Nói đến bầu cử là nói đến Nhà nước, đến dân chủ, đến Nhà nước pháp quyền. Nhà nước pháp quyền gắn liền với bầu cử; chỉ khi tổ chức tốt bầu cử mới cho chúng ta những điều kiện căn bản để tiếp tục xây dựng Nhà nước pháp quyền. Cội nguồn của Nhà nước pháp quyền bắt đầu từ bầu cử (không có bầu cử thì không có Nhà nước pháp quyền). Vậy, để xây dựng được Nhà nước pháp quyền, đầu tiên chúng ta phải chăm lo, chỉ đạo, để mọi người dân thực hiện tốt quyền bầu cử với tư cách là quyền chính trị quan trọng bậc nhất trong các quyền công dân quy định trong Hiến pháp.

 Cán bộ, chiến sĩ đảo Núi Le, huyện đảo Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa bỏ phiếu bầu cử. Ảnh: PHÚ SƠN


Không phải ngẫu nhiên, sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, trước bộn bề khó khăn, vất vả, gian nguy, Chủ tịch Hồ Chí Minh quyết định tổ chức tổng tuyển cử đầu tiên trên cả nước. Chỉ có thể thông qua cuộc tổng tuyển cử đó, Chính phủ Hồ Chí Minh mới thực sự là Chính phủ chính đáng, là chính quyền mạnh mẽ và sáng suốt của nhân dân. Bất chấp mọi khó khăn, hiểm nguy, rủi ro, Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn quyết tâm cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta tổ chức thành công cuộc tổng tuyển cử đầu tiên, huy động toàn bộ lực lượng để chúng ta khắc phục và thực hiện thắng lợi vang dội cuộc tổng tuyển cử. Trải qua 13 lần bầu cử, qua mỗi lần bầu chúng ta càng thấy Nhà nước pháp quyền của chúng ta là một bước phát triển. Điều đó không chỉ khẳng định quyền chính trị của người dân được tôn trọng, bảo đảm, mà còn khẳng định sự trưởng thành về dân chủ của nhân dân Việt Nam. Thông qua bầu cử, người dân mới thực hiện được quyền quyết định bộ máy nhà nước. Thế giới hiện đại đã chứng minh không có phương thức dân chủ nào tốt hơn là phương thức bầu cử. Thông qua hoạt động bầu cử, người dân thể hiện ý chí, nguyện vọng của mình để chọn ra người ủy quyền chính trị của mình, thay mặt mình quản trị quốc gia. Như vậy, bầu cử là để người dân thực hiện quyền làm chủ của mình, thực hiện quyền giám sát, không đơn thuần chỉ lựa chọn người quản trị quốc gia. Bầu cử cũng là cách thức để Nhà nước trở nên chính đáng. Những người được bầu sẽ tự tin hơn khi thực hiện thẩm quyền của mình. Bởi quyền hạn đó không phải tự nhiên mà có, đều bắt nguồn từ nhân dân, do nhân dân ủy quyền và người được bầu mới có sức mạnh thực sự vì dân trao quyền cho họ. Do đó, chúng ta tổ chức bầu cử càng tốt, càng dân chủ, càng minh bạch thì tính chính đáng trong bộ máy Nhà nước càng rõ nét. Đấy là lý do vì sao mà chúng ta cần phải nỗ lực để bầu cử thật tốt, để bộ máy Nhà nước hình thành trong cuộc bầu cử ấy hoàn toàn chính đáng; người được bầu thực sự vì dân, có uy tín, trình độ, đạo đức, năng lực. Tỷ lệ dân đi bầu, tỷ lệ số phiếu bầu cho người được bầu niềm tin. Tỷ lệ bầu càng cao, tín nhiệm cử tri càng lớn, người đó càng có nhiều sức mạnh, bởi đằng sau họ là cử tri, là nhân dân. Bầu cử thành công là cho bộ máy sức mạnh.

