Đến nay, căn nhà nhỏ của vợ chồng ông Bỉnh chứa một lượng lớn hình ảnh, sách, báo về Bác Hồ. Với ông Bỉnh, đây là một tài sản vô giá của đời mình. Hằng ngày ông và người vợ già vẫn lặng lẽ nâng niu, gìn giữ những kỷ vật thiêng liêng ấy.
Dẫn chúng tôi đến gặp ông Phạm Ngọc Bỉnh là CCB Chu Văn Tam. Trên quãng đường đi, ông Tam không ngớt nói về người bạn già thân thiết có niềm đam mê sưu tầm tư liệu về Bác Hồ. Căn nhà gỗ nhỏ nhắn cha mẹ xây dựng trước những năm giải phóng miền Nam nằm trên sườn đồi là chốn sinh hoạt, gặp gỡ thường xuyên của các ông.
Ông Phạm Ngọc Bỉnh, sinh năm 1936, quê ở xóm 6 xã Lạng Sơn, huyện Anh Sơn, tỉnh Nghệ An. Ông là con thứ 6 trong gia đình có 8 anh em. Lớn lên, tham gia công tác Đoàn rồi làm địa chính của xã. Đến năm 1960, theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, Phạm Ngọc Bỉnh nhập ngũ về Tiểu đoàn 25 công binh thuộc Tỉnh đội Nghệ An; đóng quân ở Nam Đàn. Chính những năm tháng công tác ở đơn vị này ông và đồng đội may mắn được gặp Bác Hồ; và rồi cái duyên đưa ông đến với niềm đam mê sưu tầm tư liệu về Bác từ đó.
Ông Bỉnh đang sắp xếp các tư liệu về Bác Hồ trong từng ngăn tủ.
Nâng ly trà nóng và không giấu được niềm tự hào, ông Bỉnh chia sẻ với chúng tôi: Năm 1961, một hôm trực ban tiểu đoàn xuống thông báo Đại đội 1 chọn 10 đồng chí có sức khỏe, phẩm chất chính trị tốt, giỏi chuyên môn để chỉ huy tiểu đoàn giao một nhiệm vụ đặc biệt và ông được tham gia. Tối đó, ông Bỉnh và đồng đội rất hồi hộp, lo lắng không biết nhiệm vụ gì mà thực hiện rất khẩn trương, yêu cầu tiêu chuẩn cao. Đến giờ giao nhiệm vụ, đồng chí Tiểu đoàn trưởng đứng dậy cho biết: “Để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm quê lần thứ 2, cấp trên yêu cầu đơn vị chọn 10 cán bộ, chiến sĩ công binh tiến hành rà phá bom mìn, vật liệu nổ tại xã Vĩnh Thành, Yên Thành và xã Kim Liên, huyện Nam Đàn. Thời gian làm rất gấp, khối lượng công việc nhiều, đề nghị các đồng chí làm việc tích cực, khẩn trương. Đây là một vinh dự rất lớn nhưng trách nhiệm cũng rất nặng nề, lãnh đạo, chỉ huy đơn vị đề nghị các đồng chí hạ quyết tâm cao nhất”. Trên đường về, các chiến sĩ trẻ vô cùng sung sướng và hạnh phúc, vì từ bé đến giờ luôn mong được gặp Bác Hồ thì nay đã có cơ hội. Toàn đơn vị dấy lên phong trào thi đua “làm ngày chưa đủ tranh thủ làm đêm” quyết tâm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đảm bảo an toàn tuyệt đối lúc Bác về thăm quê.
Những ngày Bác thăm quê, các chiến sĩ công binh được chứng kiến lời nói, cử chỉ, trang phục của Người rất giản dị, gần gũi. Cũng như đồng đội, Phạm Ngọc Bỉnh không giấu được lòng ngưỡng mộ, yêu quý và kính trọng Bác. Đến khi Bác trở lại Thủ đô, Báo Quân đội nhân dân đăng bài và ảnh sự kiện Người về thăm quê. Khi đồng đội đã xem xong, ông Bỉnh xin đơn vị tờ báo hôm đó và ông đã cắt tấm ảnh Bác về thăm quê để làm kỷ niệm. Cũng từ đó, niềm đam mê sưu tầm tư liệu về Bác luôn thường trực trong ông. Sau này, quá trình về công tác ở địa phương, dù đi đâu, làm gì, cứ khi nghe ai nói có hình ảnh, sách, báo viết về Bác là ông xin bằng được, nếu không xin được thì trích tiền lương mua. Tiếng lành đồn xa, bạn bè, họ hàng, làng xóm và nhất là người vợ hiền luôn ủng hộ việc làm của ông. Bởi vậy, không ít người ủng hộ ông bằng cách mỗi khi tình cờ thấy hình ảnh, bài báo hay sách viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh đều đem về tặng ông. Có người ở xa thì gửi cho ông qua đường bưu điện…
Đến nay, những tư liệu về Bác Hồ được ông sắp xếp theo từng thời kỳ. Ông đã mua hơn 100 khung ảnh, lồng vào hơn 1.000 tấm ảnh về Bác Hồ. Các khung ảnh được ông đánh số thứ tự và ghi chú, chẳng hạn như bức ảnh này Bác chụp ở đâu, năm nào, với ai… Bên cạnh đó là hàng trăm bài báo, hàng chục cuốn sách viết về Bác mà ông sưu tầm mấy chục năm qua cũng được phân loại theo từng giai đoạn: từ thời niên thiếu đến khi Bác ra đi tìm đường cứu nước, giai đoạn thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, cho đến khi Bác làm Chủ tịch nước… Trong mỗi giai đoạn, ông lại phân theo từng chủ đề như: Bác Hồ với người nông dân, với thiếu nhi, với trí thức. Ông kể: “Có thời điểm sưu tầm được nhiều ảnh về Chủ tịch Hồ Chí Minh khiến tôi rất vui sướng. Để ảnh giữ được lâu và trang trọng, tôi đã ép plát-tic và mua khung lồng ảnh vào hết cả lương. Có lần, tôi mua một lúc mấy chục cái khung, bà chủ quán hỏi mua làm gì mà nhiều thế...”.
