QĐND - Ngày 28-11-2014, Quốc hội nước ta đã chính thức phê chuẩn Công ước quốc tế về quyền của người khuyết tật (NKT). Nhân Ngày Quốc tế về NKT (3-12), phóng viên Báo Quân đội nhân dân đã trao đổi với đồng chí Nguyễn Trọng Đàm, Thứ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội về ý nghĩa của việc phê chuẩn công ước này đối với đất nước nói chung và NKT ở nước ta nói riêng.

Thứ trưởng Nguyễn Trọng Đàm. Ảnh: Hoàng Mạnh.

 

Phóng viên (PV): Thưa đồng chí thứ trưởng, đồng chí có thể cho biết nội dung cơ bản của Công ước quốc tế về quyền của NKT?

Thứ trưởng Nguyễn Trọng Đàm: Công ước quốc tế về quyền của NKT được Đại hội đồng Liên hợp quốc thông qua vào ngày 13-12-2006. Đây là một Công ước quốc tế về nhân quyền, xác định các quyền của NKT và nghĩa vụ của các quốc gia tham gia công ước. Công ước gồm 50 điều và được áp dụng theo 8 nguyên tắc, bao gồm: Tôn trọng phẩm giá vốn có, sự tự chủ của cá nhân; không phân biệt đối xử; sự tham gia và hòa nhập xã hội đầy đủ, hiệu quả; tôn trọng sự khác biệt và chấp nhận NKT như một phần của sự đa dạng nhân loại và nhân văn; bình đẳng về cơ hội; tiếp cận; bình đẳng giữa nam và nữ; tôn trọng những khả năng đang phát triển của trẻ khuyết tật và tôn trọng quyền bảo vệ nhân dạng của trẻ khuyết tật.

PV: Đề nghị đồng chí cho biết tiến trình phê chuẩn công ước này của nước ta?

Thứ trưởng Nguyễn Trọng Đàm: Tính đến tháng 10-2014 đã có 159 quốc gia ký Công ước quốc tế về quyền của NKT và 151 quốc gia phê chuẩn công ước. Việt Nam là quốc gia sớm ký công ước này. Cụ thể là ngày 22-10-2007 nước ta đã chính thức ký công nhận và trong suốt 7 năm qua, Việt Nam đã tiến hành rà soát lại toàn bộ hệ thống văn bản pháp luật đồng thời chuẩn bị mọi thủ tục cần thiết để tiến hành phê chuẩn Công ước. Và ngày 28-11 vừa qua, Quốc hội khóa XIII đã chính thức phê chuẩn Công ước quốc tế về quyền của NKT, với 100% đại biểu Quốc hội có mặt tán thành.

PV: Vì sao nước ta đã ký công nhận công ước này từ rất sớm nhưng 7 năm sau Quốc hội mới phê chuẩn, thưa đồng chí?

Thứ trưởng Nguyễn Trọng Đàm: Đúng là cũng có một số ý kiến về việc tiến trình chuẩn bị để phê chuẩn công ước này của Việt Nam bị chậm, thế nhưng nếu là người trong cuộc thì các bạn sẽ hiểu quá trình này chậm nhưng bảo đảm chắc chắn. Thực tế là sau khi ký tham gia công ước, các quốc gia đều cần có một khoảng thời gian nhất định cho việc chuẩn bị mọi yêu cầu cần thiết để có thể thực hiện tốt nghĩa vụ của một nước thành viên. Trong 151 nước đã phê chuẩn, có nhiều quốc gia đã phải bảo lưu một số điều khoản của công ước bởi hệ thống pháp luật trong nước chưa phù hợp với những quy định này. Còn với Việt Nam, những năm qua chúng ta đã cố gắng chỉnh sửa nhiều văn bản pháp luật để bảo đảm phù hợp với công ước, điển hình nhất là Quốc hội đã ban hành Luật Người khuyết tật năm 2010. Hiện nay, về cơ bản pháp luật Việt Nam đã tương thích và đáp ứng được hầu hết các quy định của công ước, nên thời điểm này Quốc hội chính thức phê chuẩn Công ước quốc tế về quyền của NKT là phù hợp.

Chương trình đi bộ "Vì một thế giới hòa nhập cho người khuyết tật" được tổ chức sáng 29-11 vừa qua tại Hà Nội. Ảnh: TTXVN

 

PV: Thứ trưởng có thể cho biết, việc phê chuẩn Công ước quốc tế về quyền của NKT có ý nghĩa như thế nào đối với nước ta?

