Trung đoàn Cao xạ 210 được thành lập ngày 25-4-1959 với nhiệm vụ ban đầu là bảo vệ khu gang thép Thái Nguyên; bảo vệ thủ phủ khu tự trị Việt Bắc và cơ động đánh địch khi có lệnh. Cuối năm 1964, đế quốc Mỹ leo thang chiến tranh ra miền Bắc bằng không quân, hòng phá hoại công cuộc xây dựng CNXH, ngăn chặn sự chi viện của hậu phương lớn miền Bắc cho cách mạng miền Nam. Bằng ý chí kiên cường, dũng cảm, mưu trí, sáng tạo, ngày 17-10-1965, đơn vị đã bắn rơi chiếc máy bay Mỹ đầu tiên, đánh dấu bước trưởng thành vượt bậc của cán bộ, chiến sĩ trung đoàn. Không lâu sau đó, ngày 29-4-1966, cán bộ, chiến sĩ trung đoàn đã liên tiếp bắn rơi chiếc máy bay thứ 999 và 1.000 của không quân Mỹ trên bầu trời miền Bắc, làm nức lòng quân và dân cả nước. Chiến công này được Bác Hồ khen ngợi, Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp xuống tận trận địa chúc mừng; đơn vị được tặng thưởng Huân chương Quân công hạng Nhì.
Những ngày chiến đấu tại Việt Bắc, lưới lửa của trung đoàn đan bện với lưới lửa phòng không của quân dân Bắc Thái, giáng cho địch những đòn chí mạng. 31 máy bay của Mỹ phải trả giá cho những hành động phi nghĩa mà chúng gây ra cho nhân dân ta.
Cuối năm 1967, tình hình cách mạng có nhiều biến chuyển mau lẹ, Trung đoàn Cao xạ 210 được lệnh cơ động vào Nam chiến đấu. Từ căn cứ địa Việt Bắc, dấu chân của cán bộ, chiến sĩ trung đoàn đi suốt chiều dài đất nước, ở những nơi nóng bỏng nhất là phà Bến Thủy, sân bay Vinh, đường mòn Hồ Chí Minh… và sát cánh cùng quân dân hai nước bạn Lào, Campuchia giải phóng đất nước. Ở bất kỳ nơi đâu, thực hiện nhiệm vụ gì đơn vị đều hoàn thành xuất sắc. Đặc biệt, cuộc đọ sức quyết liệt 147 ngày đêm giữ chốt lửa ngã ba Đồng Lộc, đơn vị đã bắn cháy 8 máy bay Mỹ, giữ vững mạch máu giao thông chi viện kịp thời cho miền Nam đánh Mỹ. Trong trận chiến ác liệt này, 122 cán bộ, chiến sĩ đơn vị đã anh dũng hy sinh, 259 người để lại một phần thân thể nơi chiến trường.
Sau nhiều lần thay đổi phiên hiệu và vị trí đóng quân, hiện nay Lữ đoàn Phòng không 210 được biên chế trực thuộc Quân khu 1, thực hiện nhiệm vụ huấn luyện, SSCĐ. Nắm chắc yêu cầu “địch vào là biết, địch đến là diệt”, Đảng ủy, chỉ huy lữ đoàn tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nghiêm nền nếp chế độ, quy định về SSCĐ, trực chỉ huy, trực ban tác chiến, kíp ban, phiên ban; chế độ chuẩn bị chiến đấu ở sở chỉ huy các cấp và các phân đội trực chiến. Tăng cường huấn luyện đêm, huấn luyện bộ đội trong điều kiện thời tiết xấu, nắm chắc chuyên môn kỹ thuật, làm chủ vũ khí trang bị hiện có, luyện tập thuần thục các phương án chiến đấu, kiên quyết không để bất ngờ, lỡ thời cơ, sẵn sàng cơ động chiến đấu và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.
Hoạt động công tác Đảng, công tác chính trị được tiến hành đồng bộ trên tất cả nhiệm vụ, chú trọng xây dựng Đảng bộ lữ đoàn vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức; nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy đảng; chú trọng vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên, xây dựng đội ngũ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Gắn kết chặt chẽ giữa phong trào thi đua thường xuyên với thi đua đột kích và các cuộc vận động lớn của các cấp, các ngành, đặc biệt là Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”. Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh bằng những việc làm thiết thực, hiệu quả; xây dựng lữ đoàn VMTD vững chắc; xây dựng mối quan hệ đoàn kết gắn bó với cấp ủy, chính quyền, nhân dân địa phương.
Trải qua 60 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, lớp lớp cán bộ, chiến sĩ lữ đoàn đã lập nhiều chiến công xuất sắc, vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý. Đặc biệt, lữ đoàn được Chủ tịch nước tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước và truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân đối với liệt sĩ, Đại đội trưởng Trần Văn Ca... Nhân dịp kỷ niệm 60 năm ngày thành lập (25-4-1959 / 25-4-2019), đơn vị được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhì.
Đại tá TRẦN VĂN THẮNG
Lữ đoàn trưởng Lữ đoàn Phòng không 210, Quân khu 1