Ngày 12-10, Ủy ban thường vụ Quốc hội tiếp tục làm việc. Buổi sáng, các thành viên của Ủy ban góp ý kiến về dự án Luật thuế thu nhập cá nhân; buổi chiều, thảo luận về dự kiến chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2007.

Cần khắc phục tình trạng: Thu thuế cao với người thu nhập thấp, thu thuế thấp với người thu nhập cao

Báo cáo về việc thực hiện chính sách thuế thu nhập cá nhân nêu rõ: Từ cải cách hệ thống chính sách thuế điều tiết thu nhập cá nhân năm 1990, có nhiều luật, pháp lệnh điều tiết khác nhau. Chẳng hạn, cá nhân làm công, ăn lương có thu nhập thì chịu sự điều chỉnh của Pháp lệnh thuế thu nhập cao. Cá nhân kinh doanh, hộ cá thể trong lĩnh vực công thương nghiệp, dịch vụ, cho thuê nhà, phương tiện vận tải… do Luật thuế thu nhập doanh nghiệp điều chỉnh. Cá nhân có thu nhập từ chuyển quyền sử dụng đất do Luật thuế chuyển quyền sử dụng đất điều chỉnh.
Khai thuế thu nhập cá nhân tại Cục thuế TP Hồ Chí Minh(ảnh: Vnexpress).

Nhìn chung, chính sách thuế kể trên phù hợp với thời gian vừa qua, góp phần thực hiện chủ trương phát triển kinh tế nhiều thành phần, thúc đẩy khu vực kinh tế hộ gia đình, kinh tế tư nhân, bước đầu quản lý thu nhập của một bộ phận dân cư, thực hiện phân phối lại thu nhập, góp phần thực hiện công bằng xã hội, nâng cao ý thức, trách nhiệm về thực hiện nghĩa vụ thuế, tạo thói quen cho người dân về thực hiện nghĩa vụ thuế thu nhập cá nhân; Góp phần tăng thêm nguồn thu cho ngân sách nhà nước.

Tuy nhiên, trước yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội và hội nhập kinh tế quốc tế, chính sách thuế đối với thu nhập cá nhân còn bộc lộ một số tồn tại, hạn chế. Trước hết là mức điều tiết về thuế chưa hợp lý: Điều tiết giữa người có thu nhập từ kinh doanh và từ tiền lương, tiền công chưa công bằng. Làm nảy sinh tình trạng điều tiết cao đối với người thu nhập thấp và điều tiết thấp đối với người thu nhập cao. Việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp đối với cá nhân kinh doanh như với pháp nhân là chưa phù hợp đặc điểm của hộ kinh doanh. Mức điều tiết còn mang tính bình quân, chưa tính hết hoàn cảnh người nộp thuế. Chưa bảo đảm công bằng giữa các loại thu nhập chịu thuế. Chính sách thuế chưa phù hợp thông lệ quốc tế, cùng là thu nhập nhưng do nhiều sắc thuế điều chỉnh, phân biệt giữa người nước ngoài và người Việt Nam…

Trên cơ sở đánh giá thực trạng đó, các thành viên của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thảo luận về dự án Luật thuế thu nhập cá nhân, do đại diện của Chính phủ trình. Dự kiến là các cá nhân người Việt Nam, người nước ngoài cư trú hoặc không cư trú nước ta đều phải nộp thuế thu nhập cá nhân. Các khoản phải nộp thuế là thu nhập từ lao động, kinh doanh và cá nhân hành nghề độc lập, đầu tư gián tiếp, chuyển nhượng vốn, chuyển nhượng bất động sản, các thu nhập khác theo quy định. Sẽ trừ cho bản thân người nộp thuế, vợ hoặc chồng không có thu nhập, người trực tiếp nuôi dưỡng. Áp dụng biểu thuế luỹ tiến từng phần đối với các khoản thu nhập từ kinh doanh, tiền lương. Sau khi trừ gia cảnh thu nhập còn lại áp dụng biểu thuế luỹ tiến từng phần tính theo thu nhập năm. Áp dụng thuế suất toàn phần với thu nhập từ lãi tiền cho vay, lãi cổ phần, chuyển nhượng tài sản, trúng xổ số. Từng khoản thu nhập cho trừ một mức nhất định trước khi tính thuế.

