QĐND - Mỗi khi có dịp về lại chiến trường xưa, những cựu chiến binh Điện Biên Phủ đều đến thăm Nghĩa trang liệt sĩ đồi A1 và ghé qua cầu Mường Thanh. Cầu Mường Thanh là công trình quân sự do các kỹ sư người Pháp xây dựng trên sông Nậm Rốm, nhằm phục vụ cho việc vận chuyển vũ khí, đạn dược… từ trung tâm tập đoàn cứ điểm tới các cụm cứ điểm của thực dân Pháp trên dãy đồi phía Đông, Đông Bắc. Khi Việt Minh tấn công cứ điểm Him Lam, quân Pháp đã sử dụng cây cầu này cho xe cứu thương chuyển số quân thương vong về trung tâm cứ điểm, đồng thời đưa xe tăng chi viện cho cứ điểm A1 vào đêm 31-3-1954... Nhưng quân Pháp đâu có ngờ rằng, bộ đội Tướng Giáp đã vượt sông Nậm Rốm qua chính cây cầu này để tiến vào tiêu diệt họ, và cũng từ đó cầu còn được gọi là cầu “Tiến quân lịch sử”.

Được biết, cây cầu Mường Thanh được làm sẵn và vận chuyển bằng máy bay từ Pháp sang. Toàn bộ cây cầu dài 40m, rộng 5m, hai bên thành cầu là những thanh sắt chống, bảo đảm tải trọng cho phép từ 8 đến 15 tấn. Để bảo vệ cây cầu, quân Pháp đã bố trí các cứ điểm 507, 508 và 509 bên đầu cầu phía Đông, còn đầu phía Tây, chúng bố trí 1 ổ đại liên 4 nòng án ngữ. Với cách bố trí lực lượng như vậy, người Pháp hy vọng sẽ giữ vững được cây cầu trước sự tấn công của Việt Minh.

Ngày 7-5-1954, quân ta tiến vào trung tâm chỉ huy của cứ điểm. 17 giờ 15 phút, cánh quân của Đại đoàn 312 tiến sát vào sở chỉ huy của địch. Đại đội trưởng Tạ Quốc Luật dẫn đầu tổ xung kích vượt qua cầu tiến thẳng vào khu trung tâm. Dưới làn hỏa lực của địch, các chiến sĩ đã không quản hy sinh, dũng cảm chiến đấu, nhanh chóng dập tắt hỏa điểm trọng liên của địch và tiến lên…

Ông Giáp Lê Thìn (82 tuổi), cựu chiến binh Điện Biên Phủ, hiện sinh sống ở thành phố Bắc Giang, không giấu nổi xúc động khi trở lại thăm cây cầu Mường Thanh. Ông Thìn nhớ lại: “17 giờ 30 phút ngày 7-5-1954, tôi cùng đồng đội chạy từ đồi E qua cầu Mường Thanh tiến vào trung tâm cứ điểm Điện Biên Phủ và được chứng kiến tướng Đờ Cát cùng Bộ Tham mưu của tập đoàn cứ điểm bị bắt sống. Gần một vạn tù binh giơ cao cờ trắng xin hàng… Còn bộ đội ta reo hò, mừng vui chiến thắng… Đã 60 năm trôi qua, trở lại mảnh đất Điện Biên, tôi thấy nơi đây đã có nhiều đổi thay. Nhất là khi được trở lại cây cầu Mường Thanh, những ký ức hào hùng lại hiện lên trong tôi mà trong suốt cuộc đời tôi không thể nào quên…”.

Dòng Nậm Rốm nay đã có thêm 2 cây cầu lớn là cầu Thanh Bình và cầu A1. Cầu Mường Thanh chỉ dành cho xe đạp, xe máy và người đi bộ. Một bên đầu cầu là khu chợ xanh tấp nập và là một trong những địa điểm thu hút đông du khách. Thời gian trôi qua nhưng cầu Mường Thanh vẫn yên bình bắc qua sông Nậm Rốm và mãi là cây cầu “Tiến quân lịch sử” của quân và dân ta.

TUẤN ANH