QĐND Online - Trong những ngày này, khi cả nước đang chuẩn bị cho lễ kỷ niệm 60 năm Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, thì ở Tây nguyên xa xôi, hàng vạn người con của tỉnh Kon Tum nói chung, gần 30 cán bộ, chiến sĩ, thanh niên xung phong đã từng tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ nói riêng đang hằng ngày hướng về Tây Bắc. Với họ, ký ức về chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ cứ hiện rõ từng ngày như vừa mới xảy ra hôm qua...

17 tuổi, tham gia giải phóng Điện Biên

Trong ngôi nhà của mình ở số 109 Trần Hưng Đạo (TP Kon Tum), ông Đỗ Trọng Hòa, Trưởng ban liên lạc cựu chiến sĩ Điện Biên tỉnh Kon Tum đã kể rất nhiều câu chuyện về trận Điện Biên Phủ, về người Anh cả của Quân đội nhân dân Việt Nam - Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

Chiến sĩ Điện Biên Đỗ Trọng Hòa.

Tháng 2-1954, khi ông mới tròn 17 tuổi nhưng đã là chiến sĩ Đại đội Công binh thuộc Tiểu đoàn 6, Trung đoàn 174, Đại đoàn 316, được tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ. Ngày ấy, đơn vị ông Hòa đảm nhiệm đánh chiếm bốn quả đồi phía Đông Mường Thanh gồm A1, C1, C2 và D2.

Đến giữa tháng 4-1954, Chiến dịch Điện Biên Phủ đã vào giai đoạn cao điểm, bộ đội ta đã khép chặt vòng vây địch tại đồi A1. Thời điểm ấy, đơn vị ông Hòa đóng quân ở Bản Kéo, phía sau đồi A1. Nhiệm vụ chính của đơn vị ông là đào hệ thống hầm ngầm dưới chân đồi A1 có chiều rộng là 2m, sâu 1,5m và chiều dài là 50m để tập kết thuốc nổ. Với các dụng cụ thô sơ chủ yếu là cuốc, xẻng, anh em thay nhau đào xuyên lòng đất trong khi địch bắn phá ác liệt. Tất cả đất đá đào được phải đem gom vào tấm bạt, buộc dây kéo ra ngoài, đổ vào địa điểm tập kết bí mật, không được để lộ dấu vết, không để địch phát hiện. Sau 15 ngày đêm dốc sức, đơn vị đã hoàn thành hầm ngầm, tập kết 1000kg bộc phá, chờ lệnh tổng công kích.

Ngày 5-5-1954, Đại đoàn 316 đã đánh sập đồi A1, ngày 7-5-1954, toàn Mặt trận tổng công kích giải phóng Điện Biên Phủ. Sau Chiến thắng Điện Biên Phủ, ngày 9-5-1954, ông Hòa cùng hơn 100 chiến sĩ bộ binh, pháo binh và công binh đã được gặp Đại tướng tại đồi Him Lam...

Nói về những kỷ niệm trong thời gian tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ, ông Hòa xúc động khi nhắc đến nhiệm vụ phá hàng rào thép gai của địch để tạo “cửa mở” cho bộ đội ta tiến vào đồi A1. Nhiệm vụ này nguy hiểm và khó khăn hơn, nên sự hy sinh xương máu của bộ đội ta là không thể tránh khỏi. Ông Hòa ngậm ngùi, tối hôm tổ ba người của ông tập trung vào vị trí chiến đấu ở khu vực um tùm cỏ lau và cây dại. Khi người đồng đội thứ nhất ôm bộc phá bò đến gần hàng rào thép gai thì một loạt pháo từ cứ điểm của địch bất ngờ bắn tới. Pháo bắn, bộc phá trên tay phát nổ, người đồng đội ông ngã xuống. Ngay lập tức, người đồng đội thứ hai ôm bộc phá tiến lên, áp sát hàng rào thép gai; khi vừa rút dây cháy chậm bộc phá và chạy ra phía sau thì vướng phải một quả mìn của địch. Mìn nổ, người đồng đội của ông cũng bị thương nặng phải chuyển về tuyến sau. Sự hy sinh thầm lặng của những đồng đội ông Hòa đã góp phần làm nên Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ chấn động địa cầu.

