Trước hiện trạng đó, tỉnh Bình Thuận cùng các đơn vị quân đội đang triển khai nhiều biện pháp cấp bách, căn cơ để bảo đảm nước sinh hoạt phục vụ đời sống sinh hoạt và sản xuất của người dân.

Bộ đội đem nước về với nhân dân

Xã Thuận Hòa, huyện Hàm Thuận Bắc có hơn 80% là người dân tộc Cơ Ho. Đời sống của người dân nơi đây còn nhiều khó khăn. Thuận Hòa cũng là địa bàn chịu ảnh hưởng nặng nhất ở Bình Thuận do khô hạn kéo dài nhiều ngày. Gần hai tháng qua, toàn xã có hơn 200 hộ dân không đủ nước sinh hoạt. Bà con phải mua nước với mức giá có thời điểm từ 60.000 đến 90.000 đồng/m3. Những người không có tiền phải sử dụng nước không bảo đảm chất lượng ở các kênh. Trước thực tế trên, để giúp nhân dân xã Thuận Hòa, Bộ CHQS tỉnh Bình Thuận tổ chức 10 chuyến xe mỗi ngày chở nước sạch (mỗi xe chở 4-6m3) cấp miễn phí tới người dân.

leftcenterrightdel
Bộ CHQS tỉnh Bình Thuận cấp nước miễn phí cho người dân bị hạn tại xã Thuận Hòa, huyện Hàm Thuận Bắc.

Đem can, thùng đến lấy nước, ông Mang Lum, thôn Dân Lễ, xã Thuận Hòa nói: "Các giếng nước trong thôn đều khô cạn. Chúng tôi đã nạo vét, nhưng vẫn không có nước. Nay bộ đội cấp nước miễn phí, ai cũng mừng lắm". Chị Thông Thị Lệ, giáo viên Trường Mẫu giáo Thuận Hòa cũng cho biết: "Những ngày trước, phụ huynh đưa con đến trường đều phải mang theo nước hỗ trợ nhà trường. Nay có Bộ CHQS tỉnh chở nước đến tận nơi, bơm đầy bồn, cô trò chúng tôi không còn lo lắng nữa".

Theo Đại úy Nguyễn Văn Sang, Chính trị viên Đại đội Kho H60 (Bộ CHQS tỉnh Bình Thuận): Việc cấp nước cho bà con được tiến hành chặt chẽ. Đơn vị phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương thông báo đến từng gia đình để người dân biết và chuẩn bị dụng cụ đựng nước. Căn cứ số lượng hộ dân thiếu nước, đơn vị tổ chức lắp đặt bồn chứa tại 3 điểm cấp nước cố định ở xã Thuận Hòa. Đối với những hộ ở xa, đơn vị tổ chức lực lượng cơ động tới tận nơi để cấp nước.

Gần một tháng qua, Bộ CHQS tỉnh Bình Thuận đã triển khai 12 điểm cấp nước miễn phí cho người dân trên địa bàn tỉnh. Mỗi ngày, các đơn vị cung cấp từ 70 đến 110m3 nước. Đại tá Nguyễn Anh Nghĩa, Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh Bình Thuận chia sẻ: "Căn cứ vào tình hình hạn tại từng địa phương, đơn vị có thể điều chỉnh linh hoạt các điểm cấp nước, trong đó ưu tiên các xã trọng điểm. Bộ CHQS tỉnh cũng chỉ đạo cơ quan quân sự các cấp chủ động phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành địa phương, nhà hảo tâm, xây dựng kế hoạch cụ thể, huy động nhiều nguồn lực cấp nước miễn phí cho người dân, kiên quyết không để bà con bị thiếu nước sinh hoạt. Quá trình cung cấp nước cho bà con, cán bộ, chiến sĩ kết hợp tuyên truyền, hỗ trợ người dân biện pháp khai thác nguồn nước tại chỗ, củng cố công trình thủy lợi, chuyển đổi cơ cấu cây trồng và các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19".

