Ngay sau đó, cùng với việc giam chân địch tại Hà Nội, các cơ quan của Trung ương Đảng, Chính phủ, Quốc hội, Mặt trận, quân đội, các đoàn thể chính trị và các nhà máy quan trọng được chuyển lên Việt Bắc. Việt Bắc, từ “Thủ đô cách mạng” đã trở thành “Thủ đô kháng chiến”.

Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh nhận định: Thực dân Pháp sẽ huy động lực lượng lớn đánh lên Việt Bắc, chúng cố gắng đánh một đòn quân sự quyết định với mục đích kết thúc chiến tranh.

Nhằm nâng cao khả năng, hiệu suất chiến đấu của quân đội, làm thất bại kế hoạch tiến công mùa đông của địch, trung tuần tháng 9-1947, Trung ương Quân ủy triệu tập Hội nghị quân sự toàn quốc lần thứ tư nhằm đề ra những nhiệm vụ cần kíp trong Thu-Đông năm 1947. Báo cáo của Cục Chính trị (đơn vị tiền thân của Tổng cục Chính trị ngày nay) do đồng chí Văn Tiến Dũng, Cục trưởng Cục Chính trị trình bày tại hội nghị đã nêu bật những kết quả, thành tích của công tác Đảng, công tác chính trị (CTĐ, CTCT) trong quân đội kể từ ngày toàn quốc kháng chiến. Đồng chí Cục trưởng thẳng thắn chỉ rõ những khuyết điểm, yếu kém do tổ chức, chế độ chính trị viên, chính trị ủy viên xác định chưa rõ ràng, sự phối hợp giữa công tác chính trị và công tác quân sự chưa khăng khít, nhịp nhàng; huấn luyện chính trị chưa chu đáo...; công tác dân vận, địch vận tuy có cố gắng nhưng hiệu quả chưa cao.

Từ ý kiến của đồng chí Văn Tiến Dũng tại Hội nghị quân sự toàn quốc lần thứ tư, để tiếp tục cụ thể hóa cơ chế lãnh đạo của Đảng đối với quân đội, phát huy ưu điểm, khắc phục khuyết điểm trong CTĐ, CTCT, từ ngày 16 đến 18-9-1947, Trung ương Quân ủy họp mở rộng ra nghị quyết về tổ chức đảng và chế độ chính trị viên trong quân đội. Nghị quyết nêu rõ: “Trung ương Quân ủy do Trung ương Đảng phụ trách. Trung ương Quân ủy có 7 người do Trung ương Đảng chỉ định, có một Ban Thường vụ. Giúp việc cho Trung ương Quân ủy có 3 ban: Quân sự, Nội vụ và Chính trị. Phụ trách lãnh đạo và phát triển công tác chính trị trong quân đội là chức năng, nhiệm vụ của Ban Chính trị”. Nghị quyết cũng quy định biên chế, chức năng, nhiệm vụ của quân khu ủy, trung đoàn ủy... Về chế độ chính trị viên và chính trị ủy viên, nghị quyết hội nghị xác định vẫn thực hiện như nghị quyết Hội nghị chính trị viên toàn quốc lần thứ nhất.

Thực hiện nghị quyết của Trung ương Quân ủy, nhằm tiến hành hiệu quả hơn công tác chính trị, đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội về chính trị, tư tưởng, tổ chức trong chiến đấu, Cục Chính trị tập trung hướng dẫn các đơn vị kiện toàn cơ quan của quân khu ủy, trung đoàn ủy; tổ chức biên chế chính trị viên và chính trị ủy viên. Cục Chính trị chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị đẩy mạnh hoạt động CTĐ, CTCT trong chiến đấu mùa đông 1947, coi trọng làm tốt công tác động viên tư tưởng bộ đội. Tuyên truyền sâu sắc ý nghĩa thực hiện Cuộc vận động "Luyện quân lập công" do Bộ Tổng chỉ huy Quân đội quốc gia Việt Nam ra huấn lệnh; từ đó tập trung giáo dục, động viên cán bộ, chiến sĩ hăng say học tập, rèn luyện nắm vững kỹ thuật, chiến thuật quân sự; nâng cao tính tổ chức và kỷ luật; tạo được không khí vui tươi, lành mạnh, gắn bó thương yêu lẫn nhau trong sinh hoạt cũng như chiến đấu, công tác.

Vai trò của Cục Chính trị trong công tác chỉ đạo, hướng dẫn đẩy mạnh hoạt động CTĐ, CTCT trong chiến đấu, xây dựng đơn vị của toàn quân góp phần tích cực để quân và dân ta làm nên thắng lợi của cuộc phản công Việt Bắc Thu-Đông năm 1947, buộc thực dân Pháp rút đại bộ phận quân khỏi Việt Bắc. Căn cứ địa Việt Bắc ngày càng được củng cố vững vàng và trưởng thành, bộ đội chủ lực và dân quân du kích được tôi luyện trong thực tế chiến đấu, được bổ sung khá nhiều trang bị, vũ khí, sẵn sàng bước vào những trận chiến đấu mới với quyết tâm cao nhất.

QUANG THẮNG