Tình bạn cảm động của 5 người lính quân y

QĐND Online - Nghệ sĩ nhân dân Tường Vy, Thầy thuốc nhân dân Trang Xuân Chi, các y, bác sĩ Phạm Thu Yến, Nguyễn Thị Thanh Châu, Đoàn Thị Bưởi quen biết nhau trong kháng chiến chống Pháp, từ khi làm ở Viện Quân y 3 (Quân khu 5) đến khi tập kết ra Bắc. Đều là những người con đất Quảng Nam, họ dành tình thương yêu cho nhau từ ngày ấy cho đến hôm nay khi tất cả đều xấp xỉ tuổi 80.

Một ngày tháng 10-2014, từ Hà Nội, NSND Tường Vy nhận được cú điện thoại khẩn từ Đà Nẵng của bà Thu Yến: “Em ơi! Bác sĩ Trang Xuân Chi bị ung thư gan đang nằm ở Viện 103. Em đến thăm cậu ấy nhé. Mọi người ở nhà rất lo lắng em à”. Bản thân bị bệnh tiểu đường, thoái hóa khớp, hở van tim, suy thận độ 2, đi lại rất khó nhọc, vậy mà tức tốc ngay hôm đó, NSND Tường Vy như quên bản thân, băng bộ đến thăm người anh trai tinh thần của mình. Hai con người nổi tiếng xứ Quảng: Một giọng ca vượt thời gian, một bác sĩ được ví như “ông tiên”, ôm chầm nhau khóc. Mới ngày nào cùng tham gia Hội chữ thập đỏ, hai người vẫn gặp nhau khi bác sĩ Trang Xuân Chi ra Hà Nội họp hành, trông ông dù mảnh mai vẫn rất chắc khỏe, vậy mà bây giờ ...

Bác sĩ Trang Xuân Chi khám bệnh cho bệnh nhân nghèo tại nhà riêng

Ba ngày sau, khi bác sĩ Trang Xuân Chi được đưa về Bình Định, bà Yến, bà Châu bắt tàu vào thăm. Lại những giọt nước mắt chảy không thôi trên những gương mặt đã nhiều nếp nhăn. Với các bà, bác sĩ Chi vẫn là đứa em trai út hiền lành nhưng rất đa mang như ngày nào. Mạnh mẽ khi lên rừng, xuống biển, “tả xung, hữu đột” cứu chữa  bệnh nhân nghèo, vậy mà giờ đây trước các chị, ông trở nên yếu đuối lạ lùng: “Các chị ơi, em đau khắp người. Em không muốn chết. Em muốn sống để giúp đỡ các cháu, nhất là các cháu chất độc da cam”. Bà Yến âu yếm đưa tay xoa nhẹ đôi vai gầy nhọn của bác sĩ Chi và động viên: “Em sẽ khỏe và hãy cố lên. Mình là lính quân y mà”.

Trên chuyến tàu tập kết ra Bắc năm ấy, các chiến sĩ Viện Quân y 3 được đưa về Thanh Hóa. Tường Vy- Tam Kỳ, Trang Xuân Chi- Hội An, Yến, Châu, Bưởi- Điện Bàn. Vậy là cả năm người đồng hương quấn quýt như ruột thịt, hứa với nhau dù sau này phân tán thế nào đi nữa vẫn luôn hỏi thăm nhau. Đều từng trải qua chiến tranh, chịu nhiều mất mát nên họ nguyện sẽ dùng sức lực của mình đem hạnh phúc đến cho người khác. Năm 1958, với giọng hát thiên bẩm, cô y tá Tường Vy “đầu quân” vào Tổng cục Chính trị. Bà Yến, Châu, Bưởi mỗi người về một bệnh viện trên đất Bắc. Năm 1962, bà Yến vào tuyến lửa khu 4 và gặp bác sĩ Trang Xuân Chi đang cứu chữu thương binh ở đây. Khỏi phải nói họ đã mừng rỡ như thế nào. Sau giải phóng, ngoài trừ NSND Tường Vy vẫn ở Hà Nội, 4 người trở về Nam làm ở Bệnh viện Quân y 17 và 13 (Quân khu 5). Họ vẫn thường xuyên ghé thăm nhau. Những người con của bà Yến, Châu, Bưởi vẫn gọi ông Chi là cậu. Trong nhà bà Yến vẫn còn tấm ảnh cậu Chi chụp hai con trai bà lúc bé. Anh con trai cả bây giờ là Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Quảng Nam.

