QĐND - Theo Thông cáo báo chí ngày 9-5-2014 của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), năng suất lao động (NSLĐ) của Việt Nam năm 2013 thuộc nhóm thấp nhất khu vực châu Á-Thái Bình Dương, thấp hơn Xin-ga-po 15 lần, thấp hơn Nhật Bản 11 lần và thấp hơn Hàn Quốc khoảng 10 lần. So với các nước có thu nhập trung bình trong khối ASEAN, NSLĐ của Ma-lai-xi-a gấp 5 lần NSLĐ của Việt Nam còn NSLĐ của Thái Lan gấp 2,5 lần NSLĐ của Việt Nam.

Do không được thông tin đầy đủ về cách tính NSLĐ của ILO, nên từ các số liệu trên, một số ý kiến phát biểu trên các phương tiện thông tin đại chúng nhận định rằng, trình độ nghề nghiệp của người lao động Việt Nam thấp là nguyên nhân chính của tình trạng trên. Nhận định như vậy chưa phản ánh đúng bản chất kinh tế của khái niệm NSLĐ và thực tiễn Việt Nam, vì NSLĐ là kết quả phát triển lâu dài của một đất nước và do một hệ thống nhiều yếu tố chi phối chứ không phải chỉ do trình độ nghề nghiệp của người lao động.

Đồng chí Nguyễn Thiện Nhân.

 

Trong lĩnh vực công nghiệp: Tại các nhà máy do các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư như Intel, Samsung, Toyota,... lao động Việt Nam hoàn toàn làm chủ được các công nghệ, kỹ thuật hiện đại, đạt năng suất kỹ thuật không thua kém lao động ở các nước khác, trong khi chi phí lao động chỉ bằng 1/10 hoặc 1/20 ở các nước công nghiệp. Năm 2013, Công ty TNHH Samsung Electronics Việt Nam tại Bắc Ninh đã xuất khẩu khoảng 130 triệu chiếc điện thoại di động và các thiết bị khác với tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 23,9 tỷ USD, đóng góp hơn 18% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước, hiện đang sử dụng 45.000 lao động, trong đó chỉ có khoảng 70 người Hàn Quốc. Công ty Samsung đã quyết định đóng cửa trung tâm nghiên cứu phát triển của mình tại Xin-ga-po và thành lập trung tâm nghiên cứu phát triển ở Việt Nam với khoảng 3000 người nghiên cứu vì các kỹ sư, thạc sĩ, tiến sĩ của Việt Nam hoàn toàn đáp ứng nhu cầu nghiên cứu của Samsung và chi phí lao động thấp hơn nhiều so với Xin-ga-po.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, người nông dân nước ta cần cù, sáng tạo, làm chủ quy trình sản xuất mới và áp dụng nhiều giống tốt. Nhờ đó, nền nông nghiệp nước ta tự hào có 12 loại cây trồng, vật nuôi có năng suất sinh học thuộc vào loại cao nhất thế giới là: Gạo, hạt điều, tiêu, cà phê, nho, dừa, cao su, chè, đay, thuốc lá, cá tra và bò sữa. Kim ngạch xuất khẩu nông sản năm 1990 mới là 1,1 tỷ USD, đến năm 2013 là 19,8 tỷ USD.

Tuy nhiên, thu nhập của người nông dân vẫn còn thấp và không ổn định, tình trạng được mùa mất giá, được giá mất mùa diễn ra từ hàng chục năm, song người nông dân cá thể không thể chi phối được thị trường đầu vào và đầu ra của sản phẩm nông nghiệp. Hai thị trường này thiếu tính cạnh tranh, có dấu hiệu thỏa thuận giữa các doanh nghiệp để tăng giá đầu vào và hạ giá đầu ra. Đầu vào giá cao và chất lượng kém vẫn phải mua, đầu ra giá thấp vẫn phải bán đang là hai gọng kìm giữ chặt thu nhập thấp của người nông dân, cho dù năng suất sinh học của các cây con đã liên tục tăng trong hơn 20 năm qua, với 12 sản phẩm có năng suất sinh học vào loại cao nhất thế giới.

Theo tính toán của chúng tôi, năm 2014, NSLĐ khu vực công nghiệp của nước ta gấp 4,8 lần so với khu vực nông nghiệp; còn NSLĐ khu vực dịch vụ gấp 3,5 lần so với khu vực nông nghiệp. Do đó, cần tập trung tháo gỡ các nút thắt đối với sự phát triển bền vững của ngành nông nghiệp, tăng thu nhập và NSLĐ của người nông dân.

