QĐND - Đồng hành cùng đồng bào Khơ-me nghèo, thấu hiểu hoàn cảnh, luôn động viên tinh thần vượt khó và hỗ trợ “cần câu”, cầm tay chỉ “cách câu”… là những việc làm của các cấp ủy, chính quyền, tổ chức, đơn vị quân đội ở các tỉnh, thành phố vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) thời gian qua, góp phần thiết thực giúp bà con ổn định cuộc sống, vươn lên thoát nghèo.

Nhiều cách giúp dân thoát nghèo

- Lin-đa ăn no chưa ba, mẹ?

Đi học về và chào chúng tôi xong, bé gái Lưu Thạch Ngọc Linh vừa hỏi vừa chạy ra chuồng bò phía sau nhà để ngắm thành viên mới trong gia đình, con bò do cán bộ, chiến sĩ Ban CHQS huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh mua tặng. Anh Lưu Văn Thống vui vẻ nói:

- Út Linh thương con bò lắm! Tên Lin-đa cũng do cháu đặt. Hiện nay, con bò đã mang bầu, 4 tháng nữa là đẻ. Nếu chăm sóc tốt thì khoảng 3 năm tới là gia đình bắt đầu có thu nhập từ nuôi bò rồi.

LLVT tỉnh Trà Vinh giúp đồng bào dân tộc Khơ-me huyện Trà Cú làm đường giao thông nông thôn.

Gia đình anh Thống không đất sản xuất, không nhà cửa, vợ không có việc làm, cuộc sống nghèo túng trong chiếc lều rách nát với số tiền làm mướn ít ỏi. Trước hoàn cảnh trên, gia đình anh được Đảng ủy, Ban CHQS huyện Cầu Kè tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương chung tay hỗ trợ cấp gần 100m2 đất, xây tặng ngôi nhà tình thương, chuồng bò và Ban CHQS huyện vận động cán bộ, chiến sĩ chung tay đóng góp được 9 triệu đồng để mua tặng gia đình con bò làm “cần câu” thoát nghèo. Theo anh Thống, nếu ổn định thì 3 năm tới, gia đình sẽ có khoảng 4-5 con bò. Anh dự định sau khi bán bò được vài chục triệu đồng, cộng thêm tiền vay ngân hàng sẽ mua công đất vườn (khoảng 1000m2) để tiếp tục nuôi bò và trồng rau, màu.

Những năm qua, công tác xóa đói giảm nghèo cho đối tượng đặc biệt khó khăn luôn được các cấp chính quyền ở ĐBSCL đặt lên hàng đầu. Ở thành phố Bạc Liêu (tỉnh Bạc Liêu), để giúp đồng bào dân tộc Khơ-me không có đất ở và đất sản xuất ổn định cuộc sống, Thành ủy, UBND thành phố đã triển khai xây dựng khu dân cư, tái định cư Hữu Nghị có diện tích gần 60ha nhằm giải quyết nhu cầu cho khoảng 1000 đồng bào dân tộc Khơ-me nghèo. Theo đó, mỗi hộ chuyển đến ở được hỗ trợ nhà tình thương trị giá khoảng 45 triệu đồng, 300m2 đất để trồng rau màu, chăn nuôi tại gia (ngoài ra nếu chí thú làm ăn sẽ được ưu tiên hỗ trợ vốn sản xuất). Tổng kinh phí của Dự án Khu nhà Hữu Nghị này hơn 50 tỷ đồng, do thành phố Bạc Liêu huy động sự ủng hộ, đóng góp của các cấp, các ngành và các mạnh thường quân trong và ngoài tỉnh. Hiện nay, cuộc sống của hầu hết các gia đình ở đây đã dần ổn định, phát triển, con em được đến trường đi học. Anh Kim Ngọc Thảo, vào sinh sống tại khu Hữu Nghị mới gần một năm đã vươn lên thoát nghèo, cho biết:

- Trước gia đình tui dựng lều, sống tạm ở rừng phòng hộ, làm thuê, giăng lưới, cào sò ven biển… kiếm sống. Nay, vừa được hỗ trợ nhà, đất sản xuất, vừa được hỗ trợ hơn 3 triệu đồng mua đồ làm nghề thợ mộc… nên cuộc sống đã ổn định. Thời gian rảnh, tui còn làm vườn và trồng cây kiểng để bán tăng thêm thu nhập. Số cây kiểng này nếu được giá cũng bán khoảng vài chục triệu đồng.