Thực hiện lời hứa năm nào ở Thanh Hóa, 5 người lính quân y Quảng Nam ra sức làm từ thiện. Không chỉ đem giọng hát cao vút làm đẹp cho đời, NSND Tường Vy còn sáng lập 3 Trung tâm nghệ thuật Tình thương ở Hà Nội, Đà Nẵng, Quảng Nam. Ngày đầu thành lập, bà bán tất cả tư trang để lo cho các cháu. Nhiều trẻ em tật nguyền, thiệt thòi được bà phát hiện, bồi dưỡng đã trở thành những ca sĩ, nhạc sĩ sống được bằng nghề của mình. Hằng năm dù bệnh tật, bà vẫn dành 3 đợt vào với các cháu, xoay đủ mọi cách để các trung tâm hoạt động.

Bác sĩ Trang Xuân Chi, chủ nhiệm khoa Nội, bệnh viên Quân y 13 khi về hưu dành trọn cuối đời cho Hội Chữ thập đỏ và được Nhà nước phong tặng Thầy thuốc nhân dân bởi những đóng góp cho cộng đồng. Ông vừa trực tiếp đi khắp nơi khám bệnh, vừa chụp ảnh, viết báo kêu gọi Mạnh Thường Quân giúp đỡ, vừa liên hệ với các bệnh viện lớn của cả nước đưa các cháu bệnh tim, chất độc da cam ra phẫu thuật. Các bài viết xuyên thấu lòng người và ông được mệnh danh là người “xin tiền” có thương hiệu. Hai mươi năm qua, ông huy động hơn 4 tỉ đồng, giúp đỡ hàng ngàn bệnh nhân. Mải rong ruổi với những chuyến đi, ông không để ý bệnh tật của mình, khi biết thì bệnh đã nặng.

Bà Phạm Thu Yến, nguyên Chủ nhiệm khoa Tâm thần  bệnh viện Quân y 17, là con liệt sĩ, cháu nội danh sĩ Phạm Liệu, mang trong mình dòng máu hào kiệt, bà lặng lẽ cùng các hội từ thiện Đà Nẵng, chùa Bà Đa, Sư Nữ nấu cháo tình thương, khám bệnh người nghèo, thu gom quần áo lên tặng bà con nghèo ở các huyện miền núi Quảng Nam.

Y sĩ Nguyễn Thị Thanh Châu, bác sĩ Đoàn Thị Bưởi đều là những người hết lòng vì cộng động, sẵn sàng khám chữa bệnh không lấy tiền, đồng thời đóng góp nhiệt tình cho các hoạt động từ thiện ở địa phương.

Nghe tin cô em về Đà Nẵng, chiều ngày 21-11, bà Yến nhờ người thân chở đến thăm NSND Tường Vy tại Trung tâm Nghệ thuật tình thương. Những câu nói thốt ra thật cảm động giữa hai người không còn trẻ nữa: “Chị vẫn rất khỏe, đẹp. Em ước gì được như chị. Em phải đi bằng xe lăn để ra sân bay chị à”, “Trang Xuân Chi nghe nói ngày càng yếu em ơi”, “Để em gọi động viên anh ấy”… Lại như ngày nào, họ nhắc về những kỷ niệm xưa, ngày họ tuổi 17, 18 tràn đầy sức sống. Và quê hương như một phần máu thịt thiêng liêng, để rồi đi đâu họ cũng hướng về và cống hiến.

Ngoài kia, tiếng đàn của các cháu khuyết tật lại vang lên đằm thắm như muốn nói cuộc sống vẫn rất tươi đẹp dù có vượt qua bao chông gai, thử thách.

Bài, ảnh: HỒNG VÂN