QĐND - Binh đoàn 16 có nhiệm vụ xây dựng các khu kinh tế kết hợp với quốc phòng, khu dân cư xã hội tại các tỉnh: Đắc Lắc, Đắc Nông và Bình Phước. Các khu kinh tế-quốc phòng (KT-QP) do binh đoàn quản lý chủ yếu ở vùng sâu, vùng xa, vùng rừng núi, dọc theo chiều dài 500km trên tuyến biên giới Việt Nam - Cam-pu-chia. Do kinh tế chậm phát triển, chủ yếu là sản xuất tự cung, tự cấp, nên tỷ lệ hộ đói nghèo rất cao..., tác động lớn đến việc thực hiện nhiệm vụ của binh đoàn. Trước thực trạng đó, Đảng ủy, BTL Binh đoàn 16 chủ trương: Lấy phát triển KT-XH làm trọng tâm, kết hợp chặt chẽ với củng cố quốc phòng - an ninh (QP-AN); phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền, nhân dân địa phương tổ chức sản xuất hiệu quả, tạo thế trận quốc phòng toàn dân vững chắc. Biện pháp chủ yếu để thực hiện các chủ trương là tổ chức tốt phong trào Thi đua Quyết thắng trong binh đoàn, trọng điểm là đẩy mạnh phong trào thi đua "Sản xuất giỏi, xây dựng các khu dân cư và các tuyến phòng thủ vững mạnh".

Từ năm 2009 đến nay, binh đoàn tiếp tục xây dựng cơ sở hạ tầng, kết hợp với ổn định các điểm dân cư theo kế hoạch phát triển sản xuất, thực hiện đa dạng ngành nghề vừa giúp dân xóa đói, giảm nghèo, cải thiện đời sống, vừa tạo bước đi vững chắc cho quá trình thực hiện dự án. Kết quả, binh đoàn đã xây dựng được 9 khu KT-QP trên vùng đất rộng lớn thuộc địa bàn 20 xã của 9 huyện. Binh đoàn đã quy hoạch, bố trí được 68 cụm, điểm dân cư trong vùng dự án, ổn định các buôn, làng, thị tứ, thị trấn chạy dọc tuyến biên giới; phối hợp với địa phương thành lập thêm 3 xã mới với hơn 5.400 hộ, 12.000 lao động trên tổng số 25.000 nhân khẩu, trong đó có 1.900 hộ đồng bào dân tộc thiểu số. Đặc biệt, số các hộ người Mông trong khu Dự án KT-QP Đắk Ngo ngày càng ổn định và phát triển, cuộc sống và trình độ dân trí của đồng bào được nâng lên nhanh chóng.

Thiếu tướng Lê Đức Thọ (bên trái), Tư lệnh Binh đoàn 16 kiểm tra công đoạn chế biến mủ cao su ở Trung đoàn 717.

Các đơn vị của binh đoàn đã phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương tổ chức khai hoang, cấp đủ đất ở, đất canh tác cho các hộ dân theo quy định. Các đơn vị cũng tổ chức giao, nhận khoán vườn cây công nghiệp cho 3.235 hộ dân, với 3.235ha đất sản xuất; tổ chức hướng dẫn, tập huấn về quy trình kỹ thuật, hướng dẫn trồng xen cây ngắn ngày, tổ chức cung ứng vật tư nông nghiệp, chủ yếu là phân bón, giống vật nuôi, cây trồng cho bà con; chế biến và tiêu thụ sản phẩm, làm dịch vụ “hai đầu” cho dân... Với tinh thần thi đua "Tất cả vì sự phát triển của khu KT-QP, vì cuộc sống ấm no, hạnh phúc của đồng bào", toàn binh đoàn phấn đấu nâng cao năng suất, chất lượng cây trồng, giúp các hộ dân tham gia dự án yên tâm phát triển sản xuất, cùng bộ đội xây dựng các cụm, tuyến dân cư vững mạnh, nhất là ở khu vực biên giới. Trong phong trào thi đua đã xuất hiện nhiều tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến, có thành tích xuất sắc trong lao động, sản xuất và giúp dân như: Trung đoàn 717, 720, Bệnh viện Quân-dân y 16... Qua hoạt động thi đua, đã làm cho các hộ dân hiểu nhau hơn, gắn kết chặt chẽ với nhau, thống nhất với các chủ trương, biện pháp xây dựng và phát triển khu KT-QP với binh đoàn. Đặc biệt, mô hình kết nghĩa giữa hộ gia đình dân tộc Kinh, với hộ gia đình dân tộc thiểu số được nhân rộng tại nhiều đơn vị.