Cuộc bầu cử lần nào cũng luôn là vấn đề thời sự, là vấn đề “nóng” nhất trong mọi vấn đề "nóng"; cũng quan trọng, ý nghĩa chính trị như nhau. Nhưng mỗi cuộc bầu cử diễn ra trong một bối cảnh nhất định. Bối cảnh đó chi phối mạnh mẽ đến ý nghĩa, tầm quan trọng, cách thức chuẩn bị. Có thể nói, bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIV, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp lần này diễn ra trong bối cảnh hết sức đặc thù, ở chỗ đây là lần đầu tiên nước ta tổ chức bầu cử dưới ánh sáng của Hiến pháp năm 2013; một bản Hiến pháp có nhiều điểm mới, tạo ra khung khổ rộng lớn hơn cho phát triển, đề cao quyền con người, quyền cơ bản của công dân. Trên cơ sở bản Hiến pháp đó, Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Tổ chức chính quyền địa phương có nhiều điểm mới, liên quan đến hai thiết chế quyền lực rất lớn, Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp. Hai đạo luật này được ban hành với thông điệp rất rõ ràng là chúng ta đề cao vai trò của cơ quan dân cử, tạo mọi cơ sở pháp lý thuận lợi nhất cho các cơ quan dân cử thực hiện đúng quyền lực mà nhân dân ủy quyền, tránh hình thức; một cơ quan quyền lực mạnh, thực sự là cơ quan đại diện của dân. Đây cũng là lần thứ hai Việt Nam tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân trong một ngày. Sau lần bầu cử chung cách đây 5 năm, chúng ta rút ra được những kinh nghiệm tốt, khắc phục hạn chế của lần bầu cử chung trước đó để làm tốt hơn lần này. Chúng ta cũng tổ chức bầu cử trong mô hình bầu cử mới. Hiến pháp năm 2013 đã định ra một chế định rất quan trọng là Hội đồng Bầu cử quốc gia; đó là cơ quan chịu trách nhiệm trước nhân dân về công tác bầu cử. Đây là thiết chế quyền lực mới để triển khai nhiệm vụ bầu cử. Bầu cử lần này cũng diễn ra trong bối cảnh Đại hội lần thứ XII của Đảng vừa được tổ chức thành công tốt đẹp với những nhiệm vụ, phương hướng phát triển rất mạnh mẽ, với thông điệp đổi mới rất rõ ràng. Bầu cử thành công sẽ giúp lập ra bộ máy đủ năng lực, trình độ, thực hiện thắng lợi các mục đích, yêu cầu, nhiệm vụ mà Nghị quyết Đại hội Đảng đặt ra.

Bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIV, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016-2021 cũng được tổ chức trong bối cảnh quốc tế rất phức tạp. Nước ta đã gia nhập ngày càng sâu vào tổ chức quốc tế, trở thành thành phần hữu cơ của đời sống quốc tế. Tất cả biến động của quốc tế đều dội vào chúng ta. Vì thế, mục đích của cuộc bầu cử lần này không chỉ tổ chức tốt nhất cho người dân thực hiện quyền chính trị của mình mà thông qua bầu cử để tiếp tục phát huy trách nhiệm công dân, phát huy đại đoàn kết toàn dân tộc; tranh thủ thời cơ, vượt qua mọi thách thức lớn lao đang đặt ra cho dân tộc ta trong bối cảnh hiện nay. Thông qua bầu cử, một lần nữa nước ta khẳng định ý chí, quyết tâm giữ vững độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, tiếp tục con đường mà Đảng, Bác Hồ, nhân dân đã chọn một cách kiên trì, kiên định và kiên quyết, tạo động lực mới cho phát triển đất nước trong bối cảnh khó khăn, gắn kết hơn khối đại đoàn kết toàn dân tộc, vượt lên mọi thách thức, tăng cường đồng thuận xã hội.

Quốc hội khóa XIII để lại những bài học rất quý giá về trách nhiệm, sức mạnh, niềm tin của mình trước cử tri. Quốc hội khóa XIV phải trên nền tảng đó phát huy. Chúng ta kỳ vọng cuộc bầu cử này, loại bỏ những tuyên truyền phi dân chủ, xuyên tạc về bầu cử; giúp nhân dân thấy rõ việc tham gia bầu cử là vì lợi ích của chính mình.

PGS, TS LÊ MINH THÔNG - Phó tổng thư ký Quốc hội, Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, Phó chánh văn phòng Hội đồng Bầu cử quốc gia.