QĐND Online - Sáng 26-11, tại Hà Nội diễn ra Đối thoại về phòng chống tham nhũng lần thứ 13 với chủ đề "Các giải pháp phòng ngừa tham nhũng và thu hồi tài sản tham nhũng". Đối thoại do Thanh tra Chính phủ phối hợp với Bộ Tư pháp và Đại sứ quán Anh tại Việt Nam tổ chức.

Số vụ tham nhũng và tội phạm tăng so với cùng kỳ năm ngoái

Theo ông Phạm Trọng Đạt, Cục trưởng Cục Chống tham nhũng - Thanh tra Chính phủ, năm 2014, Việt Nam tiếp tục thực hiện quyết tâm chính trị của Đảng và Nhà nước trong phòng chống tham nhũng (PCTN) đã được khẳng định trong các văn kiện của Đảng, Hiến pháp năm 2013, Luật Phòng chống tham nhũng và các văn bản quy phạm pháp luật khác. Cải cách thủ tục hành chính được triển khai quyết liệt trong các lĩnh vực đất đai, thuế, hải quan, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, đáp ứng yêu cầu hội nhập ngày càng sâu rộng. Vai trò của công dân, các tổ chức xã hội, cơ quan báo chí, truyền thông, doanh nghiệp trong PCTN được tăng cường.

Báo cáo của Thanh tra Chính phủ cho biết, qua thanh tra, giải quyết tố cáo đã phát hiện vi phạm, chuyển cơ quan điều tra xử lý hình sự 144 vụ, phát hiện xử lý 54 vụ, 87 đối tượng có hành vi liên quan đến tham nhũng, kiến nghị xử lý trách nhiệm hàng nghìn tập thể, cá nhân; đôn đốc thu hồi tài sản bị thất thoát, sai phạm được phát hiện qua thanh tra đạt 64% về tiền, 80,6% về đất.

Năm 2014, các cơ quan tố tụng phát hiện, khởi tố mới 256 vụ/593 bị can tham nhũng (so với cùng kỳ năm trước tăng 23 vụ/25 bị can); hoàn thành việc xét xử sơ thẩm 287 vụ án tham nhũng (bao gồm cả các vụ án khởi tố trước năm 2014) và đã kết tội 673 tội phạm tham nhũng, tăng 9 vụ, 91 bị cáo so với năm 2013. "Một số vụ án kinh tế, tham nhũng lớn như vụ Nguyễn Đức Kiên và đồng bọn, vụ Công ty cho thuê tài chính II, vụ Huỳnh Thị Huyền Như... được xét xử nghiêm minh, có tác dụng răn đe mạnh mẽ, tạo ảnh hưởng tích cực trong xã hội", ông Đạt nhấn mạnh.

Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại Đối thoại. Ảnh: Linh Phương.

Tuy nhiên, theo ông Đạt, tội phạm kinh tế, tham nhũng trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, tín dụng, chứng khoán, quản lý sử dụng đất đai, tài nguyên, khoáng sản tiếp tục diễn biến phức tạp, gây thiệt hại lớn.

Nguyên nhân thực trạng này, theo Thanh tra Chính phủ, chủ yếu do việc rà soát, đánh giá, sửa đổi, bổ sung khắc phục những sơ hở, bất cập của chính sách, pháp luật trên một số lĩnh vực kinh tế - xã hội vẫn còn chậm. Hiệu quả thực hiện một số giải pháp phòng ngừa tham nhũng còn thấp. Việc tự phát hiện tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị còn yếu. Cơ chế bảo vệ và khuyến khích, khen thưởng người tố cáo tham nhũng chưa đủ mạnh. Việc xử lý một số vụ án tham nhũng chưa kịp thời. Thu hồi tài sản tham nhũng hiệu quả thấp. Năm 2014, mặc dù giá trị tài sản thu hồi được trong các vụ án tham nhũng đã tăng lên so với năm 2013 nhưng mới đạt 22,3% so với giá trị tài sản bị thiệt hại do tham nhũng. Việc nâng cao hiệu quả phòng ngừa tham nhũng và thu hồi tài sản tham nhũng tiếp tục là những thách thức lớn đối với công tác PCTN của Việt Nam.

Đại diện các tổ chức quốc tế, Đại sứ quán tham dự tại Đối thoại. Ảnh: Linh Phương.