Trong nhiều giải pháp để phát triển và nâng cao hiệu quả, NSLĐ trong lĩnh vực nông nghiệp, tôi xin nhấn mạnh nhóm giải pháp: Phát triển các hình thức hợp tác trong sản xuất nông nghiệp để chuyển mô hình sản xuất nông nghiệp từ “Hộ sản xuất cá thể mua bán trực tiếp trên thị trường đầu vào, đầu ra không có tính cạnh tranh cao, chèn ép hộ nông dân-Xuất khẩu đem lại lợi ích chủ yếu cho các doanh nghiệp xuất khẩu” sang mô hình mới là “Hộ nông dân liên kết trong các tổ chức hợp tác sản xuất-Tổ chức hợp tác mua bán trên thị trường đầu vào, đầu ra có tính cạnh tranh cao-Xuất khẩu đem lại lợi ích cho các doanh nghiệp và các tổ chức hợp tác của người nông dân”.

Một nước Việt Nam còn nghèo với thu nhập đầu người thấp, NSLĐ thấp (thu nhập do một lao động tạo ra thấp) là vấn đề đã đặt ra với nước ta từ năm 1975. Sau gần 40 năm, NSLĐ đã tăng đáng kể, nước ta đã thoát nghèo trở thành nước có thu nhập trung bình thấp trên thế giới. Tuy nhiên, chúng ta không thể bằng lòng với mức thu nhập đầu người (GDP/người dân) ở mức hơn 2000USD năm 2014 hay dự báo 3.500- 4000USD vào năm 2020. Đường lối phát triển đất nước của Đảng, Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 10 năm và các kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm, trong đó xem giáo dục-đào tạo và khoa học công nghệ là quốc sách, là một trong 3 khâu đột phá chiến lược, cùng với sự cần cù, sáng tạo của mỗi người lao động Việt Nam, mỗi doanh nghiệp Việt Nam, mỗi người nông dân Việt Nam có ý nghĩa quyết định. Tôi xin đề nghị các đồng chí lãnh đạo các ngành, các địa phương, các chủ doanh nghiệp, khi bàn về việc làm sao để tăng trưởng bền vững hơn, hiệu quả cao hơn, hãy hỏi 5 câu hỏi: Người lao động được đào tạo ở đâu, khoa học công nghệ ở đâu, vốn từ đâu, đất ở đâu và thị trường ở đâu; chứ không phải dừng lại ở hai câu hỏi: Vốn từ đâu và đất ở đâu. Thay đổi mô hình tư duy và mô hình phát triển kinh tế là giải pháp gốc cho tăng NSLĐ, tăng thu nhập cho mỗi người lao động và đất nước Việt Nam của chúng ta!

PHÚ QUÝ (lược ghi)

Thượng tướng Lê Hữu Đức, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng: Quân đội tích cực tham gia xây dựng, phát triển kinh tế-xã hội

Tôi nhất trí cao với báo cáo của Chính phủ về tình hình kinh tế-xã hội năm 2014 và phương hướng nhiệm vụ năm 2015. Tôi xin làm rõ thêm một số nội dung.

Trước hết, trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực và Biển Đông có những diễn biến phức tạp, Bộ Chính trị, Chính phủ đã có những chủ trương, quyết sách đúng đắn, chỉ đạo xử lý linh hoạt, kịp thời các tình huống về đối nội, đối ngoại, đặc biệt là chỉ đạo của lực lượng thực thi trên biển đấu tranh giữ vững chủ quyền quốc gia, không để xảy ra xung đột quân sự, giữ được môi trường hòa bình, ổn định để nhân dân ta xây dựng và phát triển đất nước, giữ được quan hệ hữu nghị với các nước láng giềng, được dư luận trong nước và quốc tế đánh giá cao.

 Thượng tướng Lê Hữu Đức phát biểu tại hội trường sáng 30-10. Ảnh do Văn phòng Quốc hội cung cấp.

 

Thứ hai, trong điều kiện kinh tế đất nước còn khó khăn, nhưng Đảng, Quốc hội và Chính phủ vẫn thường xuyên quan tâm chăm lo xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và từng bước hiện đại; đầu tư nâng cao khả năng phòng thủ, tạo điều kiện thuận lợi cho lực lượng vũ trang và các lực lượng thực thi pháp luật đủ sức hoàn thành tốt nhiệm vụ, làm nòng cốt bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; thường xuyên chăm lo, xây dựng thế trận quốc phòng, an ninh trên các địa bàn chiến lược, dọc biên giới, vùng sâu, vùng xa, với các đề án kết hợp kinh tế với quốc phòng, quốc phòng với kinh tế như đề án đường tuần tra biên giới, đề án xây dựng các khu kinh tế-quốc phòng, đề án xây dựng các đồn, trạm biên phòng, đề án bảo vệ và trồng rừng vành đai biên giới. Các đề án này đã góp phần giúp dân xóa đói, giảm nghèo, phát triển kinh tế-xã hội và làm phên giậu bảo vệ Tổ quốc. Qua kiểm tra của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, giám sát của Ủy ban Tài chính-Ngân sách, Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội và lãnh đạo, nhân dân các địa phương đều đánh giá rất cao hiệu quả của các đề án này. Ví dụ, giá thành của quân đội làm đường tuần tra biên giới trung bình là 7,6 tỷ đồng/km, so với suất đầu tư do Bộ Xây dựng công bố với cấp đường tương đương năm 2012 là 12,6 tỷ đồng/km. Như vậy, đã tiết kiệm cho ngân sách hàng nghìn tỷ đồng.