Bằng các phong trào thi đua: "Cùng đồng bào các dân tộc phát triển sản xuất nơi biên giới", "Vì cuộc sống ấm no của đồng bào", hay "Xây dựng biên cương giàu đẹp, hòa bình"..., Trung đoàn 717 đã tạo công ăn việc làm cho hàng trăm lao động đồng bào S'Tiêng; tổ chức cho 35 hộ công nhân kết nghĩa với 35 hộ đồng bào dân tộc thiểu số để hỗ trợ, giúp đỡ nhau trong cuộc sống. Đơn vị còn xây dựng được 2 làng cho đồng bào nghèo S'Tiêng, hỗ trợ về kinh phí sản xuất, đào tạo nghề và tặng quà cho đồng bào nghèo. Trung đoàn 720 đã ổn định cuộc sống cho hơn 1000 hộ đồng bào Mông, Mơ Nông; tổ chức kết nghĩa giữa các đội sản xuất với các bản Si Át, Xín Chải và Giang Châu của đồng bào Mông, giúp bà con phát triển kinh tế gia đình và xây dựng khu KT-QP ngày càng vững mạnh. Đặc biệt, Trung đoàn 720 còn tổ chức đón 5 cháu đồng bào Mông mồ côi cả cha lẫn mẹ ở tỉnh Đắc Lắc về khu dự án nuôi dưỡng. Hay Bệnh viện Quân-dân y 16 từ năm 2009 đến nay đã tổ chức khám, chữa bệnh, cấp thuốc miễn phí cho hơn 100.000 lượt người. Bệnh viện tổ chức nhiều chuyến đi khám bệnh, cấp thuốc miễn phí ở các địa bàn, nơi các đơn vị của binh đoàn đóng quân...              

 5 năm qua, với các hoạt động thi đua trong phong trào "Quân đội  chung sức xây dựng nông thôn mới", Binh đoàn 16 đã xây dựng mới gần 300km đường giao thông nông thôn, 77 công trình thủy lợi phục vụ nước sinh hoạt, nước tưới cho nhân dân; kéo 135km đường điện đến các cụm dân cư tập trung; xây 40 trường học, 62 nhà trẻ, mẫu giáo, 7 bệnh xá và một bệnh viện quân-dân y hiện đại...

Cùng với hoạt động thi đua trong lao động sản xuất, Binh đoàn 16 luôn chú trọng các phong trào thi đua trong xây dựng tiềm lực quốc phòng, thế trận QP-AN vững mạnh. Theo đó, các khu KT-QP đã bố trí lại dân cư trên khu vực vành đai biên giới, tham gia xây dựng cơ sở chính trị ở địa phương, vận động nhân dân tích cực lao động sản xuất, ổn định đời sống, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên tuyến biên giới và ở vùng sâu, vùng xa.

Trải qua 16 năm xây dựng và phát triển, cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên, người lao động Binh đoàn 16 vượt qua bao khó khăn, gian khổ, cần cù lao động sản xuất, đã làm vùng đất này "thay da đổi thịt". Gần 20.000ha đất hoang hóa trước đây được che phủ bởi các loại cây công nghiệp đã cho thu hoạch; các loại cây lương thực, thực phẩm, cây ăn quả phủ kín các vùng đồi, khe suối; đời sống vật chất, tinh thần của công nhân và các hộ gia đình trong các dự án KT-QP được cải thiện và phát triển đáng kể, cho thấy những cố gắng cao độ của cán bộ, chiến sĩ, người lao động trong Binh đoàn 16. Đó cũng là những cơ sở vững chắc để binh đoàn thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ vững chắc địa bàn chiến lược của Tổ quốc trong những năm tiếp theo.

Thiếu tướng VÕ QUYẾT CHIẾN, Chính ủy Binh đoàn 16