QĐND Online - Ngày 24-4, Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội tổ chức Phiên giải trình của Chính phủ về việc ban hành văn bản hướng dẫn thi hành Luật giáo dục Đại học và vấn đề giải quyết việc làm cho sinh viên tốt nghiệp.

Mỗi năm có hàng ngàn sinh viên bước chân vào ĐH, CĐ để sau đó là nỗi lo thất nghiệp

Sau 4 năm, cử nhân thất nghiệp tăng gấp đôi

Tại phiên giải trình, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Vũ Luận báo cáo: Trong giai đoạn 2011-2014, trung bình mỗi năm có khoảng hơn 400.000 sinh viên tốt nghiệp ĐH, CĐ. Tuy nhiên, số lao động trình độ ĐH, CĐ trong độ tuổi lao động thất nghiệp trong thời gian qua tăng cao hơn so với số tốt nghiệp và số có việc làm. Trong đó, số thất nghiệp năm 2014 so với năm 2010 tăng gần gấp đôi.

Theo Bộ trưởng Phạm Vũ Luận, nguyên nhân dẫn đến thất nghiệp là do kinh tế suy thoái, việc làm mới không có. Nhiều cơ sở giáo dục đại học chưa chủ động đầu tư, tổ chức nghiên cứu nhu cầu nhân lực của thị trường lao động để đào tạo những ngành, theo tiêu chuẩn mà xã hội cần. Chương trình đào tạo chưa theo kịp sự phát triển của nền kinh tế, khoa học-công nghệ. Bên cạnh đó, học phí thấp dẫn đến suất đầu tư sinh viên thấp, khiến cho các trường không đủ nguồn lực tập trung nâng cao chất lượng đào tạo.

Đại biểu Nguyễn Xuân Trường (Hải Phòng) cho rằng: Đào tạo nghề ở ta chẳng khác gì nền sản xuất nông nghiệp, bao năm cứ loay hoay với cảnh: “Được mùa mất giá”. “Đào tạo thì cứ đào tạo, còn khâu tiêu thụ, giải quyết việc làm thì chẳng giải quyết được bao nhiêu. Chúng ta cứ kêu là do đào tạo không chuẩn vậy thì cái gì dẫn đến không chuẩn? Chúng ta thiếu cái gì ở đây mà cứ để loay hoay mãi vậy”, đại biểu Trường đặt vấn đề.

Đồng quan điểm, Phó Chủ nhiệm Ủy  ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội Ngô Thị Minh cho rằng, việc thiếu đồng bộ giữa giáo dục và giải quyết việc làm dẫn đến ra trường không có việc làm nhưng đào tạo vẫn cứ đào tạo. Bà Minh nói “Trách nhiệm của Bộ Tài chính, của các bộ đến đâu? khi mà sản xuất, đào tạo ra mà không tiêu thụ được?, không giải quyết việc làm được mà cứ cấp ngân sách cho đào tạo? Như thế là không phù hợp”.

Giải trình, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận cho rằng, việc giải quyết việc làm một mình Bộ GD-ĐT và Bộ Lao động thương binh và xã hội là không thể làm được. “Chúng ta phải thay đổi nhận thức là có việc làm cứ phải ở đơn vị nhà nước. Chúng ta đang giảm biên chế rất là nhiều, không có tuyển dụng. Cho nên phải thay đổi cả nhận thức của xã hội về giải quyết việc làm”, Bộ trưởng Luận nêu.

Đào tạo phải giải quyết từ gốc

Tuy nhiên, không đồng tình với phần trả lời của Bộ trưởng Phạm Vũ Luận, bà Ngô Thị Minh đề nghị nêu rõ trách nhiệm của Bộ Tài chính và các bộ ngành khi cung cấp tài chính thì phải xác định đầu ra, chứ không chỉ là tính đến đầu vào. “Phải kết nối với các đơn vị cung cấp việc làm. Thị trường lao động của chúng ta lâu nay đào tạo xong nhưng mà không gắn với việc làm”, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội nêu rõ.

Lực bất tòng tâm trong xây dựng ban hành các văn bản

Theo Bộ trưởng Phạm Vũ Luận, để ban hành văn bản thi hành Luật GD-ĐT phải xây dựng 15 văn bản (trong đó có 6 Nghị định của Chính phủ, 3 Quyết định của Chính phủ, 6 văn bản cấp Bộ). Tuy nhiên, đến nay mới ban hành được 10 văn bản.

Đánh giá về nguyên nhân dẫn đến việc ban hành văn bản chậm, theo Bộ trưởng Phạm Vũ Luận do một số văn bản có nội dung mới, phức tạp, chưa có kinh nghiệm thực tiễn liên quan đến nhiều Bộ, ngành. Do vậy cần có thời gian nghiên cứu, khảo sát và trao đổi với các cơ quan tổ chức có liên quan, các chuyên gia trong và ngoài ngành, tham khảo kinh nghiệm của các nước trên thế giới.

Bên cạnh đó, việc phân công soạn thảo văn bản tập trung vào một số cơ quan, đơn vị nên không đủ thời gian, nhân lực thực hiện đúng tiến độ soạn thảo văn bản. “Xây dựng ban hành các văn bản chúng tôi đã cố gắng, nhưng có những cái lực bất tòng tâm. Còn bảo thỏa mãn chưa thì thú thật là chưa thỏa mãn, nhưng chúng tôi sẽ cố gắng”, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận phân trần.

Kết luận phiên giải trình, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội Đào Trọng Thi đánh giá trả lời của các thành viên Chính phủ đã đi thẳng vào vấn đề với tinh thần thẳng thắn, cầu thị, nhận rõ trách nhiệm về lĩnh vực ngành phụ trách. Trên cơ sở ý kiến các đại biểu Quốc hội và nội dung giải trình, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc đề nghị Chính phủ chỉ đạo việc xây dựng và ban hành kịp thời các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Giáo dục đại học, Luật Giáo dục nghề nghiệp, Luật Việc làm... theo thẩm quyền; chỉnh sửa khung trình độ phù hợp với Luật Giáo dục nghề nghiệp, rà soát lại quy hoạch mạng lưới các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp gắn với quy hoạch phát triển nguồn nhân lực, vùng miền và trong từng lĩnh vực hoạt động...

VŨ HÀ