Tự học là một cách học hiệu quả

Thay vì đến lớp ghi chép lại những gì thầy cô giảng thì việc tự học khiến học sinh phải “tự thân vận động”. Điều đó không chỉ giúp các em lĩnh hội tri thức một cách chủ động mà còn nâng cao tính tự giác trong học tập, biết quản lý thời gian cá nhân, đi sâu vào khai thác những môn học mà bản thân học chưa tốt.

Quá trình tự học cũng là cách kiểm tra tốt nhất sức học, trình độ của bản thân tới đâu. Em Vũ Thế Anh, học sinh Trường THPT Xuân Phương (quận Nam Từ Liêm, TP Hà Nội) tâm sự: “Nếu muốn tiến bộ, em phải trung thực, đem so sánh những gì mình đã có được với yêu cầu của chương trình. Qua đó, em có thể biết mình mạnh, yếu ở đâu để tìm cách khắc phục. Hiện nay có rất nhiều bài giảng trên mạng được thầy dạy theo từng chuyên đề, từ cơ bản đến nâng cao, rất dễ hiểu, dễ học, em học thêm mà không tốn tiền và thời gian đi lại”.

Tư vấn cho phụ huynh, học sinh về cách xây dựng nội dung học tập trong hè, thầy Hồng Trí Quang, giáo viên môn Toán tại Hệ thống Giáo dục HOCMAI chia sẻ: “Học sinh cần xem lại kiến thức năm học vừa rồi xem có bị hổng phần kiến thức nào không. Những kiến thức nào mà các em cảm thấy còn gặp khó khăn, hãy tranh thủ ôn lại phần kiến thức đó. Đồng thời, các em nên chuẩn bị trước cho chương trình của năm học tiếp theo bằng cách tự đọc chương trình sách giáo khoa của năm học đó và làm các bài tập cơ bản để tạo ra kiến thức nền tảng tốt cho năm học sau đạt được kết quả tốt nhất”. 

 Trẻ học kỹ năng thoát khỏi hỏa hoạn.

Đồng tình với quan điểm cần bố trí hài hòa giữa học và giải trí, không gây áp lực, mệt mỏi cho các con, chị Trần Hoàng Trinh (phường Vinh Tân, TP Vinh, tỉnh Nghệ An), có hai con đang chuẩn bị thi cuối cấp, nói: “Ai cũng muốn con được nghỉ ngơi, thư giãn nhưng phải có mức độ. Một mùa hè đúng nghĩa không phải chỉ vui chơi mà cũng nên có thời gian củng cố kiến thức, học thêm các lớp kỹ năng sống, bởi với yêu cầu và bối cảnh của xã hội thời nay, nếu chỉ học những kiến thức trong nhà trường là chưa đủ”.

Trang bị các kỹ năng

Kỳ nghỉ hè đến, mỗi phụ huynh đều sẽ có những định hướng và lựa chọn học hè cho con. Thầy Vũ Mạnh Tuấn, giáo viên Trường Tiểu học Kim Đồng (quận Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh) cho rằng: “Việc học thêm quá mức mang lại tác động ngược đối với trẻ, đặc biệt là lứa tuổi tiểu học, khiến các em không còn hứng thú và nảy sinh tâm lý chán học. Do vậy, nhà trường cần phối hợp chặt chẽ với địa phương để làm tốt công tác tư vấn, định hướng cho phụ huynh về những hoạt động cần thiết cho học sinh trong giai đoạn hè, sao cho việc học tập, vui chơi hợp lý, tạo cơ hội cho trẻ được tham gia các hoạt động phát triển năng khiếu, kỹ năng sống”.

Tại tỉnh Thanh Hóa và tỉnh Nghệ An, rất nhiều gia đình đã đăng ký cho con học tại các trung tâm ngoại ngữ, giáo dục về phát triển tư duy và kỹ năng sống, đáp ứng được các tiêu chí “học mà chơi, chơi mà học”. Bà Nguyễn Thu Huyền, Giám đốc Công ty Cổ phần đầu tư và phát triển giáo dục Á Châu Việt Nam (TP Thanh Hóa) cho biết: “Hiện có rất nhiều chương trình trải nghiệm. Các gia đình nên lựa chọn chương trình, hoạt động phù hợp với cá tính, nhu cầu của con hoặc các chương trình trang bị kỹ năng an toàn như phòng, chống cháy nổ, sử dụng điện, phòng, chống xâm hại, bạo lực...

Đây là những kỹ năng cần thiết để phòng bị cho bản thân trong xã hội hiện đại. Cha mẹ cần nghiên cứu kỹ về chương trình của đơn vị mà mình gửi con tham gia khóa trải nghiệm, để biết đơn vị đó có được cấp phép hoạt động các khóa trải nghiệm, đào tạo đó hay không, người hướng dẫn, chuyên gia giảng dạy có đủ uy tín và trình độ để dạy kỹ năng hay không..., chứ không đơn thuần là học cho vui”.

 Học sinh được trang bị kỹ năng sống qua các khóa học trải nghiệm. 

