QĐND - Sứ mệnh cao cả hàng đầu của báo chí cách mạng là góp phần thúc đẩy xã hội phát triển lành mạnh, tiến bộ nhằm cùng cả dân tộc thực hiện thắng lợi mục tiêu: “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Muốn hoàn thành sứ mệnh ấy, báo chí cách mạng phải đặt lợi ích dân tộc, quốc gia lên trên hết. Để làm sáng tỏ thêm vấn đề này, phóng viên Báo Quân đội nhân dân đã có cuộc trao đổi với GS, TS Tạ Ngọc Tấn, Ủy viên Trung ương Đảng, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Phó chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương.

PV: Xin Giáo sư cho biết một vài thành tựu nổi bật mà báo chí cách mạng Việt Nam đã đóng góp vào sự nghiệp kháng chiến giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong 90 năm qua?

GS, TS Tạ Ngọc Tấn.

GS, TS  Tạ Ngọc Tấn: Có thể nói nền báo chí cách mạng Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh khai sinh với sự mở đầu là tờ báo Thanh Niên đã có những đóng góp vô cùng to lớn cho sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc, cũng như công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong suốt 90 năm qua. Ngay sau khi ra đời, báo chí cách mạng Việt Nam đã trở thành một phương tiện hữu hiệu trong việc truyền bá các tư tưởng về con đường giải phóng dân tộc, về cách mạng xã hội chủ nghĩa, tuyên truyền, động viên tinh thần yêu nước, vận động các tầng lớp nhân dân, xây dựng lực lượng kháng chiến trong toàn dân, xây dựng mặt trận đoàn kết của các lực lượng của cả dân tộc để đánh đuổi các thế lực thực dân, đế quốc, xâm lược, thu non sông về một mối. Báo chí của chúng ta còn là một trường học, nơi đào tạo, bồi dưỡng nâng cao nhận thức, trang bị kiến thức cho cán bộ, đảng viên và người dân, tham gia tích cực vào việc xây dựng nền văn hóa mới, xây dựng những con người mới.

Trong suốt tiến trình lịch sử vừa qua, báo chí cách mạng Việt Nam thực sự là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, trở thành diễn đàn để nhân dân thể hiện tiếng nói, tâm tư, tình cảm của mình, tham gia đóng góp ý kiến đối với mọi vấn đề của đất nước. Đồng thời báo chí cũng trở thành một cầu nối giữa dân tộc ta với các dân tộc, các quốc gia trên thế giới, kết nối giữa văn hóa của chúng ta với văn hóa của nhân loại, giúp cho chúng ta truyền bá những giá trị văn hóa của đất nước đến với các dân tộc khác trên thế giới và lựa chọn, tiếp nhận những giá trị văn hóa rất phong phú của các dân tộc trên thế giới, góp phần làm giàu cho cuộc sống, thúc đẩy công cuộc xây dựng, phát triển của đất nước ta... Chính trong tiến trình lịch sử của dân tộc, báo chí cách mạng Việt Nam cũng ngày càng phát triển, hiện đại hóa, trở thành một phương tiện công tác tư tưởng có sức mạnh rất to lớn, có vai trò rất quan trọng của Đảng và Nhà nước.

Tham quan Phòng trưng bày tài liệu, hiện vật về lịch sử báo chí tại căn cứ ATK Định Hóa-Thái Nguyên, nơi ra đời Hội Nhà báo Việt Nam. Ảnh: Nguyễn Huyên

PV: Thưa Giáo sư, thời gian qua internet phát triển mạnh mẽ, nhiều trang mạng xã hội, blog cá nhân ra đời đã ít nhiều làm thay đổi quan niệm về vai trò của báo chí truyền thống. Theo Giáo sư, điều này nên mừng hay lo?

GS, TS  Tạ Ngọc Tấn: Sự phát triển mạnh mẽ của internet bắt đầu từ thập niên 1980 đã thay đổi cả lối sống, cả văn hóa sống cùng nhiều khía cạnh của cuộc sống xã hội và con người hiện đại. Đương nhiên, nó cũng dẫn đến những thay đổi to lớn về tính chất, quy mô, phương thức tác động và sức mạnh của báo chí, truyền thông đại chúng. Internet mang lại sức mạnh và những tiện ích tuyệt vời cho con người, nhưng tiếc thay, nó cũng kéo theo không ít phiền toái, trong đó có những ảnh hưởng tiêu cực từ thông tin độc hại, thiếu trách nhiệm của một số trang mạng, blog cá nhân.

Vấn đề ở đây không phải là mừng hay lo mà phải làm sao để thích ứng với internet, để sống chung với internet, để khai thác, tận dụng được sức mạnh, các tiện ích và hạn chế đến mức thấp nhất những ảnh hưởng tiêu cực của internet. Muốn vậy, một mặt chúng ta phải chủ động phát triển lực lượng để có thể làm chủ được không gian mạng một cách cơ bản; nhanh chóng xây dựng hệ thống pháp lý, phân định rõ ràng quyền và trách nhiệm của công dân khi tham gia mạng; đặc biệt là làm rõ và có chế tài thích đáng đối với những thông tin nào ảnh hưởng xấu đến thuần phong, mỹ tục, đến văn hóa dân tộc, đến an ninh chính trị của đất nước, không được phép tung lên mạng. Đồng thời, phải có các giải pháp kỹ thuật để phát hiện và xử lý những vi phạm. Mặt khác, cần nhanh chóng thực hiện việc tuyên truyền, giáo dục trong nhân dân, hình thành trong nhận thức của những người tham gia mạng một thái độ đúng đắn, có trách nhiệm, cảnh giác và cùng đấu tranh, phê phán đối với những thông tin tiêu cực trên mạng.

