Theo Quốc lộ 1A, chúng tôi tìm đến làng hoa Phù Đổng (xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm, Hà Nội) dịp cận Tết Nguyên đán Quý Mão 2023. Từ một xã thuần nông được trời phú bao bọc bởi dòng sông Đuống, đến nay, xã Phù Đổng đã chuyển mình “khoác áo mới”, đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao.
Sự trỗi dậy từ một xã thuần nông
35 năm trước, Phù Đổng chỉ là một xã nông nghiệp với tổng diện tích đất tự nhiên là 1.182,25ha; kinh tế chủ yếu dựa vào nghề trồng lúa. Do đó, cuộc sống của người dân rất vất vả và thu nhập chỉ ở mức thấp.
Nhờ bám sát vào thực tiễn của Nghị quyết số 53/2013/QH13 của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2014 “khuyến khích cơ giới hóa nông nghiệp, tiếp tục dành nguồn lực và huy động người dân tham gia đóng góp, triển khai tập trung, hiệu quả Chương trình xây dựng nông thôn mới” mà người dân Phù Đổng đã mạnh dạn chuyển đổi từ đất trồng lúa, màu kém hiệu quả sang hoa cây cảnh.
    |
 |
| Ông Nguyễn Bá Ngơi, Chủ tịch Hiệp hội làng nghề làm vườn sinh vật cảnh và trang trại Phù Đổng. |
Ông Nguyễn Bá Ngơi (sinh năm 1952), Chủ tịch Hiệp hội làng nghề làm vườn sinh vật cảnh và trang trại Phù Đổng cho biết: “Năm 1987, Hội làm vườn Phù Đổng thành lập từ với 30 hộ hội viên. Đến năm 2014, làng nghề mới được công nhận là làng nghề truyền thống tiêu biểu và được gọi là “Hiệp hội làng nghề làm vườn-sinh vật cảnh và trang trại Phù Đổng”. Mục tiêu Đảng bộ và nhân dân xã Phù Đổng hướng đến khi ấy là phát triển nghề làm vườn trồng hoa, cây cảnh và chăn nuôi bò sữa trở thành mũi nhọn chính để phát triển kinh tế địa phương”.
Theo ông Ngơi, thực hiện “Đề án Phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa theo vùng nông nghiệp chuyên canh xã Phù Đổng giai đoạn 2016-2020”, đến cuối năm 2020, toàn xã đã chuyển đổi hơn 266,5ha đất trồng lúa kém hiệu quả sang các loại cây có giá trị kinh tế cao; trong đó có 87,5ha trồng hoa, cây cảnh.
|
 |
| Giá trị của cây cảnh, cây bonsai phụ thuộc vào cái "hồn" mà người làm vườn tạo ra cho nó khiến người xem quên đi đây là một cây cảnh, chỉ thấy hiện lên một thiên nhiên kỳ vĩ, hài hòa. |
Năm 2022, thu nhập bình quân đầu người của xã ước đạt 73,9 triệu/người/năm (đánh giá đạt so với mức quy định ít nhất đạt 70,4 triệu/người/năm). Hiệp hội làng nghề làm vườn - sinh vật cảnh và trang trại Phù Đổng hiện nay có tổng 150 hội viên các hộ, sinh hoạt ở 5 chi hội, thu hút 80% số hộ của xã Phù Đổng. Giá trị thu nhập đối với hoa, cây cảnh đạt hơn 900 triệu đồng/ha/năm.
2022 “thắng lớn”, tiếp tục đưa thương hiệu bay xa
Nếu như những ngày cận Tết Nguyên đán, không khí ở các làng nghề sẽ tấp nập thì ở Phù Đổng lại êm đềm hơn bao giờ hết. Bởi lẽ, vụ hoa giấy, cây cảnh của Phù Đổng kết thúc vào tháng 8-tháng 9 âm lịch hàng năm, số còn lại chỉ để phục vụ nhu cầu nhỏ của người dân chơi Tết. Nhờ vào sự cần cù và đôi bàn tay tài hoa, khéo léo đã giúp người nông dân Phù Đổng trở thành “đại gia”, thoát nghèo hay có mức thu nhập khá ở địa phương.
|
 |
| Nhờ kinh nghiệm nhiều năm, anh Thắng khá “mát tay” trong việc hồi sinh, chiết ghép, tạo thế cây theo các hình dáng như cổng chào, chim hòa bình... |
Là một người trẻ khởi nghiệp với số vốn vay mượn ít ỏi, đến nay anh Nguyễn Văn Thắng (sinh năm 1990) đã trở thành ông chủ của gần 6ha hoa giấy. Anh tâm sự: “Với mong muốn có thể kế thừa truyền thống của làng nghề, tôi đã vay mượn và đầu tư gần 100 triệu đồng cho 6ha đất trồng, chăm sóc, phát triển hoa giấy. Nhờ nắm bắt được thị hiếu của khách hàng, nhu cầu thị trường nên mỗi năm vườn hoa của tôi cung cấp hàng trăm mẫu độc đáo có giá trị cao, năm nay lợi nhuận thu về gần 800 triệu đồng, tạo công ăn việc làm cho khoảng 20 lao động địa phương”.
