Hiện nay, quy định vềquản lý vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt của Thành phố Hồ Chí Minh có một số điểm khác biệt so với Quyết định số 34/2006/QĐ-BGTVT, ngày 16-10-2006, Bộ Giao thông vận tải. Vậy cần phải được điều chỉnh lại theo hướng nào?

Việc vận tải hành khách công cộng (HKCC) bằng xe buýt tại Thành phố Hồ Chí Minh đã trở nên thông dụng và cần thiết từ nhiều năm nay, đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân, góp phần giải quyết ùn tắc giao thông. Thành phố đã ngày càng hoàn thiện các quy định quản lý xe buýt để phù hợp với tình hình thực tế. Hiện nay, việc quản lý xe buýt ở Thành phố Hồ Chí Minh đang được áp dụng Quyết định số 321/2003/QĐ-UB ngày 30-12-2003 và Quyết định số 49/2005/QĐ-UB ngày 28-3-2005. Để tìm hiểu sự khác biệt giữa quyết định số 34 của Bộ Giao thông vận tải (GTVT) với quy định của thành phố, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Lê Trung Tính, phó phòng Quản lý vận tải-công nghiệp của Sở Giao thông-công chính (GT-CC) thành phố.

Xe buýt lưu thông trên đường phố TP. Hồ Chí Minh (ảnh laodong.com.vn)

Về màu sơn đặc trưng xe buýt, hiện nay Thành phố có hai màu đặc trưng dành cho xe buýt trên tuyến và xe đưa rước học sinh, sinh viên và công nhân. Tuy nhiên theo quy định 34 của Bộ GTVT thì doanh nghiệp đăng ký với sở GT-CC màu sơn đặc trưng của đơn vị mình. Nếu thực hiện điều này, thành phố sẽ có rất nhiều màu sơn xe buýt, gây khó khăn cho người sử dụng xe buýt (hiện nay có hơn 30 đơn vị đang tham gia vận tải HKCC bằng xe buýt).

Theo quyết định số 34 thì ô tô chở khách có thiết kế từ 17 ghế trở lên, hiện nay Thành phố Hồ Chí Minh vẫn đang hoạt động loại xe 12 chỗ trên một số tuyến vì điều kiện đường sá không cho phép bố trí xe buýt tiêu chuẩn.

Theo quy định của Thành phố, Sở GT-CC có nhiệm vụ phê duyệt và ban hành kế hoạch giảng dạy, các giáo trình học tập, bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên về hoạt động xe buýt cho lái xe, nhân viên bán vé xe buýt. Lái xe và nhân viên phải được bồi dưỡng kiến thức quản lý, phục vụ vận tải theo chương trình học tập được cơ quan quản lý Nhà nước chuyên ngành phê duyệt và được cơ quan giảng dạy cấp giấy chứng nhận. Nội dung học tập bồi dưỡng của Sở GT-CC luôn được bổ sung, điều chỉnh kịp thời qua công tác kiểm tra thực tế. Trong khi quy định của Bộ GTVT thì Cục đường bộ Việt Nam biên soạn giáo trình tập huấn cho nhân viên bán vé xe buýt, nhân viên bán vé trên xe buýt phải được Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam tập huấn về chuyên môn, nghiệp vụ theo chương trình được duyệt và được cấp giấy chứng nhận theo quy định.

Hiện nay, Thành phố đang thực hiện trẻ em từ 11 tuổi trở xuống hoặc cao dưới 1,3m được miễn mua vé và miễn cho người tàn tật khi đi xe buýt. Trong khi đó, quy định của Bộ GTVT thì trẻ em dưới 7 tuổi có người lớn đi kèm khi đi xe buýt mới được miễn mua vé. Nếu theo độ tuổi quy định của Bộ GTVT thì sẽ gây tác động xấu về tâm lý cho các phụ huynh khi hạ độ tuổi từ 11 xuống 7 tuổi có người lớn đi kèm. Theo ý kiến của Sở GT-CC thì nên điều chỉnh việc miễn giảm cho trẻ em từ 11 tuổi trở xuống là phù hợp.

Chúng tôi đã gặp một số đơn vị khai thác vận tải khách công cộng bằng xe buýt tại Thành phố Hồ Chí Minh. Lãnh đạo các đơn vị đều có ý kiến đồng thuận với Sở GT-CC cần có những điều chỉnh, bổ sung một số điểm khác biệt, không có tính khả thi trong quyết định 34 của Bộ GTVT. Ông Đoàn Minh Tâm, Phó tổng giám đốc công ty Xe khách Sài Gòn, đơn vị có nhiều xe buýt nhất Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, một số thuật ngữ trong quyết định 34 chưa thật rõ ràng, như việc xác định tuyến xe buýt đô thị, xe buýt nội tỉnh còn khá đơn giản mà chưa phân biệt loại hình buýt nhanh, buýt đưa rước công nhân, buýt đưa rước học sinh, buýt không trợ giá dẫn đến các quy định khó có tính khả thi. Như trong quy định: xe buýt bắt buộc phải dừng ở tất cả các điểm quy định, dừng trên lộ trình tuyến để đón khách, điều này không phù hợp với xe buýt đưa rước công nhân, học sinh. Hay trong quy định nêu khoảng cách tối đa giữa hai điểm dừng trong đô thị là 700m, ngoài đô thị là 3.000m; tuy nhiên trên các xa lộ Hà Nội và một số xa lộ khác thuộc phạm vi đô thị Thành phố Hồ Chí Minh thì dân cư thưa thớt lại không thể áp dụng khoảng cách điểm dừng 700m mà phải dài hơn…

Một số chuyên viên trong Sở GT-CC có ý kiến, việc thực thi quy định giáo trình tập huấn theo Bộ GTVT sẽ xáo trộn kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng của Thành phố và việc cấp giấy chứng nhận cho lực lượng lái xe, nhân viên phục vụ trên xe buýt sẽ kéo dài, dẫn đến tình trạng thiếu nhân lực trong lực lượng xe.

Trước những khác biệt giữa quy định của Thành phố với quyết định 34 của Bộ GTVT, Sở GT-CC đã trình UBND Thành phố, để UBND đề nghị Bộ GTVT có quyết định điều chỉnh, bổ sung quy định quản lý xe buýt với Thành phố Hồ Chí Minh phù hợp với đặc thù của Thành phố.

Theo chúng tôi, Bộ GTVT ban hành Quyết định số 34/2006/QĐ-BGTVT nhằm thống nhất sự quản lý xe buýt trong cả nước. Nhưng đối với Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố lớn nhất cả nước, đã có nề nếp quản lý các hoạt động xe buýt, thì Bộ GTVT cần xem xét, để sớm có điều chỉnh, bổ sung và hướng dẫn thực hiện cho phù hợp.

ĐOÀN HOÀI TRUNG