Thông qua hợp tác xã để tổ chức lại sản xuất nông nghiệp

Vậy kinh tế tập thể, các HTX nông nghiệp có ý nghĩa như thế nào đối với tái cơ cấu ngành nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới (NTM)? Mới đây, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Lê Minh Hoan đã có những chia sẻ với báo chí về vấn đề này.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan.  Ảnh: DIỆP ANH

Phóng viên (PV): Bộ trưởng đánh giá thế nào về vai trò của các HTX đối với kinh tế tập thể, đặc biệt trong việc phát triển nông thôn, xây dựng NTM?

Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Có rất nhiều loại hình HTX nhưng số HTX nông nghiệp hiện chiếm khoảng 70% tổng số HTX. Vai trò của HTX nông nghiệp trong kinh tế tập thể rất quan trọng. Bởi nền nông nghiệp của chúng ta hiện vẫn làm nông nghiệp manh mún, nhỏ lẻ, tự phát với hơn 10 triệu hộ nông dân, 17 triệu thửa ruộng. Đây là nguyên nhân khiến nền nông nghiệp phát triển không tương xứng với tiềm năng vốn có và như mong muốn của chúng ta. Do đó, kinh tế tập thể, trong đó HTX nông nghiệp là giải pháp đầu tiên trong mọi giải pháp để cơ cấu lại ngành nông nghiệp, để tổ chức lại sản xuất ở quy mô lớn hơn, từ quy mô lớn hơn, chúng ta tạo ra giá trị cao hơn, đa dạng hóa sản phẩm thay vì bán nông sản thô. Sở dĩ, lâu nay chúng ta phải bán nông sản thô là do quy mô sản xuất từng hộ dân nhỏ lẻ, khó cho bảo quản, chế biến. Chỉ ở quy mô lớn, sản lượng nông sản lớn hơn, chúng ta dần đưa HTX trở thành một chuỗi ngành nhỏ ở trong chuỗi ngành lớn, HTX mới là đối trọng để chúng ta liên kết thuận lợi và bình đẳng với doanh nghiệp. HTX quy mô đủ lớn mới giảm được chi phí đầu vào, nâng cao chất lượng đầu ra, chất lượng nông sản được nâng lên... 

PV: Kế hoạch xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Vậy vai trò của HTX sẽ được thể hiện như thế nào trong xây dựng NTM, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025, chúng ta sẽ chú trọng nhiều hơn đến kinh tế nông thôn. Nếu giai đoạn trước chúng ta chú trọng đầu tư vào xây dựng cơ sở hạ tầng thì giai đoạn này sẽ chú trọng vào phát triển kinh tế nông thôn. Kinh tế nông thôn bao gồm các HTX, tổ hợp tác, làng nghề, sản phẩm thuộc Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm-OCOP” và du lịch nông thôn. Chúng ta phải xác định HTX là một thành phần của kinh tế nông thôn để nâng cao thu nhập của người nông dân. Do đó, nông sản do nông dân sản xuất cần phải chú trọng đến các khâu: Phân loại sản phẩm, bảo quản, sơ chế nông sản, thương mại điện tử, hợp tác xã số...

Chính từ những giá trị kết tinh từ nhiều công đoạn của chuỗi ngành hàng, chúng ta hướng tới giá trị cho thành quả của người nông dân. Nếu chúng ta bán nông sản tươi thì giá sẽ khác, còn nếu bán nông sản qua chế biến bằng các phương thức khác khi gắn với địa danh cụ thể, văn hóa, một câu chuyện cụ thể là bán giá trị tăng thêm ngoài nông sản. Câu chuyện sản xuất nông sản chuyển từ giá cả sang giá trị là một hành trình, cần một hệ sinh thái để hỗ trợ cho các HTX, trong đó có sự tham gia tích cực của các viện, trường, cơ quan quản lý nhà nước (Bộ NN&PTNT, Bộ Công Thương), các nhà khoa học, chuyên gia, doanh nghiệp...

Các thành viên HTX không chỉ góp vốn vào HTX để trở thành cổ đông nhận cổ tức mà nông dân-thành viên HTX cùng mua chung vật tư đầu vào sẽ giảm được chi phí; cùng được các nhà khoa học hướng dẫn áp dụng khoa học-kỹ thuật, công nghệ, khi đó chất lượng nông sản sẽ tăng lên. Thông qua HTX, chúng ta tổ chức lại sản xuất, tổ chức lại thị trường để xây dựng các chuỗi ngành hàng từ đồng ruộng tới thị trường.

Chăm sóc rau ở Hợp tác xã nông nghiệp Ba Chữ (xã Vân Nội, huyện Đông Anh, TP Hà Nội). Ảnh: QUỐC BẢO

PV: Được biết, sắp tới Quốc hội sẽ xem xét và sửa đổi Luật HTX năm 2012, Chính phủ sẽ có nghị quyết về HTX nông nghiệp. Bộ trưởng có thể cho biết rõ hơn về những vấn đề trên?

Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Nghị quyết của Chính phủ sẽ ban hành về HTX nông nghiệp nhằm định vị lại vai trò, tầm quan trọng và thay đổi nhận thức của các cấp ủy, chính quyền và toàn xã hội về kinh tế tập thể, kinh tế hợp tác, trong đó chủ yếu là các HTX. Bởi vì ở nơi này nơi kia vẫn còn tình trạng thiếu sự quan tâm đến kinh tế tập thể, các HTX. Nghị quyết cũng xác định vấn đề sống còn để tổ chức lại sản xuất nông nghiệp và muốn có thị trường thì phải tổ chức lại sản xuất. Nghị quyết cũng định vị lại vai trò, sứ mạng của HTX, của kinh tế tập thể đối với sự phát triển nông nghiệp Việt Nam. Nghị quyết cũng sẽ giao các bộ, ngành, đơn vị nghiên cứu chính sách về đất đai, khoa học-công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực, tín dụng... trong đó có đào tạo nâng cao năng lực của nông dân, của cộng đồng dân cư nông thôn, năng lực quản trị của các HTX... 

PV: Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!

NGUYỄN KIỂM (ghi)