Chia sẻ quan điểm về lựa chọn khóa học, bà Xên Thị Loan, Giám đốc Trung tâm IMA (TP Vinh, tỉnh Nghệ An) nói: “Vấn đề học thêm hay dạy thêm bất cứ môn học gì đều phải có sự phân hóa phù hợp với năng lực, sở trường, giúp trẻ tiếp thu được kiến thức, kỹ năng trong sự vui tươi, hứng thú. Các bậc phụ huynh cũng cần có tư tưởng thoải mái hơn, không quá nặng nề về thành tích và áp đặt kết quả với con”.

Khóa học trải nghiệm mùa hè là hữu ích, tuy nhiên bà Nguyễn Thu Huyền cũng lưu ý thời gian và chi phí cho học sinh tham gia các khóa trải nghiệm này không phải gia đình nào cũng có thể tham gia. Mức giá dao động 7-14 triệu đồng cho một khóa học từ 7 đến 10 ngày khiến nhiều gia đình phải cân nhắc. Thứ nữa, nghỉ hè kéo dài 3 tháng nên khó có thể cho các con theo liên tục các khóa trải nghiệm. Việc một số đơn vị phối hợp với nhà trường để tổ chức các câu lạc bộ hoạt động hè, như câu lạc bộ nghệ thuật, tiếng Anh, thể thao... có lẽ là hình thức khá phù hợp, vừa tiết kiệm chi phí, vừa tạo sân chơi cho mọi đối tượng học sinh.

Về điều này, bà Nguyễn Ngọc Bảo Quyên, Bí thư Đảng ủy phường 8, quận 10, TP Hồ Chí Minh cho hay: “Toàn phường có khoảng 1.400 thiếu nhi, học sinh. Phường huy động hệ thống chính trị cùng chăm lo cho trẻ em, nhất là Tháng hành động về trẻ em, gồm: Ra mắt không gian đọc sách, lớp tiếng Anh giao tiếp miễn phí, lớp tin học, các lớp phòng, chống bạo lực, bạo hành trẻ em, kỹ năng tự vệ; tổ chức cho trẻ đi tham quan địa chỉ lịch sử “Hành trình theo chân Bác”... Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất vẫn là kinh phí và các nguồn lực chăm lo. Phường đã phát huy vai trò của các cấp để vận động nguồn lực xã hội hóa, khuyến khích các khu phố chung tay, góp sức vì thiếu nhi, cũng như tìm những đơn vị đồng hành tài trợ.

Với gần 70 năm hoạt động chỉ thực hiện nhiệm vụ giáo dục ngoài nhà trường, Cung Thiếu nhi Hà Nội là đơn vị có nhiều kinh nghiệm trong hoạt động này. Bà Võ Thị Thanh Diệp, Phó giám đốc Cung Thiếu nhi Hà Nội chia sẻ: “Nhiều mô hình khi quảng cáo rất hay nên phụ huynh cần tỉnh táo nghiên cứu, không chỉ tham khảo qua nhiều kênh mà phải trực tiếp thử nghiệm, xem họ làm một vài buổi mới quyết định đăng ký cho con tham gia. Cha mẹ nên tìm đến những trung tâm đã có uy tín lâu năm hoặc nếu là đơn vị mới thì nghiên cứu xem họ làm thế nào, độ phủ có lớn không. Với trẻ em, nên cho học ở những trung tâm, câu lạc bộ gần nhà, tránh sự di chuyển nhiều, ảnh hưởng đến sức khỏe các con. Chọn những trung tâm có đầy đủ chức năng nhiệm vụ, họ làm tốt thì cũng nên cho con tham gia”.

Bà Võ Thị Thanh Diệp cho rằng, thời nay, trong vốn sống của trẻ em, phần kỹ năng quan trọng không kém gì kiến thức. Trẻ em ngày nay rất thông minh, phụ huynh không nên lo sau 3 tháng hè không học sẽ "bay" mất kiến thức bởi phần lớn hoạt động của trẻ hiện nay đều lồng kiến thức. Các em chơi cũng là học. Bà Diệp cũng kiến nghị: “Hiện nay, không gian dành cho trẻ vui chơi rất ít. Những nhà văn hóa ở các quận, huyện, phường trước dành cho thiếu nhi nhưng nay theo thiết chế mới đều đưa vào thành trung tâm văn hóa. Do đó, cần có những nơi chỉ dành riêng cho trẻ. Ngoài ra, nội dung sinh hoạt ở phường, xã cần có sự tham gia của lực lượng chuyên nghiệp, có chuyên ngành tâm lý, như vậy mới gây được sự hứng thú, thu hút trẻ em tham gia”.

Lựa chọn và tính toán hình thức học sao cho hợp lý với hoàn cảnh từng gia đình, phù hợp sở thích, hứng thú của con là điều quan trọng nhất. Trại hè không kéo dài trong cả mùa hè nên cùng với sự kết hợp với chuyến đi du lịch của gia đình, thì đây cũng là thời điểm để học sinh được gần gũi với sách hơn. Hè cũng là thời gian tốt nhất để đọc sách, nâng cao văn hóa đọc của giới trẻ.

Bài và ảnh: HÀ LÊ KHOA