Theo ông Lương Hoàng Thái, Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương), việc Nghị viện châu Âu phê chuẩn EVFTA ngày 12-2 vừa qua đã khẳng định vai trò và vị thế chính trị quan trọng của Việt Nam trong khu vực; khẳng định Việt Nam - từ quốc gia đi sau trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế - lần đầu tiên đã vươn lên trở thành nước đi đầu trong quan hệ thương mại với EU.
Tuy nhiên, ông Lương Hoàng Thái nhấn mạnh, EU là thị trường có yêu cầu đòi hỏi rất cao cả về chất lượng sản phẩm và quy trình sản xuất. Do đó, để tận dụng cơ hội từ thị trường EU, doanh nghiệp cần bảo đảm sản phẩm của mình đáp ứng yêu cầu về quy tắc xuất xứ, tiêu chuẩn kỹ thuật và về an toàn vệ sinh. “Nếu không nâng cấp được chất lượng hàng xuất khẩu và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của EU, đặc biệt là về truy xuất nguồn gốc..., các doanh nghiệp sẽ không tận dụng được tối đa các ưu đãi do EVFTA mang lại”, ông Lương Hoàng Thái nêu rõ.
Nhìn nhận từ góc độ ngành nông nghiệp, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Đỗ Anh Tuấn định, EVFTA mở ra cơ hội rộng lớn cho ngành nông nghiệp, bởi đây là một thị trường lớn với GDP đứng thứ 4 thế giới và hằng năm lượng nhập khẩu nông sản của họ đạt khoảng 150 tỷ USD.
Trong khi đó, hiện nay, ngành nông nghiệp Việt Nam xuất khẩu toàn cầu mới được hơn 40 tỷ, xuất khẩu sang EU mới khoảng trên 5 tỷ. “Chúng ta còn rất nhiều dư địa khi giảm thuế để đưa hàng sang EU. Đặc biệt, thu nhập trung bình của người dân EU ở mức cao nên họ sẽ sẵn sàng chi trả cho những mặt hàng có giá cao hơn với chất lượng, tiêu chuẩn cao hơn. Đây là một cơ hội rất tốt để ngành nông nghiệp Việt Nam “chuyển mình”, hướng tới một nền nông nghiệp có giá trị cao hơn, chất lượng tốt hơn, bền vững hơn”, ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn phân tích.
Từ đó, ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn cho rằng, trong bối cảnh chúng ta còn sản xuất manh mún, nhỏ lẻ thì ngành nông nghiệp cần tận dụng tốt các cơ hội để tổ chức lại sản xuất, đổi mới mô hình sản xuất. Hiện ngành nông nghiệp đang hướng tới mục tiêu là phát triển kinh tế hợp tác xã, để đến năm 2020 có 15.000 hợp tác xã và thu hút doanh nghiệp đầu tư thành chuỗi trong nông nghiệp.
Một thách thức khác, theo ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, là sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp trong và ngoài nước, tiêu biểu nhất là ngành chăn nuôi. Đối với các doanh nghiệp đủ lớn, họ có đủ khả năng để cạnh tranh; còn đối với các doanh nghiệp quy mô nhỏ, hợp tác xã thì đây là một thách thức lớn. Chính vì vậy, ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn kiến nghị, thời gian tới ngành nông nghiệp cần tiếp tục củng cố phát triển hợp tác xã quy mô lớn hơn, hiệu quả tốt hơn.
Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Vũ Tiến Lộc thì nhấn mạnh, doanh nghiệp Việt Nam đang ở mức trung bình của thế giới theo xếp hạng của Diễn đàn Kinh tế Thế giới. “Chúng ta vươn lên cạnh tranh với châu Âu có nghĩa là cạnh tranh với những nền kinh tế có năng lực cạnh tranh hàng đầu thế giới, trong khi đó, vẫn có một khoảng cách về năng lực cạnh tranh giữa chúng ta với các nền kinh tế này. Do đó, việc nâng cao năng lực cạnh tranh của các sản phẩm dịch vụ hàng hóa của Việt Nam là yêu cầu quan trọng nhất, thông qua những cải cách về thể chế, thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh để thực sự tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, tiết kiệm chi phí hành chính, rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục hành chính....”, Chủ tịch VCCI phân tích.
Còn ông Lương Hoàng Thái cho rằng, EVFTA xây dựng cơ chế hai bên cùng hưởng lợi và quy định quy tắc xuất xứ rất chặt để tránh trường hợp hàng nước khác "chuyển khẩu" ở Việt Nam để hưởng ưu đãi. Do đó, cần có những chế tài nghiêm khắc với những doanh nghiệp vi phạm. Bởi lẽ, có một số trường hợp nếu có vi phạm của một doanh nghiệp trong một ngành thì EU có thể đưa ra hạn chế đối với cả ngành đó, điều này sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành sản xuất của các doanh nghiệp trong nước; sẽ rất đáng tiếc nếu để xảy ra trường hợp như vậy.
Bài, ảnh: PHƯƠNG HẰNG