Những năm qua, TP Đà Nẵng có nhiều chủ trương, chính sách thúc đẩy ứng dụng và phát triển CNTT, phát triển hạ tầng CNTT đồng bộ, hiện đại. Theo ông Lê Trung Chinh, Phó chủ tịch UBND TP Đà Nẵng, CNTT thực sự trở thành công cụ quan trọng trong hoạt động của các cấp chính quyền, đặc biệt trong cung cấp dịch vụ công. 10 năm liên tiếp (2009-2018), Đà Nẵng đứng nhất về chỉ số ứng dụng và phát triển CNTT toàn quốc (ICT Index). Nền công nghiệp CNTT của TP Đà Nẵng hình thành với gần 1.000 doanh nghiệp (DN), doanh thu năm 2018 đạt 25.200 tỷ đồng (tăng 16% so với cùng kỳ năm 2017), đóng góp 5% vào GRDP của thành phố.

leftcenterrightdel
Sinh viên ngành công nghệ thông tin, Đại học Đà Nẵng trong giờ học.

Khảo sát thực tế tại các DN cho thấy, chất lượng lao động làm việc trong ngành CNTT trên địa bàn TP Đà Nẵng những năm gần đây tăng rõ rệt, trình độ trên đại học trong 3 năm tăng thêm hơn 700 người (tăng gần 20%/năm), trình độ đại học tăng thêm 5.870 người (tăng 10,67%/năm), lao động chưa qua đào tạo có tỷ trọng thấp (chiếm 1,76%) nhưng có xu hướng giảm dần (giảm gần 3%/năm). Tuy nhiên, nguồn nhân lực CNTT ở TP Đà Nẵng bộc lộ nhiều hạn chế, rơi vào tình trạng “vừa thừa, vừa thiếu”, mâu thuẫn cung-cầu khá nghiêm trọng. Phần lớn nhân lực CNTT còn hạn chế về trình độ ngoại ngữ và các kỹ năng mềm, như: Giao tiếp, thuyết trình, làm việc nhóm, quản lý thời gian... Nhân lực CNTT chất lượng cao, như: Trưởng nhóm (team leader), quản trị dự án (project manager), kỹ sư cầu nối (bridge engineering)... khan hiếm, trong khi nhu cầu DN về lực lượng này rất cao, dẫn đến tình trạng DN chèo kéo, người lao động nhảy việc gây nên sự xáo trộn và thiếu tính bền vững. Đặc biệt, Đà Nẵng hiện đang thiếu hụt trầm trọng nhân lực CNTT có trình độ chuyên môn sâu và kinh nghiệm làm việc trong các lĩnh vực ưu tiên, như: Sản xuất các sản phẩm ứng dụng chuyên cho thiết bị di động; ứng dụng phục vụ chính quyền điện tử, thành phố thông minh, nhất là nhân lực lĩnh vực an toàn, an ninh thông tin...

Theo lãnh đạo Sở Thông tin và Truyền thông TP Đà Nẵng, mặc dù thành phố đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách phát triển nhân lực CNTT nhưng chưa có đầu tư nguồn lực thỏa đáng, nhất là lĩnh vực phần mềm và nội dung số; chưa đẩy mạnh xã hội hóa, thu hút các thành phần kinh tế tham gia đào tạo nhân lực hay ưu đãi sử dụng nhân lực CNTT, dẫn đến sự thiếu hụt nhân lực cung ứng cho thị trường việc làm. Thành phố chỉ mới chú trọng công tác đào tạo nhân lực CNTT chất lượng cao để làm việc trong khu vực công, chưa quan tâm thu hút được các chuyên gia CNTT hàng đầu trong và ngoài nước đến làm việc tại Đà Nẵng, chưa quan tâm chuyển giao nhân lực chất lượng cao đã đào tạo từ nguồn ngân sách của thành phố cho các đối tượng thụ hưởng là DN. Công tác hướng nghiệp nói chung và hướng nghiệp ngành CNTT nói riêng trên địa bàn đối với học sinh THPT chưa được quan tâm và đổi mới phương thức thực hiện…

Trên địa bàn TP Đà Nẵng hiện có 38 cơ sở đào tạo về lĩnh vực CNTT (trong đó có 20 trường đại học, cao đẳng và 18 trường trung cấp, trung tâm đào tạo nghề), trung bình mỗi năm tuyển sinh hơn 5.000 học sinh, sinh viên. Tuy nhiên, kết quả tuyển sinh, đào tạo những năm qua đạt thấp, nhất là hệ giáo dục nghề nghiệp có năm tuyển sinh chỉ đạt hơn 1.000 học sinh, sinh viên ở cả 3 cấp (từ sơ cấp đến cao đẳng) và chỉ đạt dưới 50% công suất đào tạo của các trường. Do đó, nguồn nhân lực cho ngành CNTT thành phố thiếu trầm trọng trong những năm 2016-2018.

Hiện nay, nhiều khu CNTT, công viên phần mềm trên địa bàn TP Đà Nẵng đã, đang và chuẩn bị đưa vào hoạt động cần rất nhiều nhân lực CNTT. Dự báo đến năm 2025, Đà Nẵng cần khoảng 46.000 nhân lực về lĩnh vực phần mềm và nội dung số. Theo ông Nguyễn Quang Thanh, Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông TP Đà Nẵng, để giải bài toán nguồn nhân lực CNTT, thời gian tới, Sở Thông tin và Truyền thông sẽ phối hợp chặt chẽ với Sở Lao động, Thương binh và Xã hội để thực hiện Đề án “Phát triển nguồn nhân lực cho các ngành kinh tế mũi nhọn của TP Đà Nẵng”, đặc biệt là triển khai xây dựng cơ chế phối hợp giữa 3 nhà: Nhà nước, nhà đào tạo, nhà sử dụng trong phát triển nguồn nhân lực CNTT; đưa nội dung, nhiệm vụ tham mưu chính sách đặc thù triển khai phát triển nguồn nhân lực CNTT vào kế hoạch của UBND thành phố về triển khai Nghị quyết số 43-NQ/TW của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển TP Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; xây dựng và tham mưu UBND thành phố ban hành chính sách ưu đãi phát triển công nghiệp CNTT…

Nhằm phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu của cuộc CMCN 4.0, TP Đà Nẵng cần đầu tư nguồn lực thỏa đáng cho phát triển nhân lực ngành CNTT; phối hợp với các bộ, ngành liên quan, chỉ đạo các cơ sở đào tạo điều chỉnh, tăng chỉ tiêu tuyển sinh ngành CNTT gắn với nâng cao chất lượng đào tạo. Các nhà trường, cơ sở đào tạo ngành CNTT cần chủ động đổi mới nội dung, chương trình đào tạo, chú trọng tăng thời lượng thực hành, các kỹ năng mềm cho sinh viên; chủ động phối hợp, liên kết hợp tác với các doanh nghiệp CNTT trong đào tạo...

Bài và ảnh: VĂN CHUNG