Theo Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT), việc đấu tranh chống HGHN thời gian qua đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Từ năm 2017 đến cuối năm 2018, lực lượng QLTT đã xử lý hơn 30.000 vụ, giá trị hàng hóa tịch thu gần 1.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, ông Trần Hữu Linh, Tổng cục trưởng Tổng cục QLTT cho rằng, công tác đấu tranh chống sản xuất, buôn bán HGHN vẫn còn nhiều bất cập và khó khăn. Tình trạng HGHN xuất hiện những xu hướng mới, tinh vi, chuyên nghiệp. Mặt hàng thường được làm giả, làm nhái là thực phẩm, thực phẩm chức năng, dược phẩm, mỹ phẩm, quần áo, vật tư nông nghiệp, điện tử...

PGS, TS Đàm Thanh Thế, Chánh văn phòng Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia nhận định, nhiều doanh nghiệp đã áp dụng thương mại điện tử để khuyến mãi, quảng cáo, bán hàng, nhưng đây cũng là kênh đang được nhiều đối tượng lợi dụng đưa ra thị trường những sản phẩm kém chất lượng. Đối với vấn đề này, cơ quan chức năng rất khó phát hiện nơi kinh doanh hoặc kho trữ HGHN của đối tượng để xử lý. Một số doanh nghiệp còn tâm lý e ngại việc tố cáo, phản ánh HGHN sẽ làm ảnh hưởng trực tiếp tới uy tín và doanh thu, khiến lực lượng chức năng gặp nhiều khó khăn trong công tác kiểm tra, xử lý vi phạm. Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp chưa có bộ phận chuyên trách đấu tranh chống HGHN, chưa chú trọng trong công tác điều tra, nắm tình hình hàng hóa vi phạm đối với nhãn hiệu của đơn vị.

Lý giải thêm về điều này, ông Nguyễn Văn Bách, Quyền cục trưởng Cục QLTT TP Hồ Chí Minh dẫn chứng, quá trình kiểm tra, phát hiện hàng hóa nghi ngờ là HGHN, đơn vị thường khó khăn trong việc tìm kiếm chủ sở hữu hoặc đại diện sở hữu trí tuệ được ủy quyền hợp lệ để liên hệ về việc giám định hàng hóa làm cơ sở pháp lý cho việc xử lý vi phạm. Nguyên nhân khách quan là các cơ quan thực thi pháp luật chưa có được cơ sở dữ liệu cung cấp những thông tin cần thiết cho hoạt động nghiệp vụ. Qua đó cho thấy, các doanh nghiệp cũng chưa có động thái tích cực trong việc hợp tác chặt chẽ, lâu dài với cơ quan chức năng.

HGHN vẫn có “đất sống” vì chưa chống tận "gốc", xử phạt hành chính chưa đủ sức răn đe là những nhận định của các đại biểu tại Hội thảo “Thực trạng HGHN tại Việt Nam-Nguy cơ, thách thức và giải pháp” vừa tổ chức tại TP Hồ Chí Minh. Một lần nữa, đại diện cơ quan quản lý Nhà nước, doanh nghiệp sản xuất đóng góp nhiều ý kiến, kiến nghị cấp có thẩm quyền sớm hoàn thiện các quy định về thực thi quyền sở hữu trí tuệ, xử phạt nghiêm, đủ sức răn đe đối với hành vi sản xuất, buôn bán HGHN để làm trong sạch thị trường, mang lại quyền lợi chính đáng cho doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Đại diện các doanh nghiệp khẳng định, cốt lõi của vấn đề chính là kết nối, minh bạch thông tin sản phẩm, tăng niềm tin của người tiêu dùng đối với thương mại điện tử. Bởi lẽ, việc giám sát kinh doanh trực tuyến hiện nay vẫn chưa đạt hiệu quả như mong đợi. Công tác quản lý, kết nối cơ sở dữ liệu giữa cơ quan chức năng chuyên trách với doanh nghiệp là điều quan trọng, cần được triển khai nhanh hơn, hiệu quả hơn.

Đồng tình với quan điểm này, ông Nguyễn Văn Bách cho rằng, sự liên kết, phối hợp giữa các doanh nghiệp sản xuất trong đấu tranh chống HGHN cần tích cực hơn nữa, không nên xem việc chống HGHN chỉ là nhiệm vụ của các cơ quan thực thi pháp luật. Khi bị xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, doanh nghiệp cần chủ động gửi đơn khiếu nại lên cơ quan chức năng có thẩm quyền để tiến hành kiểm tra, xử lý theo quy định. Theo ông Nguyễn Văn Bách, không ai hiểu sản phẩm bằng chính doanh nghiệp nên các doanh nghiệp phải đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong công tác đấu tranh chống HGHN, nhất là triển khai các phần mềm truy xuất nguồn gốc sản phẩm hàng hóa, có chính sách hậu mãi, chăm sóc khách hàng chu đáo, tạo được niềm tin cho người tiêu dùng.

Thực hiện công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả trước và sau Tết Nguyên đán Kỷ Hợi 2019, lực lượng QLTT các địa phương đã mở đợt cao điểm kiểm tra, kiểm soát thị trường Tết đến hết ngày 22-2-2019. Các địa phương tập trung kiểm tra, kiểm soát chống vận chuyển và kinh doanh hàng cấm, hàng nhập lậu và gian lận thương mại, như: Vật liệu nổ, pháo nổ, động vật hoang dã, thuốc lá ngoại, giày dép, quần áo, bánh kẹo, bia rượu... Đồng thời, tăng cường công tác kiểm tra về an toàn thực phẩm, kiểm tra, kiểm soát việc thực hiện các quy định của pháp luật về giá, niêm yết giá và bán theo giá đã niêm yết.

Để nâng cao hiệu quả phối hợp giữa các lực lượng thực thi pháp luật trong công tác chống HGHN, PGS, TS Đàm Thanh Thế cho rằng, cần nêu cao vai trò, trách nhiệm và đổi mới công tác phối hợp. Trong đó, tăng cường hơn nữa công tác điều tra cơ bản, quản lý địa bàn, lĩnh vực, lập kế hoạch kiểm tra, kiểm soát có trọng tâm, trọng điểm. Bên cạnh đó, tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật nhằm nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm cho toàn xã hội để cộng đồng trách nhiệm về đấu tranh chống HGHN. Cùng với đó là nâng cao chất lượng phối hợp giữa các lực lượng chức năng, giữa các địa phương trong việc trao đổi thông tin, nghiệp vụ và kiểm tra, kiểm soát xử lý vi phạm về HGHN trong giai đoạn cao điểm như cuối năm, lễ, Tết.

HỒNG GIANG