Nhận diện "điểm nghẽn"

Tây Nguyên có diện tích tự nhiên 5.454.831ha, chiếm 16,46% diện tích của cả nước, trong đó diện tích đất nông nghiệp chiếm đến 91,75%; dân số hơn 5,9 triệu người, chiếm 4,4% dân số cả nước và có 47 dân tộc sinh sống với văn hóa phong phú, đặc sắc. Đặc biệt, Tây Nguyên có diện tích đất bazan lớn và khí hậu thuận lợi cho phát triển các loại cây ăn quả, công nghiệp, lâm nghiệp, dược liệu với chất lượng cao, sản lượng lớn, sức cạnh tranh mạnh như: Cà phê, hồ tiêu, bơ, sầu riêng, cao su, sắn, gỗ, sâm Ngọc Linh... Hệ thống giao thông không ngừng được hoàn thiện, tạo điều kiện thuận lợi để vận chuyển, chế biến, tiêu thụ nông sản giữa các tỉnh trong vùng và liên kết vùng với Duyên hải miền Trung, Đông Nam Bộ, TP Hồ Chí Minh, các quốc gia trong khu vực... Nhờ vậy, giá trị sản xuất ngành nông nghiệp của vùng Tây Nguyên giai đoạn 2016-2020 tăng 6,05%/năm, riêng năm 2021 tăng 5,8% và chiếm gần 12,8% giá trị sản xuất ngành nông nghiệp cả nước. Nền tảng của nông nghiệp Tây Nguyên tiếp tục được củng cố với hàng loạt dự án lớn trong các lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, chế biến.

leftcenterrightdel
Mô hình chăn nuôi bò thịt chất lượng cao kết hợp với sản xuất phân bón của Công ty 74, Binh đoàn 15. 

Mặc dù vậy, lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các tỉnh Tây Nguyên, doanh nghiệp vẫn cho rằng, nông nghiệp Tây Nguyên còn những “điểm nghẽn” nên chưa phát triển tương xứng với tiềm năng, lợi thế của vùng. Đồng chí Hồ Văn Mười, Chủ tịch UBND tỉnh Đắc Nông trăn trở khi tỉnh nhà có nhiều sản vật giá trị nhưng lại vắng bóng trên kệ hàng siêu thị ở các thành phố lớn trong cả nước. Rào cản làm cho sản phẩm nông nghiệp của tỉnh Đắc Nông chưa bay xa chính là hạ tầng kinh tế-xã hội, hạ tầng giao thông không đồng bộ; khả năng chế biến sâu để tạo ra chuỗi giá trị, sức cạnh tranh trên thị trường còn hạn chế; công tác quảng bá, xúc tiến đầu tư, tìm đầu ra cho sản phẩm gặp nhiều khó khăn, làm cho doanh nghiệp còn ngại khi đến với Đắc Nông. Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Kon Tum thừa nhận rằng, sản xuất nông nghiệp của tỉnh vẫn còn nhỏ lẻ, manh mún, chưa hình thành được nhiều vùng sản xuất hàng hóa tập trung; diện tích sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao chưa nhiều; việc thu hút các doanh nghiệp, hợp tác xã đủ tiềm lực tham gia chuỗi liên kết trên địa bàn còn gặp nhiều khó khăn; các mô hình liên kết sản xuất, tiêu thụ mới được hình thành và có quy mô nhỏ, sản phẩm không thường xuyên nên tính liên kết thiếu chặt chẽ. Ngành nông nghiệp tỉnh Đắc Lắc cũng đang gặp khó khăn khi giá đầu vào sản xuất tăng cao trong khi giá bán các sản phẩm nông nghiệp lại thấp. Việc ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất chưa đồng bộ và thiếu kinh phí thực hiện; công tác chuyển đổi cơ cấu cây trồng còn manh mún; tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất rừng trái phép vẫn diễn biến phức tạp...

