Các ý kiến đại biểu Quốc hội đều khẳng định, dự án Luật DN (sửa đổi) lần này đã tiếp tục hoàn thiện, cải thiện đồng bộ hệ thống pháp luật, nâng cao chất lượng môi trường kinh doanh, tạo xung lực mới cho khu vực kinh tế tư nhân phát triển. Việc đưa nội dung quy định về hộ kinh doanh (HKD) vào dự thảo Luật DN (sửa đổi) cũng được các đại biểu tranh luận sôi nổi.
Cắt giảm nhiều thủ tục hành chính cho DN
Thảo luận về dự án luật, nhiều đại biểu khẳng định, dự án Luật DN (sửa đổi) lần này có nhiều nội dung, quy định được sửa đổi, bổ sung theo hướng cắt giảm thủ tục hành chính (TTHC), cắt giảm chi phí cho DN; nâng cao chất lượng tổ chức quản trị DN, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cổ đông, nhà đầu tư khi tham gia đầu tư kinh doanh tại DN. Đại biểu Dương Minh Tuấn (đoàn Bà Rịa-Vũng Tàu) đánh giá, các quy định của dự thảo luật này thể hiện sự tiên phong, dẫn đầu về tư duy cải cách. Nhiều điều khoản trong dự thảo luật trao cho DN tính tự chủ, sáng tạo, giải quyết không ít vấn đề bất cập trên thực tiễn. Theo đại biểu Mai Thị Ánh Tuyết (đoàn An Giang), hồ sơ đăng ký kinh doanh được quy định trong dự thảo luật đã được đơn giản hóa, tạo điều kiện hơn cho các DN hoạt động. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, song song với sự thuận lợi này cũng cần phải có cơ chế quản lý, thanh tra chặt chẽ hơn để tránh việc các DN vi phạm vấn đề về thuế, vệ sinh môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm…
Các đại biểu cũng đánh giá cao phương án bỏ thủ tục thông báo mẫu dấu với cơ quan đăng ký kinh doanh. Bởi đây chỉ là TTHC, không phải là thủ tục xin phép sử dụng con dấu. Việc bỏ thủ tục thông báo mẫu dấu là giảm bớt TTHC, giảm rủi ro trong giao dịch dân sự và giao dịch với cơ quan nhà nước; góp phần cắt giảm chi phí gia nhập thị trường, nâng xếp hạng về môi trường kinh doanh của quốc gia. Hơn nữa, trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghệ 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ, DN có thể chủ động ứng dụng các phương tiện khoa học, công nghệ (chữ ký điện tử hoặc công nghệ blockchain...). Đại biểu Phạm Thị Thu Trang (đoàn Quảng Ngãi) khẳng định, việc này nhằm cắt giảm TTHC không cần thiết. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị ban soạn thảo cần có đánh giá tác động cụ thể về quy định “DN quyết định có và không có con dấu” tại dự thảo luật. Bởi DN thì phải có con dấu để bảo đảm tính chính danh cho DN, hạn chế giả mạo, tranh chấp.
Nhiều băn khoăn khi đưa hộ kinh doanh vào Luật Doanh nghiệp (sửa đổi)
Tại phần thảo luận, các đại biểu đều đồng tình với việc cần thiết phải luật hóa các quy định về HKD. Bởi HKD là một loại hình kinh doanh nên quyền và nghĩa vụ của HKD cần phải được điều chỉnh bởi luật, chứ không thể quy định bằng nghị định, để tăng vị trí pháp lý của HKD. Tuy nhiên, vấn đề có nên quy định đối tượng HKD vào dự thảo Luật DN (sửa đổi) đã nhận được nhiều ý kiến trái chiều từ các đại biểu. Luồng ý kiến thứ nhất, nhất trí đưa nội dung quy định về HKD vào dự thảo luật; luồng ý kiến thứ hai đề nghị không quy định nội dung về HKD vào dự thảo luật, mà xem xét, ban hành một luật riêng về HKD.
Lý giải vì sao cần có một luật riêng về HKD, đại biểu Trần Văn Tiến (đoàn Vĩnh Phúc) cho biết, Luật DN (sửa đổi) mở rộng phạm vi điều chỉnh đến HKD là vấn đề lớn với phạm vi rất rộng. HKD có số lượng lớn hơn gấp 5-6 lần số lượng DN, mặt khác, về bản chất hoạt động, cách thức, quy mô HKD rất khác so với DN. “HKD có quy mô kinh doanh hạn chế, hoạt động trong phạm vi ngành, nghề kinh doanh nhỏ bé. Do vậy, HKD nên được xem xét đưa vào luật riêng là Luật HKD”, đại biểu Trần Văn Tiến nêu quan điểm.
Cùng ý kiến, đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội), Nguyễn Văn Cảnh (đoàn Bình Định), Cao Đình Thưởng (đoàn Phú Thọ) nhấn mạnh, cần ban hành luật riêng để thể chế hóa, trao cho các HKD địa vị pháp lý rõ ràng, hoạt động công khai, minh bạch hơn… “Đưa HKD vào dự thảo Luật DN (sửa đổi) là chưa phù hợp. Các HKD là một hình thức kinh doanh đặc thù, bản chất không phải là DN. Nếu đưa vào Luật DN (sửa đổi) lần này khiến cách áp dụng giữa các nơi rất khác nhau; hoặc trong một bộ phận cán bộ quản lý có thể coi HKD là DN, gây phát sinh thêm thủ tục, khó khăn cho hoạt động của HKD”, đại biểu Cao Đình Thưởng bày tỏ.
Từ góc nhìn khác, đại biểu Phan Thái Bình (đoàn Quảng Nam) nhận định, đưa đối tượng HKD vào điều chỉnh trong dự án luật lần này có ý nghĩa quan trọng để bảo đảm bình đẳng giữa các loại hình, thể chể kinh doanh. Luật DN năm 1999, 2005 và năm 2014 đã có điều khoản quy định về HKD và giao Chính phủ quy định chi tiết. Việc quy định một chương về HKD trong dự thảo luật chỉ là luật hóa một số nội dung hỗ trợ, để HKD phát huy tốt hơn, đóng góp tích cực hơn nữa vào nền kinh tế, cũng như nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với khu vực kinh tế rộng lớn tới 5 triệu hộ, hàng chục triệu lao động, chiếm tới 30% GDP của nước ta hiện nay.
Thay mặt cơ quan soạn thảo, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng phát biểu làm rõ thêm một số vấn đề mà các đại biểu Quốc hội quan tâm. Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định sự cần thiết là phải luật hóa tất cả quy định về HKD. Ở đây chỉ có một vấn đề khác nhau là có đưa ngay vào Luật DN hay chờ làm một luật cho HKD riêng. “Chính phủ cho rằng những gì có lợi cho HKD thì cần làm ngay. Trước tiên, việc đưa quy định về HKD vào dự thảo Luật DN (sửa đổi) sẽ bảo vệ được quyền lợi cho các HKD. HKD có thể nhận các chương trình hỗ trợ của Chính phủ; tạo điều kiện, tạo động lực để thúc đẩy các HKD có đủ điều kiện hoạt động theo loại hình DN chuyển sang hoạt động theo loại hình DN… “Nếu xây dựng một Luật HKD mới sẽ mất rất nhiều thời gian, ít nhất cũng phải 2-3 năm nữa mới xây dựng được. Hoàn toàn thống nhất với các đại biểu nêu là phải có một luật riêng, nhưng khi nào làm được luật riêng thì sẽ chuyển toàn bộ phần quy định của HKD từ Luật DN (sửa đổi) sang luật mới là thuận lợi”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.
KHÁNH AN