Việt Nam chưa có quy định về dư lượng Ethylene oxide trong thực phẩm

Cụ thể, Việt Nam chưa có quy định về chất EO trong sản xuất nông nghiệp hay giới hạn dư lượng EO trong thực phẩm. Thực tế trên thị trường, đến nay, người tiêu dùng trong nước vẫn tiêu thụ và sử dụng sản phẩm mì ăn liền này. 

Hàm lượng EO trong sản phẩm - chuyện không lạ ở nhiều nước

Vụ Khoa học và công nghệ - Bộ Công Thương cho biết, hiện nay, nhiều quốc gia chưa có quy định về việc sử dụng EO trong nông nghiệp, hay dư lượng của chất này trong thực phẩm. Các tổ chức quốc tế về an toàn thực phẩm cũng chưa ban hành quy định về giới hạn dư lượng EO trong thực phẩm. Một số ít quốc gia và khu vực đã đưa ra quy định nhưng với sự chênh lệch rất lớn.

Bộ Công Thương cho hay, các quốc gia châu Âu đã phát đi hơn 690 cảnh báo. Trong đó nhiều nhất là Hà Lan với hơn 200 cảnh báo, tiếp đó là Đức (90), Bỉ (79)... Điều đáng nói là các sản phẩm có chứa EO bị thu hồi thuộc nhiều chủng loại, như các sản phẩm từ sữa, trái cây, rau quả, cà phê, trà, sản phẩm chế biến, các chất phụ gia, gia vị, các loại hạt, ngũ cốc... Trong đó đối tượng được tập trung nhiều nhất là vừng, phụ gia thực phẩm E410 (locust bean gum) và các sản phẩm có liên quan. 

Hiện nay, nhiều quốc gia chưa có quy định về việc sử dụng EO trong nông nghiệp/thực phẩm hay dư lượng của chất này trong thực phẩm. Các tổ chức quốc tế về an toàn thực phẩm cũng chưa ban hành quy định về giới hạn dư lượng EO trong thực phẩm. Một số ít quốc gia và khu vực đã đưa ra quy định nhưng với sự chênh lệch rất lớn. 

Liên minh châu Âu (EU) từ năm 1991 đã cấm việc sử dụng các sản phẩm có thành phần EO trong khử trùng thực phẩm hay khu vực lưu trữ thực phẩm, tuy nhiên vẫn ghi nhận việc sản phẩm nhập khẩu từ các quốc gia khác có thể có dư lượng chất này. Theo quy định năm 2015, các ngưỡng dư lượng EO cho phép trong thực phẩm của EU hiện nay là: 0,1 mg/kg đối với chè, ca cao, cà phê hạt, gia vị, các loại củ; 0,05mg/kg với các loại hạt có dầu; 0,02mg/kg đối với trái cây, rau, cây đường, nấm và các loại khác; 0,02 mg/kg đối với ngũ cốc và các sản phẩm có nguồn gốc động vật; 0,05 mg/kg đối với các sản phẩm trồng trọt.

Người dân mua mì ăn liền.

Hai quốc gia Hoa Kỳ và Canada cũng cho phép sử dụng EO trong khử trùng thảo mộc và rau củ khô. Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ, khoảng hơn 30% sản phẩm gia vị và thảo mộc của nước này được khử trùng bằng EO. Theo nghiên cứu của Canada trên rau củ khô và vừng hạt, sau khi xử lý sản phẩm với 300 mg/L khí EO trong 6 tiếng và nghỉ 24 tiếng, hàm lượng EO trong sản phẩm là từ không tìm thấy đến 0,255 mg/kg.

Còn tại hai quốc gia Úc và New Zealand thì trước năm 2003, khu vực này cho phép sử dụng EO trong xử lý nông sản và quy định ngưỡng giới hạn dư lượng là 20 mg/kg. Từ năm 2003, EO đã bị loại bỏ khỏi danh sách chất được sử dụng. Tuy có ghi nhận nguy cơ EO tồn tại trong sản phẩm thực phẩm nhập khẩu, song Úc và New Zealand hiện không có quy định về ngưỡng giới hạn dư lượng đối với EO...

