Cải tiến theo hướng gọn nhẹ, giảm căng thẳng cho thí sinh

Học sinh Trường THPT Xuân Đỉnh trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2006.

Thay đổi chính sách khuyến khích ưu tiên học sinh giỏi quốc gia; tháo gỡ những khó khăn vướng mắc trong hình thức thi trắc nghiệm, 3 chung, 2 chung tuyển sinh đại học, cao đẳng; đề xuất các giải pháp đổi mới việc phân bổ chỉ tiêu tuyển sinh cho các trường đại học, cao đẳng năm 2007…. Đó là những nội dung chủ yếu được đưa ra thảo luận tại Hội nghị thi và tuyển sinh năm 2007 do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức sáng qua, 9-1. Hội nghị được tiến hành qua cầu truyền hình 4 điểm: Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng và Cần Thơ.

Tại Hội nghị này, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh: Toàn ngành sẽ tiếp tục cải tiến thi cử theo hướng gọn nhẹ, hiệu quả, thiết thực, giảm bớt căng thẳng và tốn kém cho xã hội…

Theo quy định mới về thi học sinh giỏi và tuyển sinh đại học, cao đẳng, năm nay chỉ cho phép tuyển thẳng các học sinh đoạt giải qua các cuộc thi Ô-lim-píc quốc tế vào các trường đại học, cao đẳng trong cả nước. Còn đối với học sinh giỏi quốc gia thì không được tuyển thẳng nhưng có thể được các trường đại học xem xét ưu tiên tuyển chọn. Những học sinh đoạt giải quốc gia vẫn phải thi đại học, đủ số điểm trên mức sàn quy định và không có môn nào điểm 0 thì các trường đại học, cao đẳng có thể ưu tiên xét tuyển vào học các ngành phù hợp. Như vậy, quy định này sẽ dẫn đến những khác nhau trong việc ưu tiên cho học sinh giỏi ở các trường, có thể trường này cộng điểm mà trường kia lại không…

Mặc dù Quy chế đã được ban hành nhưng tại Hội nghị vẫn còn có nhiều ý kiến khác băn khoăn về vấn đề này. Có người cho rằng, bỏ tuyển thẳng với học sinh giỏi quốc gia, chỉ tuyển học sinh đoạt giải Ô-lim-píc quốc tế là không công bằng cho các học sinh giỏi. Có người lại cho rằng, quy định này không hạn chế được tiêu cực trong thi học sinh giỏi quốc gia mà vẫn có thể làm nảy sinh tiêu cực mới trong quá trình xét ưu tiên… PGS-TS Thái Bá Cần, Hiệu trưởng Trường đại học Sư phạm kỹ thuật TP Hồ Chí Minh cho rằng: Bỏ quy định tuyển thẳng học sinh giỏi quốc gia vào đại học là đi ngược lại với triết lý mà toàn ngành đang làm là khuyến khích tận dụng kết quả học tập của học sinh trong tuyển sinh. Sở dĩ xảy ra tình trạng có những học sinh đoạt giải quốc gia khi thi vào đại học đạt kết quả yếu kém là vì chúng ta đã đặt họ không đúng chỗ; chẳng hạn học sinh giỏi Hóa thì cho vào học Toán… Để khắc phục thì cần giao quyền tự chủ cho các trường đại học tuyển chọn, đặt các em về những ngành học đúng năng lực của mình. GS-TSKH Bùi Văn Ga (Giám đốc Đại học Đà Nẵng) đề nghị các trường duy trì việc tuyển thẳng các học sinh đoạt giải học sinh giỏi quốc gia. Còn đồng chí Hoàng Bá Cơ (Sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Bình) thì đề nghị Bộ quy định rõ hơn việc cộng điểm cho các học sinh đoạt giải quốc gia để các trường trong cả nước thực hiện thống nhất.

Về phía Bộ Giáo dục và Đào tạo thì khẳng định: Thực tế thời gian qua, chính sách tuyển thẳng học sinh giỏi quốc gia đã bị các trường lợi dụng. Do vậy, thay đổi chính sách khuyến khích học sinh giỏi quốc gia này nhằm hạn chế những trường hợp các em vào thẳng đại học mà học tập lại kém. Đồng thời, để các trường chủ động tuyển chọn nhân tài, học sinh giỏi môn nào thì được khuyến khích phát triển theo môn đó. Bộ sẽ yêu cầu các trường báo cáo về Bộ, công bố lên mạng và các phương tiện thông tin đại chúng về những hình thức ưu tiên cho các học sinh đoạt giải để bảo đảm quyền lợi cho học sinh.

Đa số các trường đại học, cao đẳng đều tán thành với phương án “ba chung” đã được áp dụng 5 năm qua trong tuyển sinh đại học, cao đẳng. Nhiều đại biểu đề nghị tiếp tục duy trì hình thức thi này và nhất trí mở rộng các môn thi trắc nghiệm: Ngoại ngữ, lý, hóa, sinh trong năm nay. Có ý kiến đề xuất, trong năm 2008, đề thi văn cũng nên có một phần thi trắc nghiệm cùng với hình thức tự luận.