Phải làm giàu từ nông nghiệp

Tại các diễn đàn, hội thảo mới đây và qua trao đổi với lãnh đạo các tỉnh, phóng viên ghi nhận, quyết tâm mạnh mẽ từ Trung ương đến địa phương trong cơ cấu, đổi mới toàn diện nền nông nghiệp vùng Tây Nguyên. Tập trung thực hiện nghiêm túc Kết luận số 12-KL/TW ngày 24-10-2011 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 10-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa IX) về phát triển vùng Tây Nguyên thời kỳ 2011-2020; Nghị quyết số 22/NQ-CP ngày 1-3-2020 của Chính phủ về ổn định dân di cư tự do và quản lý, sử dụng đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường. Triển khai thực hiện hiệu quả chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 của Chính phủ. Chuyển nhanh tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp. Coi trọng đổi mới mô hình tăng trưởng dựa trên động lực “khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số”. Thực hiện có hiệu quả cơ cấu lại ngành nông nghiệp, nâng cao giá trị gia tăng, khả năng cạnh tranh, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Đồng chí Hồ Văn Mười cho biết, Đắc Nông xác định 3 trụ cột trong phát triển kinh tế của tỉnh là: Phát triển công nghiệp; nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và du lịch. Trên cơ sở đó mời gọi các doanh nghiệp có tiềm lực đến với Đắc Nông để nông nghiệp không chỉ đủ ăn, đủ sống mà phải làm giàu từ nông nghiệp. Đồng chí Vũ Đức Côn, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắc Lắc chia sẻ: Tỉnh Đắc Lắc còn nhiều dư địa phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp hữu cơ với nhiều loại cây trồng và sản phẩm có giá trị. Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Đắc Lắc cũng đã ban hành nhiều nghị quyết, chính sách cụ thể, tạo môi trường, động lực cho phát triển nông nghiệp trong thời gian tới.

Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Gia Lai ra Nghị quyết số 07-NQ/TU, ngày 20-1-2022 về đẩy mạnh thu hút các nguồn lực đầu tư cho phát triển nông nghiệp, công nghiệp chế biến, công nghiệp năng lượng tái tạo và du lịch đến năm 2030, xác định rõ mục tiêu đưa Gia Lai trở thành trung tâm chuyên sản xuất các sản phẩm hàng hóa có năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh cao vào năm 2030. Để thực hiện nghị quyết, UBND tỉnh Gia Lai ban hành chương trình hành động với giải pháp, lộ trình, bước đi cụ thể. Đẩy mạnh quy hoạch và cải cách hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh để đẩy mạnh thu hút đầu tư vào các dự án thế mạnh của tỉnh như: Dự án nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, quy mô khoảng 8.621ha; các dự án chăn nuôi ứng dụng công nghệ cao, quy mô khoảng 8.404ha; dự án khu lâm nghiệp ứng dụng công nghệ cao tại huyện Mang Yang, quy mô khoảng 328ha và các dự án công nghiệp chế biến, logistics...

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến, đại dịch Covid-19 và chiến tranh đã làm đứt gãy nhiều chuỗi sản xuất trên thế giới nhưng là thời cơ để kết nối Tây Nguyên với quốc tế. Vì vậy, không để Tây Nguyên đóng khung trong Tây Nguyên mà phải kết nối Tây Nguyên với cả nước và Tây Nguyên với quốc tế. Điều cần làm là hệ thống chính trị các tỉnh trong vùng phải vào cuộc một cách chủ động, đồng bộ, quyết liệt, sáng tạo với sự hỗ trợ của các bộ, ngành Trung ương. Khắc phục những hạn chế về hạ tầng kết nối, hạ tầng nông nghiệp, sản xuất nhỏ lẻ, chế biến thô sơ, thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao, đổi mới công nghệ chậm... tạo hệ sinh thái nông nghiệp và môi trường đầu tư lành mạnh để thu hút “đại bàng” (doanh nghiệp lớn) đến với Tây Nguyên.

Bài và ảnh: NGUYỄN ANH SƠN