Theo anh Thắng, các loại cây công trình thì phù hợp được trồng ở không gian lớn và được các nhà vườn chú trọng phát triển. Bên cạnh các loại cây bonsai nhỏ thì các dạng cây lớn, thiết kế dáng cổng chào, bàn trà, mái đình, chim hạc, rồng... cũng được ưu tiên vì mang lại giá trị kinh tế cao.
|
 |
| Đến cuối năm 2020, toàn xã đã chuyển đổi hơn 266,5ha đất trồng lúa kém hiệu quả sang các loại cây có giá trị kinh tế cao; trong đó có 87,5ha trồng hoa, cây cảnh. |
“Một tác phẩm được hình thành thì đều phải trải qua các bước dựng khung, giâm, chiết cành và tạo hình theo ý muốn. Thời gian cho một chậu cây đẹp, cao từ 2-3m thường mất từ 2-5 năm hoặc nhiều hơn, các loại dáng tùy vào sự công phu, sáng tạo của nhà vườn để tạo thương hiệu cho riêng mình. Giá có thể dao động từ 40-70 triệu đồng/cây”, anh Thắng nói.
Trong những năm gần đây, hoa giấy Phù Đổng ngày càng khẳng định được chất lượng từ những màu sắc truyền thống, các nhà vườn đã bổ sung nhiều loại với màu sắc khác nhau. Thông qua kỹ thuật chiết, ghép tạo ra dòng cây nhiều màu đặc biệt là loại có hoa ngũ sắc để tiếp tục đưa thương hiệu làng nghề bay xa.
|
 |
| Từ một cây hoa giấy, qua bàn tay của người thợ sẽ uốn nắn, cắt tỉa, tạo dáng để nâng tầm giá trị cây lên gấp nhiều lần. |
Không chỉ phát triển làng nghề với hoa giấy, cây cảnh, cây bonsai có giá trị kinh tế cao cũng là một trong những loại sinh vật cảnh chủ lực, thương hiệu của làng nghề. Một trong đó không thể không nhắc tới nghệ nhân Nguyễn Văn Khuyến - người đã có 23 năm gắn bó, cho ra đời nhiều kiệt tác nghệ thuật bonsai độc đáo.
Nghệ nhân Nguyễn Văn Khuyến cho hay: “Từ một cây hoa giấy, qua bàn tay của người thợ sẽ uốn nắn, cắt tỉa, tạo dáng để nâng tầm giá trị cây lên gấp nhiều lần. Do đó, với nhiều cây độc, lạ thì giá trị từ vài chục đến hàng trăm triệu đồng, thậm chí có cây lên đến tiền tỉ. Không chỉ các cây hoa giấy, tôi còn tạo hình bonsai cho ra những kiệt tác nghệ thuật thành công đối với các loại cây: Trinh nữ, xương rồng, cây me, mận, ổi, cây vú sữa, đinh lăng, phi lao…”.
|
 |
| Lạc vào cánh đồng hơn 6ha hoa giấy, người ta như lạc vào một thế giới riêng của các loại hoa giấy, nào hoa giấy Thái, hoa giấy Việt Nam, nào hoa giấy bạch kim, ngũ sắc... |
Có thể thấy, việc nắm bắt và phát huy được thế mạnh của địa phương, mạnh dạn đổi mới tạo chuyển biến tích cực về kinh tế đã giúp Phù Đổng đạt được nhiều thành tựu trong năm 2022.
Trong thời gian tới, UBND xã Phù Đổng cùng nhân dân sẽ tiếp tục thực hiện Kế hoạch “Xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu gắn với đầu tư xây dựng xã thành phường và phát triển du lịch xã Phù Đổng giai đoạn 2021-2025” nhằm định hướng xây dựng du lịch thành lĩnh vực kinh tế mũi nhọn cùng với phát triển bền vững kinh tế làng nghề.
Bài, ảnh: HỒNG PHÚC