Ông Phạm Ngọc Bỉnh (ngoài cùng bên trái) đang cùng với vợ tiến hành bảo quản, lưu giữ các tư liệu về Bác.
Thấy người vợ hiền ngồi bên, miệng luôn tươi cười, chúng tôi hỏi: “Ông Bỉnh có đam về sưu tầm tư liệu về Bác Hồ, bà có lúc nào phản đối không”. Bà cho biết: “Tôi hoàn toàn ủng hộ việc làm của ông, mỗi lần thấy ông trăn trở tấm ảnh chưa tìm ra, tôi lại càng thương ông ấy. Hay có những lúc nghe người này, người kia kể có những tư liệu quý về Bác dù xa hay gần ông cũng đạp xe để xin hoặc mua cho bằng được”. Hiện nay, việc mà ông Bỉnh trăn trở là trong bộ sưu tập hình ảnh về Bác Hồ của ông còn thiếu tấm ảnh Bác hành quân đi công tác, vừa đi Bác vừa phơi áo trên chiếc gậy.
Từ nhiều năm qua, ngôi nhà của ông Bỉnh cũng đã trở thành địa chỉ quen thuộc của các thầy cô giáo, các em học sinh trên địa bàn đến tham quan, học tập, tìm hiểu về thân thế, sự nghiệp Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ông không chỉ đón tiếp ân cần, phục vụ chu đáo mà còn kể cho mọi người về hoàn cảnh chụp từng bức ảnh, bài báo viết về Bác. Cũng từ lòng ngưỡng mộ, kính yêu Bác Hồ, nên bên cạnh sưu tầm tư liệu, ông Bỉnh còn sáng tác hàng trăm bài thơ về Người và trích tiền lương để in thành sách tặng bạn bè. Bên cạnh đó, ông Bỉnh còn sưu tầm và trưng bày hình ảnh, tư liệu các vị lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội, Quân đội qua các thời kỳ. Những tấm ảnh này cũng được ông ép plát-tic và cho vào khung, xếp theo thứ tự theo thời gian và từng chủ đề khác nhau. Bên cạnh chiếc tủ lưu giữ hình ảnh, tư liệu về Bác Hồ, ông Bỉnh còn lập một bàn thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Điều mong muốn nhất hiện nay của ông Bỉnh là các tổ chức, cá nhân có điều kiện ủng hộ, giúp đỡ xây dựng một căn phòng để trưng bày hình ảnh, sách, báo tư liệu về Bác Hồ, giúp cho các cháu học sinh và khách tham quan được thuận tiện hơn. Mong ước ấy thật chính đáng, bởi lẽ căn nhà ông đang ở cũng là nơi trưng bày tư liệu về Bác Hồ rất chật chội và đã xuống cấp.
Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, gia đình ông Bỉnh đã 3 lần được vinh danh Gia đình văn hóa cấp huyện, một lần cấp tỉnh, được UBND tỉnh Nghệ An tặng bằng khen. Bản thân ông được Nhà nước tặng thưởng 3 Huân chương Chiến sĩ vẻ vang và 1 Huân chương Kháng chiến chống Mỹ. Các con, cháu của ông đều ngoan, hiền, thành đạt; trong đó có 5 người con dâu và con rể công tác trong ngành công an.
Chia tay ông Phạm Ngọc Bỉnh ra về khi ánh nắng xế chiều rọi vào mặt nước Sông Lam hiện lên óng ánh, chúng tôi nhớ mãi tâm sự của ông: Một ngày còn sức để sống là tôi vẫn tiếp tục sưu tầm hình ảnh, sách, báo tư liệu về Bác Hồ và luôn răn dạy con, cháu phải luôn học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh...
Bài, ảnh: LÊ TƯỜNG HIẾU