Những kinh nghiệm bước đầu

Hiện nay, tỷ lệ hộ nghèo là người đồng bào dân tộc Khơ-me trên tổng số đồng bào dân tộc Khơ-me ở ĐBSCL chiếm khoảng 19%. Với những chính sách hỗ trợ, ưu đãi của Đảng, Nhà nước và chính quyền, tổ chức xã hội, mỗi năm số hộ nghèo là đồng bào dân tộc thiểu số nói chung giảm hơn 2%. Càng về sau, công tác xóa đói giảm nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số của các tỉnh, thành phố ĐBSCL càng gặp khó khăn, vì phần lớn những hộ nghèo còn lại đều thuộc 3 thiếu (thiếu đất ở, đất sản xuất; thiếu tư liệu (vốn) sản xuất và đặc biệt là thiếu ý chí thoát nghèo). Để giải quyết khó khăn trên, biện pháp hiệu quả được các cấp ủy, chính quyền thực hiện là “đồng hành với hộ nghèo”. Đó là việc giao chỉ tiêu, gắn trách nhiệm và thành tích thi đua của từng tập thể, cá nhân vào công tác giúp đỡ hộ nghèo. Anh Dương Thành Trung, Bí thư Thành ủy Bạc Liêu, chia sẻ:

- Rút kinh nghiệm từ hạn chế của cách thức hỗ trợ đại trà, thành phố Bạc Liêu đã phân loại hộ nghèo ra thành nhóm rồi hỗ trợ theo các nhóm: Nhóm 1 là nhóm có khả năng thoát nghèo - đây là những hộ gia đình có sức lao động và chí thú làm ăn, nhưng thiếu đất sản xuất hoặc vốn, hoặc phương thức lao động… Nhóm này sẽ được tìm hiểu nguyên nhân chưa thoát nghèo và được hỗ trợ theo đúng nhu cầu để làm ăn. Nhóm 2 là nhóm không có khả năng thoát nghèo (chủ yếu là người già neo đơn, tật nguyền, không còn khả năng lao động) sẽ được chuyển qua trợ cấp xã hội theo phương thức vận động các tổ chức chính quyền, doanh nghiệp, mạnh thường quân nuôi dưỡng suốt đời. Nhóm 3 là nhóm không có ý chí  thoát nghèo (lười lao động), được giao cho các tổ chức, đoàn thể tuyên truyền, vận động, giáo dục. Khi nào họ chuyển lên nhóm 1 thì sẽ thực hiện hỗ trợ thoát nghèo.

Những kinh nghiệm trong công tác xóa đói giảm nghèo cũng đã giúp thành phố Cần Thơ đạt được nhiều kết quả. Bằng nhiều chính sách ưu đãi hỗ trợ về đời sống, vốn, nhà ở… năm 2014, gần 4000 hộ nghèo toàn thành phố đã thoát nghèo. Hầu hết những chính sách này đều có ưu tiên cho người Khơ-me có chí thú làm ăn để thoát nghèo. Tuy nhiên, số hộ nghèo mới và tái nghèo còn khá cao (691 hộ). Để nâng cao hiệu quả và sự bền vững trong công tác xóa đói giảm nghèo nói chung và trong đồng bào Khơ-me nói riêng, ông Đinh Trung Trực, Phó chủ tịch Ủy ban MTTQ thành phố Cần Thơ, trao đổi:

- Góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo trong năm 2015 của thành phố nói chung và đồng bào dân tộc Khơ-me nói riêng, Ủy ban MTTQ chú trọng tới việc phát huy vai trò chủ động của từng địa phương. Bởi vì không thể thực hiện chính sách, quản lý giảm nghèo theo hình mẫu chung mà phải dựa vào điều kiện thực tiễn và tiềm lực kinh tế của từng địa phương. Do vậy, cần trao quyền cho địa phương chủ động lồng ghép, điều phối chính sách giảm nghèo riêng cho từng nhóm đối tượng nghèo sao cho hợp lý, giảm sự lãng phí nguồn lực và góp phần giảm nghèo bền vững.

Phát huy trách nhiệm, đồng hành trong xóa đói giảm nghèo với đồng bào dân tộc Khơ-me, các cấp ủy, chính quyền  ở ĐBSCL đã xây dựng được nhiều mô hình hiệu quả như: Đảng viên đỡ đầu hộ nghèo, tổ chức đảng đỡ đầu hộ nghèo, địa chỉ nhân đạo nuôi dưỡng hộ nghèo… Nhờ vậy đã góp phần nâng cao tính bền vững trong công tác xóa đói giảm nghèo cho đồng bào dân tộc Khơ-me, đồng thời góp phần xây dựng mối đại đoàn kết toàn dân vững mạnh.

Bài và ảnh: VIÊT HÀ