Phát biểu tại Đối thoại, Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Phó trưởng Ban chỉ đạo Trung ương về PCTN khẳng định: Quyết tâm chính trị của Đảng, Nhà nước, Chính phủ Việt Nam trong công tác PCTN là rất rõ ràng. Ngay trong Hiến pháp 2013 cũng quy định rất rõ về việc này. Chính phủ cũng đã ban hành chiến lược về PCTN. Hơn nữa, Việt Nam có thành lập cả Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN do Tổng Bí thư Trung ương Đảng làm Trưởng ban. Đồng thời, có nhiều việc Việt Nam đã và đang làm như hoàn thiện hệ thống thể chế, với việc ban hành một loạt các luật liên quan để góp phần PCTN…

Đánh giá công tác PCTN ở Việt Nam dù có tiến bộ, nhưng Phó thủ tướng cũng chỉ rõ: PCTN ở Việt Nam chưa đạt yêu cầu đặt ra, đặc biệt là thu hồi tài sản do tham nhũng gây ra còn thấp. Do đó, Phó Thủ tướng đề nghị tại Đối thoại này, các đại biểu trong nước và quốc tế cần tập trung phân tích nguyên nhân của tham nhũng, cần nêu những điểm sáng quốc tế về PCTN và thu hồi tài sản để làm bài học cho Việt Nam. Từ đó, cùng với việc hoàn thiện thể chế, Việt Nam sẽ thực hiện ngày càng tốt hơn nữa Công ước LHQ về PCTN, bởi Diễn đàn Đối thoại về PCTN là một cơ chế đặc thù trong việc trao đổi thông tin về PCTN. Tại đây, nhiều sáng kiến PCTN được chia sẻ thẳng thắn, cởi mở.

"Không diệt chuột, chuột sẽ đuổi chủ ra khỏi nhà"

Phát biểu tại Đối thoại, Đại sứ Vương quốc Anh tại Việt Nam Giles Lever bày tỏ sự phấn khởi khi thấy có những tiến bộ đạt được trong PCTN ở Việt Nam thời gian gần đây. “Trong PCTN, cần chú ý đến đội ngũ doanh nghiệp, vì doanh nghiệp vừa là nạn nhân của nạn tham nhũng vừa là đối tác quan trọng trong PCTN. Hơn nữa, trong môi trường hội nhập, việc PCTN còn có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện môi trường kinh doanh, thu hút các nhà đầu tư. Bởi nếu tham nhũng còn tồn tại trong môi trường kinh doanh thì hiệu quả hội nhập, hợp tác quốc tế và thu hút đầu tư sẽ giảm”, Đại sứ nhấn mạnh.

Theo Đại sứ Giles Lever, Việt Nam cần phải tiếp tục tham gia hợp tác quốc tế và trong nước trong PCTN để hoạt động này có được thành công. Vì thực tế cho thấy, dù đã có tiến bộ nhưng trong lĩnh vực này còn nhiều thách thức. Đơn cử, khảo sát của Tổ chức Minh bạch thế giới cho thấy, chỉ có 24% người được hỏi cho rằng những nỗ lực PCTN của Chính phủ Việt Nam là có hiệu quả, nhưng cũng còn tới 34% lại cho rằng chưa hiệu quả. “Tham nhũng và nhận hối lộ trong lĩnh vực công vẫn rất nổi cộm. Ngay như khảo sát của VCCI mới đây cũng cho thấy, tham nhũng là trở ngại lớn ở Việt Nam so với các nước khác trong khu vực”,  Đại sứ cho hay.

Dẫn một câu thành ngữ của Việt Nam: “Đánh chuột đừng để vỡ bình”, Đại sứ Giles tin rằng Việt Nam sẽ tìm được cách để đánh chuột mà không vỡ bình. “Bởi ở nhiều nơi trên thế giới đã cho tôi thấy, nếu cứ để chuột có cơ hội lớn lên, nó sẽ làm vỡ bình. Cho nên, Việt Nam cũng cần có những con mèo để diệt chuột, hoặc ít ra phải có thuốc chuột, có bẫy chuột… Và dù cách nào, mục đích chính là phải diệt được chuột, nếu không, sẽ đến lúc chuột đuổi chủ ra khỏi nhà”, Đại sứ Anh nói./.

PHƯƠNG LINH