II phần thứ nhất về xác lập, thực hiện và bảo vệ quyền dân sự) Điều 21 và Điều 22 về tôn trọng, bảo vệ quyền dân sự, trong đó xác định: “Tòa án không được từ chối yêu cầu giải quyết vụ, việc dân sự vì lý do chưa có điều luật để áp dụng; trong trường hợp này, quy định tại Điều 12 và Điều 13 của Bộ luật này được áp dụng để xem xét, giải quyết” (Điều 21); “Khi giải quyết yêu cầu bảo vệ quyền dân sự, Tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền khác có quyền hủy quyết định cá biệt rõ ràng trái pháp luật của cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền của cơ quan, tổ chức đó. Trường hợp quyết định cá biệt bị hủy thì quyền dân sự bị vi phạm được khôi phục hoặc được bảo vệ bằng các phương thức quy định tại Điều 17 của Bộ luật này” (Điều 22).

UBPL tán thành về mặt chủ trương là cần có những biện pháp nhằm xác lập, bảo vệ các quyền dân sự, bảo vệ các quyền con người và quyền công dân đã được Hiến pháp ghi nhận. Tuy nhiên, đối với các nội dung mới được bổ sung tại Điều 21 và Điều 22 của dự thảo Bộ luật, đề nghị cân nhắc các nội dung này có thuộc phạm vi điều chỉnh của BLDS hay các đạo luật về tố tụng.

Bên cạnh đó, một số ý kiến đề nghị cân nhắc quy định tại Điều 21 dự thảo Luật cho phép Tòa án áp dụng quy định tương tự khi chưa có luật điều chỉnh và đề nghị xem xét để quy định nội dung này không mâu thuẫn với nguyên tắc thẩm phán xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật đã được ghi nhận trong Hiến pháp…

UBPL nhận thấy, BLDS là đạo luật rất quan trọng, tác động đến các mối quan hệ cơ bản của xã hội, ảnh hưởng trực tiếp đến mọi hoạt động và đời sống của các tổ chức, cá nhân, gia đình. Việc sửa đổi, bổ sung BLDS không chỉ nhằm giải quyết những vấn đề vướng mắc, tồn tại, đáp ứng được các yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội mà điều quan trọng hơn là phải phản ánh, bảo vệ và phát huy được giá trị văn hóa, truyền thống tốt đẹp của dân tộc, xây dựng BLDS trở thành luật chung của hệ thống pháp luật liên quan đến các quan hệ dân sự, kinh tế, thương mại, góp phần bảo đảm tính ổn định, bền vững của các quan hệ xã hội trên cơ sở kế thừa, phát triển pháp luật dân sự Việt Nam.

Tuy nhiên, UBPL nhận thấy, để xây dựng BLDS theo quan điểm xây dựng BLDS trở thành bộ luật nền, có vị trí, vai trò là luật chung của hệ thống pháp luật cần xác định được một số nội dung: Thứ nhất, cần xác định rõ đâu là những vấn đề nguyên tắc, cơ bản thuộc phạm vi điều chỉnh của BLDS, đâu là những nội dung cụ thể có tính đặc thù của từng lĩnh vực thuộc phạm vi điều chỉnh của các luật chuyên ngành. Thứ hai, để điều chỉnh được các quan hệ dân sự trong xã hội thì hệ thống pháp luật ở nước ta có những đạo luật nào cần bổ sung, sửa đổi để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất cũng như tính ổn định của BLDS. Thứ ba, đánh giá sự tác động của từng chế định về đăng ký tài sản, đăng ký giao dịch bảo đảm, bảo lãnh, cầm cố, thế chấp, thừa kế, các biện pháp bảo đảm thực hiện quyền và nghĩa vụ liên quan đến tài sản nhằm bảo đảm quyền tài sản của mọi cá nhân, tổ chức phù hợp với những nguyên tắc được quy định trong Bộ luật này được pháp luật bảo hộ, hạn chế sự can thiệp bằng thủ tục hành chính của Nhà nước… Đây là các quy định ảnh hưởng lớn đến đời sống xã hội nói chung cũng như từng chủ thể của quan hệ pháp luật dân sự nói riêng.

PHÚC THẮNG

Khai mạc Kỳ họp thứ 8, Quốc hội Khóa XIII
Lạm phát được kiểm soát, kinh tế vĩ mô ổn định tốt hơn
Hơn 3.700 ý kiến, kiến nghị của cử tri và nhân dân gửi tới Quốc hội
462 tỷ đồng thực hiện Đề án đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông
Công tác phát hiện tham nhũng vẫn là khâu yếu
Tạo hành lang pháp lý để quản lý thống nhất tài nguyên và môi trường biển, hải đảo
Đổi mới phương thức hoạt động của MTTQ cho phù hợp với tình hình mới
Cần quy định cụ thể hơn về tiêu chuẩn của đại biểu Quốc hội
Việt Nam bảo vệ và thúc đẩy sự phát triển vì lợi ích dành cho người khuyết tật
Hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến quyền con người ở Việt Nam
Cụ thể hóa quy định của Hiến pháp về bảo đảm quyền có chỗ ở của công dân
Kinh doanh bất động sản: Vốn pháp định tối thiểu là 20 tỷ đồng