Tìm giải pháp tiêu thụ nông sản thời dịch Covid-19

Đây là vấn đề "nóng" được thảo luận tại Hội nghị trực tuyến thúc đẩy tiêu thụ nông sản trong điều kiện dịch Covid-19 diễn ra ngày 14-5, do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tổ chức.

Sẵn sàng các kịch bản ứng phó dịch

Theo Bộ NN&PTNT, mặc dù chịu hai đợt bùng phát dịch Covid-19 (tháng 1-2021 và đợt dịch hiện nay) nhưng cho đến nay, ngành nông nghiệp vẫn đạt kết quả tốt về sản xuất, xuất khẩu. Trước diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, Bộ NN&PTNT đã phối hợp với các bộ, ngành Trung ương, chính quyền địa phương, các hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp để bàn phương án ứng phó dịch, đồng thời tìm giải pháp tiêu thụ các sản phẩm nông-lâm-thủy sản, đặc biệt là nhóm các sản phẩm nông sản có tính thời vụ đang vào mùa thu hoạch như: Vải, nhãn, thanh long, sầu riêng... Trong đó, vải thiều tập trung chủ yếu ở Bắc Giang lại là vùng đang có dịch Covid-19. Nhiệm vụ quan trọng hiện nay là phải bảo đảm cân đối cung cầu nông sản phục vụ thị trường nội địa, thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm, giảm thấp nhất nguy cơ thiệt hại về kinh tế cho doanh nghiệp, bà con nông dân.

Ngày hội vải thiều tại huyện Thanh Hà (tỉnh Hải Dương) niên vụ 2019. Năm 2020, ngày hội không được tổ chức để bảo đảm yêu cầu phòng, chống dịch Covid-19.

Đã có kinh nghiệm về tiêu thụ vải thiều từ niên vụ 2020, năm nay, tỉnh Bắc Giang đã xây dựng các kịch bản vừa chống dịch, vừa bảo đảm việc tiêu thụ vải thiều cho bà con nông dân. Ông Phan Thế Tuấn, Phó chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang cho hay: Năm 2021, dự kiến sản lượng vải thiều của tỉnh đạt khoảng 180 nghìn tấn, tăng 15 nghìn tấn so với năm 2020. Tỉnh đã lên phương án, xây dựng kế hoạch cho việc tiêu thụ vải thiều, đồng thời tích cực phòng, chống, kiểm soát dịch Covid-19 với 3 kịch bản: Kịch bản 1, dịch bệnh được kiểm soát, vải thiều tiêu thụ thuận lợi (90 nghìn tấn tiêu thụ nội địa, 90 nghìn tấn xuất khẩu); kịch bản 2, dịch diễn biến phức tạp nhưng vẫn trong tầm kiểm soát, sản lượng vải tiêu thụ nội địa 130 nghìn tấn, xuất khẩu 50 nghìn tấn; kịch bản 3, dịch ảnh hưởng toàn diện hoạt động xuất khẩu, vải thiều chủ yếu tiêu thụ nội địa... Bắc Giang đã tiến hành thành lập các tổ, chốt kiểm dịch trên các tuyến đường cửa ngõ ra vào địa bàn tỉnh để kiểm soát dịch bệnh, đồng thời hỗ trợ công tác tiêu thụ vải thiều, hướng dẫn lập hồ sơ, mã vùng sản xuất bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, sản xuất an toàn đối với dịch Covid-19 cho nông dân. Đồng thời, tỉnh cũng có phương án tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, thương nhân tới Bắc Giang tiêu thụ vải thiều. Cùng với đó, tỉnh đẩy mạnh hỗ trợ nông dân tiêu thụ vải thiều trực tuyến trên các nền tảng mạng xã hội, sàn thương mại điện tử; tổ chức hội nghị trực tuyến quốc tế xúc tiến tiêu thụ vải thiều vào ngày 8-6 tới đây, trong đó cùng với điểm cầu Bắc Giang còn có 4 điểm cầu tại Trung Quốc, 2 điểm cầu tại Nhật Bản, 1 điểm cầu tại Singapore, 1 điểm cầu tại Australia. 