Cần nhiều giải pháp đồng bộ

Theo số liệu thống kê, Bình Thuận hiện có gần 26.000 hộ tại 39 xã, phường, thị trấn thiếu nước sinh hoạt, trong đó các xã: Tân Thắng, Thắng Hải (huyện Hàm Tân), Thuận Hòa (Hàm Thuận Bắc)… là vùng hạn nặng nhất. Tình trạng thiếu nước gay gắt hơn khi nhiều hộ dân phụ thuộc vào nguồn nước giếng đào, giếng khoan tự phát không bảo đảm kỹ thuật. Tại các huyện: Hàm Thuận Nam, Bắc Bình, Hàm Tân… nhiều công trình thủy lợi mực nước đã xuống rất thấp, thậm chí cạn trơ đáy, khiến hàng nghìn héc-ta thanh long đứng trước nguy cơ bị thiệt hại rất lớn.   

Đứng ngồi không yên bên vườn thanh long hơn 2ha héo vàng do thiếu nước tưới, bà Phạm Thị Hải, ở xã Hàm Thắng, huyện Hàm Thuận Bắc, cho hay: "Từ trước tới nay, việc trồng thanh long chủ yếu dựa vào nguồn nước tự nhiên. Nhưng từ cuối tháng 4-2020, nắng nóng kéo dài dẫn đến hạn hán nghiêm trọng. Để cứu cây, tôi phải rải rơm, đắp cỏ quanh gốc giữ ẩm, hy vọng cầm cự chờ mưa xuống". 

Theo đánh giá của ngành chức năng tỉnh Bình Thuận, hạn hán kéo dài là do tác động của BĐKH và đặc điểm khí hậu vùng Bình Thuận là một trong những địa phương khô hạn nhất cả nước. Nhiều năm nay, cứ vào thời gian này, tỉnh Bình Thuận luôn xảy ra hạn hán, thiếu nước. Nguyên nhân là do một số công trình thủy lợi chậm được cải tạo, sửa chữa, nâng cấp, khả năng trữ, dẫn nước hạn chế. Thêm vào đó, việc phát triển nhanh cây thanh long phá vỡ quy hoạch và chậm đổi mới cây trồng thích nghi với hạn hán dẫn đến thiếu nước cục bộ tại một số khu vực. Nhiều hộ trồng thanh long còn tự đào ao, khoan giếng nhỏ lẻ, không đúng kỹ thuật, làm tắc, thay đổi dòng chảy, dẫn đến thiếu hụt mực nước ngầm cục bộ tại một số địa bàn…

Ông Nguyễn Hữu Phước, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Bình Thuận, cho biết: “Dự báo nắng nóng sẽ kéo dài đến tháng 6-2020, ngành nông nghiệp đang phối hợp các ban, ngành triển khai nhiều biện pháp nhằm giải quyết tình trạng thiếu nước trước mắt. Chúng tôi chủ động khoanh vùng khu vực hạn hán, rà soát, cân đối nguồn nước. Chúng tôi cũng chỉ đạo các địa phương tạm dừng không gieo trồng ở hơn 10.000ha để ưu tiên cấp nước phục vụ sinh hoạt của người dân. Tuy nhiên, về lâu dài cần phải có những giải pháp căn bản hơn". 

Theo các chuyên gia, nhà khoa học: Hạn hán là một trong những vấn đề trở ngại, khó khăn nhất của tỉnh Bình Thuận trong quá trình phát triển. Vì vậy, việc bảo đảm an ninh nguồn nước là vấn đề ưu tiên hàng đầu của địa phương. Theo đó, địa phương cần rà soát cơ cấu kinh tế để tái cơ cấu phù hợp, tập trung đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn gắn với phát triển các ngành kinh tế khác. Cùng với đó, xây dựng công trình thủy lợi và chuyển đổi cơ cấu cây trồng, ứng dụng công nghệ cao cần được xác định là vấn đề có tính căn bản quyết định hiệu quả công tác chống hạn... 

Bài và ảnh: DUY HIỂN - DUY THỈNH