Năm 2006 không thể hoàn thành Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh

Sau khi nghe báo cáo của Chính phủ, Ủy ban pháp luật của Quốc hội khẳng định: Theo Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2006 mà Quốc hội đã thông qua thì đến hết tháng 9, còn 14 dự án luật và 10 dự án pháp lệnh chưa được thông qua. Trong đó, 4 dự án luật trong chương trình đã định (dự án Luật đăng ký bất động sản; dự án Luật về hội; dự án Bộ luật thi hành án; dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật tổ chức Quốc hội) và 5 dự án luật thuộc chương trình cho ý kiến nhưng các cơ quan, tổ chức chuẩn bị xin rút khỏi chương trình (dự án Luật bảo hiểm y tế; dự án Luật khiếu nại và giải quyết khiếu nại; dự án luật tố cáo và giải quyết tố cáo; dự án Luật công vụ; dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật tổ chức Chính phủ). Từ đó, kết luận được rút ra là: Năm 2006 không thể hoàn thành được Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh.

Nhìn lại thực tế thời gian qua, Ủy ban pháp luật cho rằng công tác xây dựng luật, pháp lệnh tiếp tục được tăng cường về số lượng và chất lượng. Nhưng việc thực hiện Chương trình còn nhiều hạn chế và do nhiều nguyên nhân. Đó là: Một số dự án Luật mới chỉ là mong muốn của cơ quan, tổ chức hữu quan; chưa xem xét một cách toàn diện phạm vi điều chỉnh, chất lượng; cũng chưa tính kỹ khả năng thực tế, tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật; chưa tính kỹ đến tính đặc thù trong từng lĩnh vực điều chỉnh dự án luật. Thời gian chuẩn bị dự án Luật chiếm nhiều thời gian nên ít có thời gian cho công tác xây dựng pháp lệnh.

Thực hiện Chương trình, các cơ quan soạn thảo, trình dự án chưa thực hiện đúng yêu cầu thời gian, tiến độ. Có những dự án luật, pháp lệnh chuẩn bị không đúng quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật (như phải khảo sát, tổng kết việc thực hiện văn bản liên quan; chưa thảo luận kỹ những vấn đề khó để quy định trong luật mà giao cho văn bản dưới luật quy định; văn bản dưới luật thường không được chuẩn bị cùng với dự án luật…).

Một số thành viên cho rằng hoạt động của ban soạn thảo, sự phối hợp giữa cơ quan chủ trì và các cơ quan, tổ chức khác nhìn chung còn hình thức, thiếu chặt chẽ. Tình trạng thiếu khách quan, bảo vệ lợi ích cục bộ trong soạn thảo vẫn xảy ra. Có dự án nội dung cụ thể gây ra những ý kiến khác nhau, khó thống nhất thậm chí gay gắt giữa các thành phần soạn thảo, thẩm tra, giám sát… ngay cả những vấn đề về nguyên tắc… Thậm chí có dự án luật khi chuẩn bị thì lãnh đạo bộ, ngành lại giao khoán cho bộ phận chuyên môn nghiên cứu, chuẩn bị, làm cho sự thống nhất về quan điểm, kỹ thuật lập pháp còn ý kiến khác nhau.

Một tình trạng lâu nay đã có nhiều ý kiến là văn bản pháp luật sau khi ban hành chậm đi vào cuộc sống. Lý do là cùng một thời điểm, một cơ quan của Quốc hội được giao quá nhiều dự án nên không dành thời gian thỏa đáng cho từng dự án, làm cho chất lượng luật chưa cao, một số quy định không thật phù hợp thực tiễn.

Đến nay, Chính phủ và các cơ quan, tổ chức khác đã có đề nghị đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2007 là 59 dự án, gồm 38 dự án luật, bộ luật; 20 dự án pháp lệnh và một dự thảo nghị quyết. Trong đó có 33 dự án thuộc Chương trình nhiệm kỳ Quốc hội khóa XI và 26 dự án mới đề xuất.

Theo Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn Yểu thì khi tính toán chương trình cần cân nhắc kỳ họp đầu của năm sau vào tháng 3 thời gian ngắn, chủ yếu là tổng kết nhiệm kỳ và chuẩn bị bầu cử Đại biểu Quốc hội nhiệm kỳ mới. Kỳ họp thứ hai vào khoảng tháng 7, chủ yếu làm công tác nhân sự mới. Còn kỳ họp cuối năm sau, nhiều việc mới triển khai cũng sẽ hạn chế việc xem xét, thông qua luật.

Những vấn đề này sẽ được tiếp tục cân nhắc và trình Quốc hội xem xét, thông qua trong phiên họp tới.

VIỆT ÂN