Xạ thủ nã phát đạn đầu tiên vào Him Lam

Trong gần 30 chiến sĩ Điện Biên Phủ ở Kon Tum, ông Vũ Hữu Như là người cao tuổi nhất. Hiện tại, người CCB Điện Biên năm xưa đã tròn 92 tuổi, đang sinh sống tại số 235 Trần Khánh Dư (TP Kon Tum). Ngày tham gia giải phóng Điện Biên, ông Như đang giữ chức vụ Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 415, Đại đoàn 351.

Ông Vũ Hữu Như vẫn giữ mãi tờ báo Nhân dân ngày Đại tướng Võ Nguyên Giáp từ trần.

Sinh năm 1922, tại huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định, tháng 4-1944, ông Như tham gia thanh niên cứu quốc ở địa phương. Đến cuối năm 1945, ông vào tự vệ và tham gia chiến đấu bảo vệ Thành Hà Nội. Năm 1947, ông vào bộ đội chủ lực thuộc biên chế của Đại đội 77, Tiểu đoàn 34, Liên khu 3. Năm 1949, ông Như là một trong số ít thanh niên Việt Nam đầu tiên được gửi sang Trung Quốc để đào tạo chuyên ngành Pháo binh. Sau đó, ông được tham gia lớp huấn luyện chuyên môn  6 tháng ở Liên Xô. Ông Như kể: “ Ngày ấy, tôi là người bắn phát đạn đầu tiên ở trận Him Lam. Sau 2 phát bắn làm điểm trúng mục tiêu của địch, 26 khẩu pháo của Trung đoàn 45 bắn dồn dập vào cứ điểm địch. Khoảng 15 phút sau, địch ở đồi Him Lam đã phất cờ trắng đầu hàng”.

Với chiến lược nghi binh tài tình, bộ đội ta đã khiến cho quân Pháp hoang mang, không đoán được địa điểm tập kết lực lượng, không đoán được định hướng tấn công. Chiến trường đã vào giai đoạn ác liệt, khó khăn nhất không phải là gian khổ, thiếu thốn trong sinh hoạt hằng ngày mà là nỗi lo khan hiếm đạn pháo. Ngày ấy, Chính ủy của đơn vị là đồng chí Phạm Ngọc Mậu, một người chỉ huy rất sát với bộ đội, thường xuyên đi khắp các trận địa để kiểm tra, chỉ đạo, động viên anh em. Ông nhắc nhở động viên bộ đội, trong khi khan hiếm về đạn được, chúng ta phải hết sức tiết kiệm, cố gắng “bắn phát nào trúng mục tiêu phát đó, để tránh lãng phí”.

Trung đoàn 45 của ông và đồng đội đã góp phần cùng Đại đoàn 351 hoàn thành nhiệm vụ tiêu diệt các tập đoàn cứ điểm của địch tại khu vực trung tâm Mường Thanh; chi viện cho bộ đội ta tiến công tiêu diệt các cứ điểm E1, D1, A1, C1 và C2 đồng thời kiềm chế  hỏa lực pháo binh của địch ở chiến trường.

Đã 60 năm trôi qua, nhưng những hình ảnh về Chiến dịch Điện Biên Phủ, chiến thắng lịch sử của quân và dân ta đối với ông Đỗ Trọng Hòa, ông Vũ Hữu Như và những cựu binh Điện Biên Phủ như vừa diễn ra cách đây vài ngày. Hiện tại, tuy họ đang sống ở Tây nguyên xa xôi nhưng trái tim và tình cảm của họ đang hướng về Tây Bắc. Hằng năm, mỗi dịp ngày 7-5 về, họ lại vinh dự và tự hào được làm người chiến sĩ Điện Biên, cố gắng sống và cống hiến những ngày cuối cuộc đời cho gia đình và xã hội.

Bài, ảnh: TRẦN NAM CAO