Phóng viên Báo Quân đội nhân dân đã có cuộc trao đổi với Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tỉnh Đắc Lắc Đỗ Xuân Dũng xung quanh vấn đề này.
Phóng viên (PV): Tình hình trồng, sản xuất và tiêu thụ cà phê của tỉnh Đắc Lắc hiện nay như thế nào, thưa ông?
Ông Đỗ Xuân Dũng: Đắc Lắc là một trong những tỉnh có diện tích trồng cà phê lớn nhất nước ta. Cà phê là sản phẩm nông nghiệp chủ lực trong cơ cấu kinh tế và là sản phẩm chiếm tỷ trọng lớn kim ngạch xuất khẩu hằng năm của Đắc Lắc. Diện tích cà phê năm 2021 của Đắc Lắc là 213.336ha, chiếm khoảng 60,28% diện tích gieo trồng cây lâu năm của tỉnh, năng suất trung bình 26,34 tạ/ha, sản lượng đạt 526.613 tấn, kim ngạch xuất khẩu cà phê đạt khoảng 366 triệu USD. Cà phê Đắc Lắc được xuất khẩu sang 72 nước với những thị trường chính như: Nhật Bản, Hoa Kỳ, Italy, Thụy Sĩ, Đức...
Cây cà phê không chỉ có ý nghĩa về mặt kinh tế mà còn có giá trị về văn hóa, du lịch. Quá trình phát triển ngành cà phê kết hợp với phát triển du lịch sinh thái, văn hóa bản địa, đã thu hút ngày càng đông du khách đến tham quan du lịch tại Đắc Lắc.
PV: Giai đoạn 2021-2025, tỉnh đặt mục tiêu tái canh hơn 24.400ha cà phê. Ông đánh giá thế nào về mục tiêu này?
Ông Đỗ Xuân Dũng: Để tiếp tục triển khai Chương trình TCCP, UBND tỉnh Đắc Lắc đã ban hành Quyết định số 3262/QĐ-UBND về việc ban hành kế hoạch TCCP giai đoạn 2021-2025 trên địa bàn tỉnh với tổng diện tích tái canh 24.441,78ha; trong đó, bình quân hằng năm tỉnh sẽ tái canh khoảng 4.800ha.
Đây là mục tiêu không khó để đạt được. Tuy nhiên, để bảo đảm thực hiện TCCP đạt kết quả tốt và đúng kế hoạch, Sở NN&PTNT hằng năm vẫn tiến hành rà soát diện tích cà phê cần tái canh trên địa bàn tỉnh để điều chỉnh, bổ sung với mục tiêu cải tạo diện tích cà phê già cỗi, sâu bệnh, nâng cao hiệu quả từ việc tái canh. Việc thực hiện TCCP theo kế hoạch đề ra của tỉnh là khả thi vì được rà soát và xây dựng từ kinh nghiệm thực hiện TCCP giai đoạn trước. Tuy vậy, để đạt được mục tiêu cần có sự phối hợp, kết hợp chặt chẽ giữa Sở NN&PTNT với các huyện, thị xã, thành phố và các tổ chức, cá nhân thực hiện TCCP.
    |
 |
| Cán bộ Công ty TNHH MTV Cà phê 15 (Quân khu 5) hướng dẫn kỹ thuật ghép chồi tái canh cà phê cho công nhân. Ảnh: BÌNH ĐỊNH |
PV: Để đạt được mục tiêu này, Đắc Lắc sẽ có những phương án cụ thể như thế nào, thưa ông?
Ông Đỗ Xuân Dũng: Sở NN&PTNT đã và đang hướng dẫn người dân chú trọng áp dụng các tiến bộ khoa học, kỹ thuật vào công tác TCCP như: Sử dụng bộ giống tái canh do Viện Khoa học Kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên nghiên cứu, lai tạo gồm: TR4, TR5, TR6, TR7, TR8, TR9, TR11, TR12, TR13. Đây là những dòng cà phê mới, đạt năng suất cao từ 4,2 đến 7 tấn cà phê nhân/ha, chất lượng tốt. Ngoài ra, bà con cũng được hướng dẫn nhổ cây cà phê và rà thật sạch rễ, thu dọn hết tàn dư thực vật khỏi vườn; luân canh và cải tạo đất bằng cây họ đậu; xử lý hố bằng vôi bột và thuốc phòng nấm bệnh ngay từ đầu mùa khô; bón lót đủ phân hữu cơ theo quy trình kỹ thuật...
Chúng tôi cũng đẩy mạnh tập huấn, thông tin, tuyên truyền để người dân tin tưởng, tiếp cận kỹ thuật tái canh, áp dụng công nghệ phù hợp. Cùng với đó là hỗ trợ kinh phí, xây dựng nhiều mô hình thí điểm, trực quan về hiệu quả kinh tế khi sử dụng giống mới, công nghệ mới trong TCCP và giới thiệu rộng rãi tới người trồng cà phê. Khi tạo được niềm tin, chắc chắn người nông dân sẽ quyết tâm TCCP.
PV: Theo ông, sản xuất cà phê ở Tây Nguyên nói chung và Đắc Lắc nói riêng còn những vấn đề gì cần khắc phục để hướng đến sản xuất bền vững?
Ông Đỗ Xuân Dũng: Hiện nay, không chỉ ở Đắc Lắc mà ở một số tỉnh trồng cà phê có tình trạng một số tổ chức, cá nhân khi giá cà phê xuống thấp đã chuyển đổi cơ cấu cây trồng sang cây ăn quả như mắc ca, sầu riêng... mà không theo khuyến cáo. Điều này làm cho việc phát triển cây cà phê và cây ăn quả thiếu tính bền vững. Việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng là nhu cầu chính đáng của các tổ chức, cá nhân. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả cao cần có sự hướng dẫn của cơ quan quản lý, cơ quan chuyên môn, các nhà khoa học.
Bên cạnh đó, thực trạng sản xuất cà phê hiện nay chủ yếu là sản xuất cá thể, quy mô nhỏ lẻ. Ở Đắc Lắc, hiện chỉ có khoảng 10% diện tích cà phê sản xuất tập trung thành vùng chuyên canh do các công ty thuộc Tổng công ty Cà phê Việt Nam, các công ty cà phê thuộc tỉnh Đắc Lắc và doanh nghiệp quản lý. Gần 90% diện tích cà phê còn lại của tỉnh là do nông dân tự trồng, chăm sóc và quản lý. Tình trạng thu hái quả cà phê còn xanh diễn ra phổ biến; khâu chế biến còn bất cập, thiếu gắn kết giữa sản xuất, chế biến, tiêu thụ; một số doanh nghiệp kinh doanh trên địa bàn chưa quan tâm nhiều đến phát triển vùng nguyên liệu...
Để giải quyết những vấn đề này, Sở NN&PTNT tỉnh Đắc Lắc đã đề ra những giải pháp cơ bản như: Tổ chức sản xuất liên kết giữa người nông dân với nhau để hình thành các hợp tác xã có quy mô, diện tích lớn, liên kết với các doanh nghiệp cung cấp vật tư và doanh nghiệp thu mua sản phẩm, bảo đảm nâng cao chuỗi giá trị...
PV: Trân trọng cảm ơn ông!
LÊ HIẾU (thực hiện)