PV: Thưa Giáo sư, trong xã hội thông tin bùng nổ, báo chí cách mạng làm thế nào để thực hiện được nhiệm vụ định hướng dư luận xã hội, hạn chế những thông tin sai trái, độc hại, góp phần ổn định an ninh thông tin-truyền thông vào bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc, thúc đẩy sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước?

GS, TS  Tạ Ngọc Tấn:  Như chúng ta đều biết, sự phát triển bùng nổ của báo chí nói riêng, truyền thông đại chúng nói chung là một xu hướng khách quan, tất yếu của xã hội hiện đại. Thông tin, báo chí càng bùng nổ thì vai trò, trách nhiệm và yêu cầu đặt ra với báo chí cách mạng trong việc định hướng dư luận xã hội, hạn chế những thông tin sai trái, độc hại, giữ an ninh thông tin-truyền thông và bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc càng to lớn, càng nặng nề, phức tạp.

Muốn hoàn thành tốt sứ mệnh, trách nhiệm ấy, trước hết ta phải xây dựng, phát triển được một hệ thống báo chí-truyền thông đại chúng quốc gia mạnh về lực lượng, hợp lý về cơ cấu, chủng loại, hiện đại về công nghệ và kỹ năng nghề nghiệp. Đảng, Nhà nước phải đào tạo cơ bản, bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ những người làm báo, những người được giao quản lý hệ thống truyền thông đại chúng, để họ thực sự trở thành những người chiến sĩ vừa hồng, vừa chuyên trên mặt trận tư tưởng, những người luôn ý thức đầy đủ về trách nhiệm của mình đối với nghề nghiệp và đối với lợi ích của dân tộc, của chế độ. Cả hệ thống báo chí-truyền thông của chúng ta phải chủ động cung cấp thông tin cho xã hội một cách nhanh nhất, đầy đủ nhất; đồng thời kịp thời phân tích, hướng dẫn nhân dân nhận thức đúng về những vấn đề, sự kiện, hiện tượng mới, vạch trần và đấu tranh kiên quyết với những thông tin sai trái, độc hại. Nói cách khác, cả nền báo chí-truyền thông đại chúng và mỗi người làm báo, mỗi cán bộ truyền thông đại chúng phải đặt lợi ích dân tộc, lợi ích quốc gia lên trên hết.

PV: Theo Giáo sư, mỗi nhà báo cần trang bị cho mình những gì để vừa kế thừa, phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của báo chí cách mạng, vừa có thể tiếp thu, làm chủ công nghệ làm báo hiện đại để hoàn thành tốt vai trò là người chiến sĩ xung kích trên mặt trận tư tưởng của Đảng?

GS, TS  Tạ Ngọc Tấn: Trong bài nói chuyện tại Đại hội lần thứ ba của Hội Nhà báo Việt Nam, Bác Hồ có nhấn mạnh rằng: “Cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng”, và để làm tròn nhiệm vụ vẻ vang đó thì trước hết người làm báo phải “tu dưỡng đạo đức cách mạng”. Tôi nghĩ, điều dạy của Bác Hồ vẫn đang có ý nghĩa thời sự với chúng ta hôm nay. Đối với người làm báo, đạo đức cách mạng chính là biểu hiện sinh động, cụ thể của lòng yêu nước, yêu chế độ; ý thức trách nhiệm trước dân tộc, nhân dân; sự yêu thương, trân trọng đối với mỗi số phận con người; sự trung thực, công bằng trong thông tin và tinh thần thẳng thắn, dũng cảm trong đấu tranh chống tiêu cực, chống những âm mưu, luận điệu có hại đối với dân tộc và chế độ.

Cùng với đạo đức cách mạng, yêu cầu về chuyên môn nghiệp vụ là cơ bản và sống còn đối với người làm báo, người làm truyền thông đại chúng. Nói đến chuyên môn nghiệp vụ của người làm báo là nói đến nhận thức đúng đắn về nghề làm báo, năng lực hành nghề một cách chuyên nghiệp, khả năng sử dụng các phương tiện kỹ thuật, công nghệ hiện đại phục vụ cho hành nghề, nói đến đạo đức nghề nghiệp và vốn kiến thức văn hóa rộng, kinh nghiệm thực tế phong phú... Tóm lại, người làm báo muốn làm tròn nhiệm vụ “người chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng của Đảng” thì phải thường xuyên học tập, rèn luyện để trở thành người cán bộ vừa "hồng" vừa "chuyên" mà Bác Hồ đã nhiều lần nhấn mạnh.

PV: Xin cảm ơn Giáo sư!

LÊ ĐÔNG (thực hiện)