Thiếu sản phẩm, dịch vụ hấp dẫn

Kết quả thống kê của Tổng cục Du lịch trong 5 năm trở lại đây, du khách quốc tế đến Việt Nam chi tiêu vào lưu trú, ăn uống, đi lại chiếm 50-60% tổng chi tiêu, chỉ có 20% dành cho tham quan, giải trí, mua hàng hóa; còn lại là chi phí khác. Trong khi đó, tại Malaysia, Thái Lan, chi phí cho hoạt động vui chơi giải trí chiếm 40-50% tổng chi phí cho một chuyến du lịch.

leftcenterrightdel
Khách quốc tế mua sắm tại Làng lụa Vạn Phúc (Hà Đông, Hà Nội).

Trao đổi với chúng tôi, anh Lê Văn Điệp, hướng dẫn viên du lịch cho biết: “Được đi nhiều, tôi thấy phong cảnh thiên nhiên của Việt Nam hơn hẳn nhiều nước, nhưng cách làm du lịch của chúng ta chưa chuyên nghiệp. Đến phố cổ Hà Nội, khách chỉ biết mua búp bê, nón, giày, quần áo và uống bia. Đi tham quan thì có Bảo tàng Dân tộc học, nhà tù Hỏa Lò, Lăng Bác, Văn Miếu-Quốc Tử Giám; các chương trình biểu diễn nghệ thuật có “Làng tôi” hoặc múa rối nhưng thực sự chưa có gì nổi bật. So với các nước trong khu vực như Thái Lan, mỗi show giải trí của họ du khách phải trả hàng trăm USD, trong khi show của ta chỉ từ 300.000 đồng đến một triệu đồng và họ có cả một chiến lược gắn kết du lịch với mua sắm mà chúng ta chưa làm được”.

Chị Nguyễn Thị Thu Ba, chủ cửa hàng lưu niệm trên phố Quốc Tử Giám (Đống Đa, Hà Nội) cho biết: “Chúng ta đã có một số làng nghề truyền thống từng được khách du lịch rất ưa chuộng nhưng nay chạy theo giá cả nên không còn giữ được chất lượng, chưa kể tình trạng nhiều chủ hàng cứ thấy khách nước ngoài là nâng giá, bắt chẹt, khiến khách có tâm lý e dè, băn khoăn”.

Vừa qua, nhiều địa phương, cơ quan, ban, ngành đã có hàng loạt ưu đãi để kêu gọi các nhà đầu tư phát triển khu vui chơi giải trí cho du khách. Tuy nhiên, việc triển khai còn chậm. Bà Đoàn Thị Hương, Giám đốc chi nhánh Công ty VidoTour cho biết: “Dịch vụ giải trí chưa hấp dẫn, hàng hóa đơn điệu và thiếu tính đặc trưng nên khó lòng thu được nhiều tiền của khách quốc tế. Thực tế, họ đến với chúng ta chỉ vì sức hút của danh lam thắng cảnh”.

Theo nhiều chuyên gia về du lịch, sự chi tiêu ít của du khách còn có nguyên nhân là khoảng 75% khách du lịch tới Việt Nam trong những tháng qua đến từ thị trường các nước châu Á, như: Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Malaysia… Sự khác biệt về đặc điểm văn hóa, tâm lý, thị hiếu tiêu dùng du lịch và sản phẩm du lịch của Việt Nam với các nước này không nhiều, dẫn đến nhu cầu tiêu dùng du lịch và mua sắm của họ không cao.

Cần sự phối hợp

Thực tế, khách du lịch không chỉ muốn được ngắm cảnh đẹp thiên nhiên mà còn muốn được hưởng các sản phẩm, dịch vụ tốt nhất để tái sản xuất sức lao động. Theo nhiều chuyên gia, việc tăng khả năng chi tiêu của khách du lịch không chỉ phụ thuộc vào sức hút của những điểm đến.

Trao đổi với chúng tôi, TS Phạm Hồng Long, Trưởng khoa Du lịch, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, cho rằng: “Cần nâng chất lượng và đa dạng hóa các sản phẩm, dịch vụ du lịch, đặc biệt là các sản phẩm, dịch vụ hàng lưu niệm, dịch vụ bổ sung. Mặt khác, cần tạo hành lang pháp lý thuận lợi và chú trọng hoạt động quảng bá ứng dụng công nghệ số để thu hút khách đến từ các thị trường có sức tiêu dùng cao, như: Đức, Pháp, Tây Ban Nha, Italy, Anh, các nước Bắc Âu, Mỹ… Đồng thời, định kỳ đánh giá và kiểm tra việc phục vụ khách du lịch của các doanh nghiệp, cá nhân, các địa chỉ và địa điểm phục vụ chương trình giá rẻ nhằm tránh tình trạng bán phá giá; có thể ban hành các quy định về giá sàn đối với các thị trường khách, đặc biệt là khách du lịch đi theo các chương trình giá rẻ”.

Ông Vũ Vinh Phú, chuyên gia kinh tế, nguyên Phó giám đốc Sở Thương mại Hà Nội, cho biết: “Nhiều nước đã kích cầu mua sắm bằng việc áp dụng hình thức hoàn thuế VAT và hình thành trung tâm mua sắm miễn thuế ở cả sân bay và nội đô. Để cạnh tranh, ngoài việc làm được như họ, chúng ta cần áp dụng hoàn thuế giá trị gia tăng cho du khách không chỉ ở các sản phẩm mua về mà hoàn ngay trong các dịch vụ du lịch bằng phương thức trực tuyến nhanh gọn, thông thoáng. Bên cạnh đó, cần thực hiện hoạt động quảng bá, xây dựng thương hiệu, thổi hồn vào những sản phẩm văn hóa, sản phẩm du lịch của điểm đến, gắn với những câu chuyện, những tích để du khách biết đến, mua, sử dụng cảm thấy ý nghĩa”.

Du lịch là ngành kinh tế tổng hợp, có tính liên ngành, liên vùng nên rất cần sự hợp tác đồng bộ và xã hội hóa cao. Muốn du khách chi tiêu nhiều, điều đó cần đồng nghĩa với một môi trường du lịch văn minh để từng khâu dịch vụ liên quan đến du lịch đều phải mang lại sự hài lòng cho du khách. Làm được như vậy, chúng ta mới mong du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn như Nghị quyết số 08-NQ/TW của Bộ Chính trị ban hành ngày 16-1-2017 đã đề ra.

Bài và ảnh: KIM DUNG