Thứ trưởng Nguyễn Trọng Đàm: Có thể nói, việc Quốc hội phê chuẩn Công ước quốc tế về NKT đem lại nhiều ý nghĩa sâu sắc. Trước hết, đây là việc làm thể hiện sự cam kết và thực hiện cam kết một cách rất trách nhiệm, nghiêm túc của Việt Nam; là hành động khẳng định việc tôn trọng quyền con người của Việt Nam. Thứ hai, việc phê chuẩn công ước sẽ là một cam kết mạnh mẽ trong việc thúc đẩy sự phát triển vì lợi ích cho NKT, là căn cứ pháp lý khẳng định quan điểm Việt Nam đối với NKT nói riêng và nhân quyền nói chung. Xin nhấn mạnh rằng, việc này càng trở nên quan trọng và có ý nghĩa hơn khi Việt Nam đã trở thành một thành viên của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc (nhiệm kỳ 2014-2016), khẳng định vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế, chứng minh Việt Nam là một quốc gia tôn trọng quyền con người. Thứ ba, đây là tiền đề để kiến tạo và hoàn thiện môi trường chính sách pháp luật, bảo đảm NKT có thể tham gia các hoạt động một cách bình đẳng như những thành viên khác trong xã hội, góp phần đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước.

PV: Thưa Thứ trưởng, hàng triệu NKT ở nước ta sẽ được hưởng lợi gì từ việc Việt Nam chính thức phê chuẩn Công ước quốc tế về quyền của NKT?

Thứ trưởng Nguyễn Trọng Đàm: Khi phê chuẩn công ước này thì có nghĩa là Việt Nam đã khẳng định rất rõ quan điểm chăm lo, bảo đảm quyền lợi hợp pháp cho NKT. Vì vậy, trước tiên Việt Nam sẽ thúc đẩy mạnh mẽ việc hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về NKT, tạo cơ sở pháp lý trong việc thực hiện quyền của NKT. Bên cạnh đó, phê chuẩn Công ước này sẽ có tác động trực tiếp, góp phần làm tăng các nguồn lực đầu tư của toàn xã hội cho NKT đồng thời góp phần đẩy mạnh các hoạt động chăm lo, trợ giúp cho NKT. Từ đó, đời sống của NKT sẽ được cải thiện về mọi mặt từ y tế, giáo dục, tiếp cận giao thông, việc làm, phục hồi chức năng... cho đến nâng cao nhận thức của toàn xã hội về NKT, chống phân biệt kỳ thị đối với NKT... Từ nay, việc bảo đảm các quyền của NKT không đơn thuần chỉ là vấn đề mang tính nhân đạo, từ thiện mà nó đã trở thành trách nhiệm pháp lý của Nhà nước và xã hội, của mọi cơ quan, tổ chức, cá nhân.

PV: Thời gian tới, nước ta cần phải làm gì để hiện thực hóa các nội dung của công ước này và chăm lo tốt hơn nữa cho NKT, thưa đồng chí?

Thứ trưởng Nguyễn Trọng Đàm: Để đưa các quy định của công ước này đi vào cuộc sống, cần phải có một lộ trình cụ thể cho từng giai đoạn. Trước hết, Chính phủ sẽ phải rà soát lại các văn bản pháp luật hiện hành chưa có các quy định phù hợp, đáp ứng với công ước hoặc đã thực hiện nhưng còn gặp vướng mắc, khó khăn... để chỉnh sửa, khắc phục, bảo đảm tính khả thi. Cùng với đó là thúc đẩy việc cải tạo môi trường, cơ sở vật chất, giao thông để NKT có thể tiếp cận; các chính sách trợ giúp cho NKT cũng sẽ được tăng cường như nâng cao hiệu quả trong giáo dục, y tế, phục hồi chức năng, bảo trợ xã hội...

Tóm lại, trước đây, với truyền thống nhân ái, “lá lành đùm lá rách”, nước ta đã có nhiều chủ trương, chính sách chăm lo, trợ giúp cho NKT. Nhưng với việc Quốc hội đã chính thức phê chuẩn Công ước quốc tế về quyền của NKT thì chắc chắn việc quan tâm chăm lo cho NKT sẽ ngày càng tốt hơn.

PV: Xin chân thành cảm ơn đồng chí!

MINH HUY (thực hiện)