Cũng giống như Bắc Giang, Sơn La trong những năm gần đây là tỉnh có diện tích lớn cây ăn quả. Vì thế, việc tiêu thụ sản phẩm càng đòi hỏi địa phương cần có sự nhạy bén, quyết liệt. Ông Nguyễn Thành Công, Phó chủ tịch UBND tỉnh Sơn La cho biết: Tổng sản lượng trái cây các loại của tỉnh Sơn La năm 2021 ước tính 430-450 nghìn tấn, trong đó, sản lượng xoài 65 nghìn tấn, chuối 54 nghìn tấn, nhãn khoảng 98 nghìn tấn... Sơn La cũng đã xây dựng các kịch bản tiêu thụ nông sản với 3 cấp độ dịch Covid-19. Riêng với quả xoài, tỉnh Sơn La đã ký kết với doanh nghiệp đưa 20 nghìn tấn xoài vào chế biến. Cùng với việc có phương án tiêu thụ sản phẩm tươi, việc đưa trái cây vào chế biến góp phần nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm, đồng thời làm giảm áp lực mùa vụ đối với loại trái cây này.

Sát cánh cùng địa phương kịp thời tháo gỡ khó khăn

Ông Lê Văn Đức, Phó cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) chia sẻ: "Thời vụ thu hoạch các loại trái cây thường ngắn, đối với vải thiều chỉ khoảng 1-1,5 tháng, nhãn thì khoảng 3 tháng. Cho nên về lâu dài, chúng tôi khuyến cáo bà con nông dân và các địa phương nên đa dạng hóa các giống của từng loại trái cây nhằm kéo dài thời gian thu hoạch (các giống vải sớm, vải chính vụ...). Cùng với đó, chúng ta cần tiếp tục tạo điều kiện hỗ trợ cho doanh nghiệp đầu tư vào chế biến trái cây, vừa gia tăng giá trị, vừa tránh được áp lực mùa vụ.

Nông dân huyện Mai Sơn (tỉnh Sơn La) thu hoạch nhãn niên vụ 2020.

Về giải pháp ứng phó với dịch Covid-19, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam nhấn mạnh, trước hết, ngành nông nghiệp vẫn phải tập trung chỉ đạo sản xuất, phòng, chống dịch bệnh. Các đơn vị của Bộ NN&PTNT sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ Công Thương để tăng cường công tác kiểm dịch động, thực vật, bảo đảm các lô hàng xuất khẩu; tập trung chỉ đạo thu hoạch ở các vùng nguyên liệu đến mùa vụ như: Vải, nhãn, thanh long... Bộ NN&PTNT sẽ phối hợp với các địa phương có các phương án, kế hoạch tiêu thụ, tránh tình trạng ứ đọng như đã từng xảy ra tại cửa khẩu. Bộ NN&PTNT cùng các bộ: Công Thương, Tài chính sẽ thành lập tổ công tác liên ngành để giải quyết kịp thời những vấn đề liên quan đến việc sản xuất, tiêu thụ, xuất khẩu nông sản. Bộ NN&PTNT cũng đề nghị Bộ Công Thương, Bộ Ngoại giao, đặc biệt chỉ đạo sự tham gia của tham tán thương mại tại các nước nhằm nắm rõ nhu cầu của từng thị trường để phục vụ xuất khẩu. Riêng với thị trường Trung Quốc, một thị trường tiêu thụ lớn nông sản của Việt Nam, Bộ NN&PTNT sẽ tiếp tục có văn bản trao đổi, làm việc với phía bạn nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu nông sản, kịp thời giải quyết những vướng mắc, khó khăn nảy sinh. Bên cạnh đó, Bộ NN&PTNT cũng khuyến khích các địa phương tiêu thụ nông sản qua kênh mua bán trực tuyến, các sàn giao dịch thương mại điện tử.

 Từ bài học của việc tồn ứ nông sản tại tỉnh Hải Dương trong đợt dịch Covid-19 cuối tháng 1, đầu tháng 2-2021, hầu hết chính quyền các địa phương trong cả nước đã nhận thức rõ việc vừa chống dịch lây lan nhưng đồng thời phải chủ động xây dựng các kịch bản, phương án bảo đảm sản xuất và tiêu thụ nông sản. Hy vọng với sự vào cuộc tích cực, chủ động của các bộ, ngành Trung ương và chính quyền các địa phương, công tác chống dịch Covid-19 sẽ có nhiều chuyển biến tích cực, việc sản xuất, tiêu thụ nông sản phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu trong thời gian tới vẫn sẽ suôn sẻ.

Bài, ảnh: NGUYỄN KIỂM