Việt Nam chưa có quy định về dư lượng Ethylene oxide trong thực phẩm

Thời gian qua, đã có một số sản phẩm của Việt Nam bị cảnh báo về dư lượng EO khi xuất khẩu vào thị trường châu Âu. Đặc biệt, đây là những loại sản phẩm có nhiều cấu phần như mì khô, gói gia vị, gói rau, gói dầu ớt.... Những sản phẩm này có thể có chuỗi cung ứng gồm nhiều nhánh nhỏ dành riêng cho các cấu phần khác nhau trước khi được đóng gói trong sản phẩm cuối cùng.

Vụ Khoa học và Công nghệ - Bộ Công Thương thông tin, hiện nay, Việt Nam chưa ban hành quy định cho phép, cấm sử dụng EO trong sản xuất nông nghiệp hay giới hạn dư lượng EO trong thực phẩm. Trong khi đó, việc quy định các tiêu chuẩn kỹ thuật đối với từng loại thực phẩm mà mỗi quốc gia, khu vực đơn phương đưa ra khác nhau và phụ thuộc rất lớn vào cán cân thương mại giữa các quốc gia/khu vực hoặc chính sách xuất nhập khẩu mỗi nước, điều kiện kỹ thuật, phương thức quản lý, thói quen tiêu dùng.…

Vì vậy trong trường hợp này, mức giới hạn dư lượng EO cho phép đối với cùng một mặt hàng thực phẩm có thể đáp ứng quy định của quốc gia, khu vực này nhưng lại vượt ngưỡng cho phép của quốc gia, khu vực khác. Đây là một yếu tố các doanh nghiệp cần nghiên cứu, thường xuyên cập nhật thông tin để kiểm soát tiêu chuẩn sản phẩm do mình sản sản xuất trước khi xuất khẩu.

Theo các chuyên gia, từ một số sự việc trước đây cho thấy một vấn đề là các bộ, ngành hữu quan và các doanh nghiệp ngành thực phẩm, đồ uống lẽ ra phải truyền thông đầy đủ tới người tiêu dùng từ lâu, chứ không phải khi hữu sự mới lao vào tìm hiểu. Đó là, chất EO (ETO) được dùng nhiều để khử trùng, kể cả tẩy rửa nguyên liệu thực phẩm.

Liên minh châu Âu (trong đó có Ireland) không chấp nhận thực phẩm đóng gói chứa EO nhưng một số thị trường lớn như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc thì chấp nhận. Vậy, tại thị trường Việt Nam thì thế nào? Theo Thông tư 50/2016/TT-BYT của Bộ Y tế thì EO là chất không thuộc danh mục được quy định về giới hạn tối đa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trong thực phẩm. Vì thế, xét về các tiêu chuẩn an toàn của Việt Nam thì các sản phẩm như mì ăn liền Hảo Hảo lại tuân thủ đúng các quy định trong nước.

Còn tại cuộc họp báo chiều 28-8 ở TP Hồ Chí Minh, đại diện Acecook Vietnam giải thích: Công ty tuyệt đối tuân thủ các quy định của không chỉ Việt Nam mà tất cả nước xuất khẩu; hai sản phẩm xuất sang châu Âu (mì Hảo Hảo và miến Good) là hàng dành riêng cho thị trường này, không phải sản phẩm nội địa. Tất cả các sản phẩm đang lưu hành tại thị trường Việt Nam đều tuân thủ quy định và pháp luật Việt Nam, không sử dụng ETO trong bất kỳ khâu nào của công nghệ bảo quản nguyên liệu sản xuất - lưu trữ. Các nhà cung cấp nguyên liệu cũng khẳng định với Acecook Việt Nam rằng không sử dụng EO trong quy trình sản xuất. Thực tế trên thị trường đến nay người tiêu dùng trong nước vẫn tiêu thụ và sử dụng sản phẩm mì ăn liền này. Hiện Công ty Acecook Việt Nam đang tiến hành phân tích, kiểm tra và điều tra trên diện rộng ở các nguyên liệu, thiết bị, quy trình liên quan để nhận định nguyên nhân và sẽ có biện pháp đối ứng kịp thời, hữu hiệu nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm và an toàn cho sức khỏe của người tiêu dùng.

PHƯƠNG HẰNG