Thứ ba, tôi đánh giá rất cao sự phối hợp chặt chẽ và hiệu quả giữa Bộ Quốc phòng với các bộ, ngành, địa phương để triển khai thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Chính phủ. Bộ Quốc phòng đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị phối hợp với các địa phương điều chỉnh vị trí đóng quân, bàn giao đất quốc phòng cho các địa phương để xây dựng hạ tầng giao thông, quy hoạch đô thị, thu hút đầu tư cho phát triển kinh tế-xã hội. Phối hợp với Bộ Giao thông vận tải điều chỉnh đường bay dân dụng, mỗi năm tiết kiệm được khoảng 43.000 giờ bay, giảm chi ngân sách cho Nhà nước. Mới đây nhất, chúng tôi tham gia điều chỉnh đường bay vàng Hà Nội-TP Hồ Chí Minh. Triển khai có hiệu quả các chương trình, nghị quyết của Chính phủ, hai năm qua, các đơn vị quân đội đã hỗ trợ 21.134 hộ dân nghèo với số tiền 247 tỷ đồng. Điều động 667 sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp biên phòng tăng cường cho các xã biên giới, trong đó có 485 đồng chí giữ chức danh về đảng và chính quyền, như huyện ủy viên, bí thư, phó bí thư đảng ủy xã. Triển khai chương trình "Bò giống giúp người nghèo biên giới" do Tập đoàn Viễn thông Quân đội phối hợp với Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ tư lệnh Bộ đội Biên phòng thực hiện, mục tiêu đến năm 2016 sẽ trao tặng 20.000 con bò giống cho các hộ nghèo biên giới, với tổng kinh phí 360 tỷ đồng. Gần đây nhất, tháng 8-2014, Bộ Quốc phòng phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, UBND tỉnh Đắc Lắc triển khai dự án thủy lợi tại huyện Ea Súp, địa bàn có khí hậu khắc nghiệt, đồng chí Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã quyết định đầu tư 114 tỷ đồng cho dự án này. Phối hợp với Bộ Y tế triển khai chương trình quân dân y kết hợp. Hiện nay, toàn quốc có 13 bệnh viện quân dân y, hơn 1000 bệnh xá, phòng-trạm quân dân y, chủ yếu ở biên giới, vùng sâu, vùng xa. Chỉ riêng năm 2014, các bệnh viện, bệnh xá quân dân y đã khám, chữa bệnh cho 2,6 triệu lượt người dân, điều trị cho 450.000 lượt bệnh nhân, góp phần giảm tải cho các bệnh viện dân y. Phối hợp với Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội và các địa phương tiếp tục thực hiện chính sách với người có công với cách mạng. Hai năm qua, Bộ Quốc phòng đã làm 2.978 nhà tình nghĩa, nhà đại đoàn kết; tu sửa, nâng cấp và xây mới 2.021 nghĩa trang liệt sĩ; tặng 1.524 sổ tiết kiệm với số tiền hàng trăm tỷ đồng. Tiếp tục thực hiện đề án của Thủ tướng Chính phủ về tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, đến nay đã tìm kiếm và quy tập được 942.336 hài cốt liệt sĩ. Bộ Quốc phòng sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành, địa phương quyết tâm triển khai nhanh nhất, hiệu quả nhất đề án này.

Hiện nay, Bộ Quốc phòng đang triển khai thi công xây dựng đường tuần tra biên giới. Tuy nhiên, thủ tục giải phóng mặt bằng với các dự án đi qua rừng quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên, rừng đầu nguồn, rừng phòng hộ rất phức tạp, mất nhiều thời gian. Bộ Quốc phòng đề nghị các địa phương tích cực phối hợp, giúp đỡ, làm nhanh các thủ tục thu hồi, chuyển mục đích sử dụng đất, đền bù, giải phóng mặt bằng, bàn giao mặt bằng cho quân đội để thi công, bảo đảm tiến độ triển khai dự án.

THÙY LÂM (ghi)