Theo phản ánh của các thầy, cô giáo thì thi trắc nghiệm trong kỳ thi tốt nghiệp THPT và đại học, cao đẳng có nhiều ưu điểm là khắc phục được tình trạng gian lận, quay cóp và buộc học sinh phải học toàn diện, tránh tình trạng học lệch, học tủ. Tuy nhiên, hình thức thi này vẫn còn nhiều vướng mắc trước mắt, việc ra đề thi rất khó khăn cho các thầy giáo, cô giáo ở các tỉnh, thành phố. Mặt khác, nhiều trường còn thiếu phương tiện kỹ thuật phục vụ cho việc sao in đề thi, chấm thi… Đồng chí Đào Trung Đồng (Phó giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng) nhận định: Qua thử nghiệm ở các trường trên địa bàn cho thấy, khâu ra đề thi trắc nghiệm sẽ khó khăn và tốn thời gian gấp 10 lần so với việc ra đề thi tự luận. Bên cạnh đó, không phải trường nào cũng có đầy đủ máy phô-tô-cop-py, máy chấm thi trắc nghiệm này… Song, với những ưu điểm vượt trội so với thi tự luận thì ngành giáo dục, nhất là giáo viên cần quyết tâm tập huấn, hướng dẫn kỹ để thực hiện cho được. Ý kiến khác thì cho rằng, Bộ quy định thi trắc nghiệm nhưng lại “thả lỏng” việc chấm bài thi trắc nghiệm cho các trường, tự lo tự mua phần mềm chấm thi. Như vậy vẫn còn bất cập và tốn kém.

Nhằm khắc phục hạn chế, thiếu sót, đánh giá đúng chất lượng giáo dục trong thi cử, các đại biểu đề nghị tiếp tục thay đổi mạnh việc ra đề thi theo hướng tăng mức kiểm tra tính sáng tạo, kỹ năng thực hành của thí sinh, mỗi đề thi có nhiều câu hỏi riêng biệt. Nâng cao chất lượng và thực hiện chặt chẽ, nghiêm túc khâu coi thi và chấm thi, siết chặt quy trình chấm, kiên quyết đấu tranh với những biểu hiện dễ dãi, tùy tiện trong chấm thi. Đặc biệt, Bộ sớm ban hành văn bản chỉ đạo, hướng dẫn thi trắc nghiệm, tổ chức tập huấn nghiệp vụ thi cho cán bộ, giáo viên… Trong đó công bố sớm cấu trúc đề thi của các môn thi trắc nghiệm lý, hóa, sinh với phần lý thuyết, thực hành chiếm bao nhiêu phần trăm để học sinh không bị lúng túng, bỡ ngỡ khi thi.

TS Nguyễn An Ninh, Cục trưởng Cục khảo thí và kiểm định chất lượng giáo dục cho biết, cuối tháng 1 này, Bộ sẽ hướng dẫn ôn tập các môn thi trắc nghiệm trên truyền hình. Đồng thời gửi đề thi cho các sở tập huấn và có thể tổ chức thi thử trắc nghiệm các môn thi đó. Từ đó giúp các địa phương giải đáp những khó khăn, thắc mắc từ các trường.

Để hạn chế những bất cập trong phân bổ chỉ tiêu tuyển sinh về các trường đại học, cao đẳng, năm nay sẽ đổi mới phương thức giao chỉ tiêu tuyển sinh theo hướng: Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng và ban hành bộ tiêu chí về các điều kiện bảo đảm chất lượng làm cơ sở xác định chỉ tiêu tuyển sinh. Các trường căn cứ bộ tiêu chí và nhu cầu nguồn nhân lực của ngành, địa phương để đăng ký chỉ tiêu tuyển sinh với Bộ chủ quản hoặc UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Bộ chủ quản hoặc UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đăng ký về Bộ và Bộ sẽ quyết định, thông báo chỉ tiêu tuyển sinh của các trường.

Như vậy, so với cách giao chỉ tiêu hiện nay, hình thức này sẽ có nhiều thay đổi. Các trường sẽ phải dựa trên những tiêu chí nhất định do Bộ đưa ra như: số sinh viên/số giảng viên, diện tích đất đai, cơ sở hạ tầng… Theo PGS-TS Nguyễn Chu Hùng (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) thì quy trình này khá dài và phức tạp. Nên đổi mới theo hướng giao quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm cho các trường để tạo điều kiện về công tác đào tạo ở các trường. GS Nguyễn Văn Lê (Hiệu trưởng Trường cao đẳng Sư phạm Trung ương) đề nghị Bộ công bố sớm chỉ tiêu tuyển sinh để các trường chủ động chuẩn bị tốt hơn công tác tuyển sinh, đặc biệt là môn thi năng khiếu.

Về vấn đề này, có thể một vài tuần tới, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ có quy định bộ tiêu chí để các trường áp dụng và đăng ký chỉ tiêu tuyển sinh. Chỉ tiêu tuyển sinh của các trường này sẽ được Bộ công bố trước ngày 28-2-2007.

Sẽ không còn nhiều thời gian nữa, kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2007 sẽ diễn ra. Những giải pháp đưa ra cũng nhằm mục đích góp phần cải tiến hơn nữa việc thi cử, bảo đảm thật sự nghiêm túc, công bằng, đánh giá đúng chất lượng học tập của học sinh và gọn nhẹ, tiến tới một kỳ thi quốc gia. Thiết nghĩ rằng, dù thi bằng hình thức nào đi nữa thì điều quan trọng đối với các sĩ tử là việc học không phải để đối phó với thi cử, mà cần học một cách thực chất, học để làm việc cho tương lai cuộc sống của chính mình.